Missie Nederlandse huurling in Oekraïne werd bittere teleurstelling: “Ik was woedend”

Rusland heeft al vaker gedreigd met harde maatregelen tegen buitenlandse strijders. In juni werden twee Britten als ’huurlingen’ veroordeeld tot het vuurpeloton. Ze hadden meegevochten in Marioepol.

Hendrik wist waar hij aan begon toen hij weer in de auto stapte richting Oekraïne. Het was namelijk al zijn tweede keer. Kort na de invasie had hij de reis ondernomen samen met twee andere Nederlanders. Die trip was in recordtijd geëindigd. Al na drie kwartier in een Oekraïens legerkamp had het drietal rechtsomkeert gemaakt, omdat een van de mannen het niet meer zag zitten. Ze hadden nou eenmaal afgesproken: ‘samen uit, samen thuis’.

LEES OOK. Rusland zwaar getroffen door sancties, maar: “Einddoel is om Poetin te laten verdwijnen”

Zo’n fiasco, dat zou Hendrik geen tweede keer gebeuren. Hij had zich er in Nederland van vergewist dat hij voor zijn tweede reis zou meevechten met het nationale Oekraïense leger, niet met het Vreemdelingenlegioen waar ze de eerste keer aanmonsterden. Dat bleek nogal houtje-touwtje georganiseerd. Het officiële leger betaalde beter en was strakker van opzet. Deze keer zou de vijftien uur durende autorit niet voor niets zijn.

“Ik kwam terecht in een soort revalidatiecentrum voor een medische keuring. Die sloeg nergens op, ik denk dat ze iemand zonder benen nog hadden aangenomen. Vervolgens moest je met een psychiater praten, dat duurde nog geen twee seconden. Ik kreeg alleen de vraag of ik suïcidaal was. De volgende dag zouden we naar een kazerne gaan voor een training.”

Ellende

Maar daar begint de ellende. Hendrik moet met zijn eigen auto rijden, ander vervoer is er niet. In Rivna belandt Hendrik in een kamp. „Ik werd voorgesteld aan iemand van wie ik betwijfelde of hij een militair was. Om zes uur ging ik eens vragen of we eten kregen. Maar nee sorry, dat werd morgen. Ze hadden me beloofd dat ik twee weken ging trainen met Oekraïense Special Forces, zodat we op elkaar ingespeeld zouden raken. Maar tot mijn ontzetting merkte dat de tenten vol zaten met mannen van het Vreemdelingenlegioen.”

LEES OOK. Martelingen, opsluiting en met geweld terug naar het front: zo gaat Rusland om met eigen soldaten die niet meer willen vechten

Met een lege maag dringt de kou die nacht nog dieper door in zijn slaapzak. ’s Ochtends krijgt hij een pollepel havermout en een snee brood. “’s Middags ging ik maar eens vragen hoe het zit. Ik zou een contract krijgen voor het leger. Ik kreeg een onduidelijk document en vertrouwde het niet. Toen ik het ging vertalen bleek te gaan om het Vreemdelingenlegioen. Boos belde ik mijn contactpersoon. Dit was niet waar ik voor gekomen was. Hij biechtte op dat het leger me niet wilde hebben vanwege de taalbarrière. Ik was woedend en riep: regel het maar, jullie zijn me aan het besodemieteren.”

In afwachting maakt Hendrik praatjes met de mannen in het kamp. Hij spreekt twee Canadezen die op het punt staan naar huis terug te keren. Ze taaien af omdat de trainingen niets voorstelden en ze welgeteld één uur op de schietbaan hebben gestaan. Vrijwel niemand op het kamp heeft ook maar een cent ontvangen. Toegezegde soldij wordt telkens uitgesteld. En het kampvoer blijkt onvoldoende om van te leven.

Rare dingen

Er gebeuren rare dingen. Hendrik hoort verhalen van legionairs die moeten betalen voor hun eigen transport naar Charkov. En de kogels worden afgepakt. “Drie dagen daarvoor had iemand zich door het hoofd geschoten, die zag het niet meer zitten. Toen hadden ze van iedereen de munitie afgepakt. Dus je droeg een wapen, maar zonder kogels. Levensgevaarlijk, want er waren al eens Russische parachutisten in de buurt geland.”

“Toen kwam iemand aanzetten met een zakje kalasjnikovkogels. Ik dacht toen: hup, ik stop mijn magazijnen vol, je gaat mij niet naaien. Toen begon de rest te piepen. Maar ik weigerde zonder munitie in oorlogsgebied rond te lopen.”

Hendrik maakt stampij bij de kampcommandant. Wat wilden ze nou eigenlijk? “Hij zei toen: ‘Hendrik, er is niemand die zit te wachten op het Vreemdelingenlegioen. Het Oekraïense parlement wilde dat, maar de legertop heeft er nooit iets in gezien’.”

Na een paar dagen gloort er toch een oplossing. Hendrik zal worden opgehaald door een compagnie speciale eenheden, van het nationale leger dus. Hij krijgt de plechtige belofte dat hij nu op de juiste plek zal komen. Tegen een goed salaris.

Contract

Hij laat zich als een pingpongbal van kazerne naar kamp sturen. Maar het beloofde contract komt niet. “Toen kwam de aap uit de mouw. Ze zeiden: ‘We kunnen op dit moment niet anders dan je bij het legioen zetten.’ Ik zou met hen naar het front gaan en na terugkeer, dán zou ik doorstromen naar het echte leger. Ik zei: ’Dan ga ik nu naar huis. Ze vroegen me nog of ik mijn auto niet wilde doneren.”

Hendrik rijdt terug naar de grens, waar zijn auto binnenstebuiten wordt gekeerd. Thuis blijkt echter dat zijn scherfvest nog vol munitie zit. Hij pakt zijn leven als uitbater van een bed and breakfast weer op. Hij maakt zich geen zorgen dat de Russen hem hier komen zoeken voor hun tribunaal. De meeste Nederlanders die naar Oekraïne gingen, zijn weer terug, denkt hij.

“Ze bleven contact opnemen of ik niet opnieuw wilde komen. Maar ik heb het ermee gehad. Nooit een cent ontvangen trouwens.”