‘Dit lijkt op de periode vlak voor de Amerikaanse Burgeroorlog’: Amerika-kenner Kristiaan Versluys

Wat vond u het meest hallucinante moment van de hoorzitting?  

Versluys: “Toen de menigte Trump-aanhangers op 6 januari vorig jaar het Capitool bestormde, stuurden de geheim agenten die vicepresident Mike Pence beschermden berichten naar hun familie omdat ze dachten dat ze het niet zouden overleven. Te midden van het lawaai, de chaos en de traangasgranaten namen zij afscheid van hun geliefden. Het moet een apocalyptisch tafereel zijn geweest. 

“Donderdag bleek nogmaals dat iedereen in de omgeving van Trump, inclusief zijn dochter Ivanka, hem met aandrang vroeg om de aanval op het Capitool te stoppen. Hij heeft ongeveer drie uur lang geweigerd de herrieschoppers naar huis te sturen. Het lijkt erop dat hij erop rekende dat ze in zijn voordeel een coup zouden plegen. 

“Aan de ene kant valt mijn mond open van verwondering door al die nieuwe elementen in het verhaal, aan de andere kant is er tijdens de hoorzittingen weinig naar boven gekomen wat we nog niet wisten. Het zijn vooral details die nu worden ingevuld. Ik vrees dan ook dat deze hoorzittingen aan de politieke verhoudingen niets zullen veranderen.”

In november zijn er midterm-verkiezingen in de VS. Gaan deze hoorzittingen daarop dan geen invloed hebben? 

“Nee, dat denk ik dus niet. Als deze hoorzittingen ergens invloed op hebben, dan is het op de kansen van Trump om in 2024 opnieuw president te worden. De gebeurtenissen van 6 januari zullen hem een hoop stemmen kosten bij Republikeinen die economisch wel zijn overtuigingen delen, maar die niet akkoord gaan met het ondergraven van de rechtsstaat. 

“Mocht hij de dwaasheid begaan zijn kandidatuur al voor november bekend te maken, dan zullen de Democraten de hoorzittingen natuurlijk wel snel bovenhalen. Op die manier kunnen ze van de midterm-verkiezingen een referendum over Trump maken. Momenteel zijn veel Amerikanen ontevreden over president Joe Biden.” 

Wat doet Biden verkeerd? 

“Hij treedt volgens hen niet krachtdadig op tegen de zware inflatie. Vergeet niet dat de lonen in de VS niet geïndexeerd zijn. Amerikanen hebben ook niet de gewoonte veel te sparen, ze hebben dus weinig buffers. Inflatie heeft altijd een impact op het stemgedrag, omdat de koopkracht meteen wordt aangetast.” 

Om nog even terug te komen op de Republikeinen: tijdens de hoorzitting zei Republikein Adam Kinzinger dat Trump door zijn houding op 6 januari de VS compleet in de steek liet. Hoe ligt Trump nog binnen de partij? 

“Dat is een interessante vraag. Het is volgens mij zeer verontrustend dat de overgrote meerderheid van de Republikeinen nog steeds achter Trump staat. Het was de tactiek van de Republikeinen om in de commissie geen Trump-aanhangers te laten zetelen. Omdat er geen wederhoor is van die kant, blijft het mogelijk om de commissie weg te zetten als een heksenjacht. We horen zogezegd maar één versie van de feiten.

“Anderzijds is het wel zo dat de getuigen allemaal naaste medewerkers zijn geweest van Trump. Ondanks alle bewijzen tegen hem blijven veel republikeinen hem dus steunen. We kunnen dus niet meer zeggen dat Trump een korte aberratie was en dat alles weer normaal zal worden. Het is nu een beslissend moment in de Amerikaanse geschiedenis, die doet terugdenken aan de periode vlak voor de burgeroorlog (1861-1865).

“Dat was ook het moment waarop het land de ene of de andere richting zou uitgaan. Ook nu staat het land op een tweesprong: ofwel blijft het een liberale democratie, ofwel wordt het een schijndemocratie, waar we ook in Turkije of Hongarije voorbeelden van zien.”