Russische buitenlandminister schudt handjes in Afrika: dit zit er achter het charmeoffensief

Wat staat er tijdens de Russische Afrika-tour precies op het programma?

Lavrov spreekt in vier landen af met Afrikaanse leiders en hun functionarissen. Dit weekend bezocht hij Egypte, op zondagavond laat kwam hij aan in Congo-Brazzaville. Later deze week staan bezoeken aan Oeganda en Ethiopië op het programma. De reis wordt gezien als een voorbereiding op een Rusland-Afrika-top die later dit jaar in Ethiopië zal worden gehouden.

Waarom reist Lavrov door Afrika?

De werkreis maakt deel uit van een Russisch charmeoffensief, waarbij Lavrov de goede band tussen zijn land en Afrikaanse landen wil benadrukken. Zo zei Lavrov zondag, tijdens een ontmoeting met de Egyptische president Al-Sisi, dat zijn reis door Afrika laat zien dat Rusland niet geïsoleerd is van de rest van de wereld. 

Rusland wil bovendien laten zien dat het “alles op alles zet” om voedsel naar Afrika te krijgen. Westerse leiders zeiden eerder dat de Russische invasie van Oekraïne juist heeft geleid tot een wereldwijde voedselcrisis. “Speculaties door westerse en Oekraïense propaganda dat Rusland ‘honger exporteert’ zijn absoluut ongegrond”, schreef Lavrov in een brief die werd gepubliceerd door kranten in de Afrikaanse landen die hij bezoekt. Volgens Lavrov is Rusland niet “bevlekt met de bloedige misdaden van het kolonialisme” en heeft Rusland juist een grote rol gespeeld bij de dekolonisatie van Afrika.

Hoe wordt Lavrov ontvangen?

Hoewel Egypte en de VS al sinds 1849 goede diplomatieke banden hebben, werd Lavrov door de Egyptenaren met open armen ontvangen. De Egyptisch-Russische betrekkingen zijn “historisch” en worden “gekenmerkt door vriendschap en vertakken zich op vele politieke, economische en culturele terreinen”, zei de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Sameh Shoukry na zijn ontmoeting met Lavrov. “We kijken uit naar een verdere nauwe samenwerking op basis van wederzijds respect en gedeelde interesse.”

Ook in de drie andere landen wordt de rode loper voor de Russische minister uitgerold: zondagnacht werd Lavrov hartelijk ontvangen door zijn ambtgenoot in Congo-Brazzaville.

Waarom houden Afrikaanse landen Rusland te vriend?

Veel landen hebben ondanks de invasie in Oekraïne goede diplomatieke banden met Rusland. Zo heeft Egypte, een van ’s werelds grootste importeurs van Oekraïense en Russische tarwe, de bilaterale betrekkingen met Rusland de afgelopen jaren versterkt. Vorige week begon een Russisch staatsbedrijf nog met de bouw van een elektriciteitscentrale in het Noord-Afrikaanse land.

Voor andere landen is Rusland een grote wapenleverancier: de Russen tekenden de afgelopen jaren nog militaire overeenkomsten met onder meer Ethiopië en Nigeria. Hoewel dit door hun overheden ontkend wordt, zijn in sommige landen, zoals Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek, ook Russische huurlingen actief. Verder importeren veel Afrikaanse landen graan en kunstmest uit Rusland.

Geen enkel Afrikaans land heeft zich aangesloten bij de Amerikaanse en Europese sancties tegen de Russen. Afrikaanse leiders spreken zich niet uit tegen de oorlog in Oekraïne, ze blijven liever neutraal. Eerder dit jaar, tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, stemden slechts 28 van de Afrikaanse landen voor een resolutie die de Russische inval in Oekraïne scherp veroordeelt. De 26 andere Afrikaanse landen stemden niet, door bijvoorbeeld een strategische koffiepauze te nemen.

Hoe reageren westerse landen op Lavrovs werkreis?

The New York Times schrijft dat westerse landen een “gezamenlijke campagne” hebben gevoerd om te voorkomen dat Lavrov door de Egyptenaren “te warm ontvangen” zou worden. Volgens de Russen zouden de VS bovendien hebben geprobeerd te voorkomen dat leiders met Lavrov op de foto gaan.

Op zondag, voorafgaand aan het eerste bezoek van Lavrov, verstuurde de Amerikaanse ambassade in Caïro nog een persbericht naar journalisten, waarin te lezen viel dat de Amerikaanse president Joe Biden 50 miljoen dollar aan Egypte heeft toegezegd. Het geldbedrag is bedoeld om de snelle stijging van de prijzen van tarwe en ander basisvoedsel, “veroorzaakt door de Russische invasie van Oekraïne”, te compenseren. Biden kondigde vorige week nog een VS-Afrika-top aan, die in december zal plaatsvinden.