Oudste patiënt (66) ooit genezen van hiv na stamceltransplantatie

De 66-jarige patiënt wil anoniem blijven en is voorlopig bekend als de “Stad van de hoop”-patiënt, naar de Amerikaanse faciliteit City of Hope in Duarte in Californië, waar hij werd behandeld. De stamceltransplantatie was bedoeld om de leukemie van de man te behandelen, maar de artsen gingen ook bewust op zoek naar een donor die van nature resistent was tegen het virus dat aids veroorzaakt. Het medisch team koos voor donorstamcellen die een genetische mutatie hadden die voorkomt bij ongeveer 1 op de 100 mensen van Noord-Europese afkomst. De donor was geen verwant.

De techniek bleek voor het eerst te werken in 2007, toen de anonieme “Berlijnse patiënt” op die manier genas van hiv. In 2010 maakte deze Amerikaan zichzelf bekend als Timothy Ray Brown. Na Brown volgde in 2016 de “Londense patiënt”, die ook even later zelf zijn identiteit onthulde. Het bleek om de nu 42-jarige Adam Castillejo te gaan. Deze Brit kreeg eveneens een beenmergtransplantatie via een donor die immuun was voor het aidsvirus. Net als Brown verdween hiv na de behandeling uit zijn lichaam. Beiden kampten wel met ernstige complicaties. Brown overleed in september 2020 aan leukemie die niets met zijn hiv te maken had. Hij werd 54 jaar.

In totaal gaat het maar om een handvol hiv-patiënten die na stamceltherapie van het virus verlost waren. “Dit is waarschijnlijk het vijfde geval waarin dit type transplantatie iemand bleek te genezen”, aldus Steven Deeks, een professor in de geneeskunde aan de Universiteit van Californië in San Francisco, in ‘The Washington Post’. Hij verzorgde de eerste patiënt, Timothy Ray Brown. Deeks verwijst naar nog twee andere gevallen in het Duitse Düsseldorf en in New York.

De Amerikaan van 66 is niet alleen de oudste, maar leed ook het langst aan hiv. De diagnose werd bij hem in 1988 gesteld. “Een doodvonnis”, noemde hij het, omdat vele van zijn vrienden er al aan waren overleden. Maar hij overleefde. Meer dan 30 jaar lang kreeg hij antiretrovirale therapie (ART) om het virus onder controle te houden. Begin 2019, nu drie en een half jaar geleden, kreeg hij de stamceltransplantatie toegediend, die toen volgde op chemotherapie. In maart vorig jaar stopte hij met ART. Volgens zijn behandelende artsen is hij nu al meer dan een jaar in remissie van zowel hiv als leukemie. “Ik had nooit gedacht dat ik de dag zou meemaken dat ik geen hiv meer zou hebben”, citeert ‘The Washington Post’ hem.

De behandeling die de man onderging, blijft een enorm gezondheidsrisico voor de meeste hiv-patiënten en kan daarom nog altijd niet breed worden toegepast. Beenmergtransplantaties worden voorlopig enkel uitgevoerd bij hiv-patiënten met kanker. Bovendien is de cruciale virusvernietigende mutatie zeldzaam bij de bevolking, en dus bij potentiële donors,- waardoor de behandeling niet beschikbaar is voor de overgrote meerderheid van de 38 miljoen patiënten die met hiv leven.