Vanaf vandaag leeft de wereld op krediet: het is Earth Overshoot Day, opnieuw één dag vroeger dan vorig jaar
Vandaag is het Earth Overshoot Day, de dag van het jaar waarop de mens alles heeft opgebruikt wat de aarde op één jaar kan produceren of opnieuw kan aanvullen. De datum valt dit jaar opnieuw een dag vroeger dan vorig jaar. De trend is daarmee gekeerd na een korte verbetering tijdens de coronacrisis. "De structurele overexploitatie van de planeet moet dringend worden aangepakt", stelt het Wereldnatuurfonds WWF.
"Earth Overshoot Day" geeft eigenlijk aan hoe groot onze voetafdruk is door onze levenswijze en consumptiegedrag. Die blijkt veel te groot: er zouden bijna twee aardes nodig zijn om het allemaal leefbaar te houden op lange termijn.
Het cijfer van vandaag is een globaal cijfer: voor België viel de "Overshoot Day" overigens nog vier maanden vroeger dit jaar. Als de hele wereld zou leven zoals de Belgen, dan hadden we ruim vier aardes nodig, berekende WWF.
"De Overshoot Day geeft de symbolische datum aan waarop de mens alle natuurlijke hulpbronnen die de aarde in één jaar kan produceren, heeft opgebruikt", zegt Koen Stuyck van WWF België. "Vanaf vandaag knabbelen voor de rest van het jaar aan het kapitaal dat de aarde ons biedt, en niet meer van de intrest. We leven, anders gezegd, op krediet."
Vanaf vandaag beginnen we aan het kapitaal van onze aarde te knabbelen
BEKIJK - Witloofteler uit Londerzeel wil verspilling tegen gaan met eetbare witloofwortel:
Slechtste score in 50 jaar
De wereld kwam in een ecologische overshoot terecht tijdens de jaren 70. Dit jaar zitten we met het slechtste cijfer sinds die periode, meldt het Global Footprint Network op basis van drie miljoen statistische gegevens uit ruim 200 landen.
Waar heeft dat concreet mee te maken? "Elk jaar kappen we bijvoorbeeld meer bomen dan er jaarlijks kunnen bijgroeien en we stoten meer broeikasgassen uit dan onze bossen of de oceanen kunnen opnemen", zegt Koen Stuyck. "Of we halen meer vis uit de zee dan er jaarlijks kan bijgroeien. Voor de landbouw putten we de grond meer uit dan die aankan."
We kappen meer bomen dan er jaarlijks kunnen bijgroeien, en halen te veel vis uit de zee
We leggen de planeet daardoor een ritme op dat ze niet kan bijbenen: volgens de huidige gegevens hebben we 1,7 keer de biologische capaciteit van de aarde nodig om verder te gaan zoals we nu doen.
België heeft een probleem met de koolstofuitstoot
De voetafdruk van de verschillende landen is uiteraard heel divers. Voor België viel de Overshoot Day zoals gezegd nog heel wat vroeger: op 26 maart dit jaar.
Boosdoener is onze grote koolstofafdruk, die zowat 65 procent van de Belgische ecologische voetafdruk vertegenwoordigt. We stoten nog altijd veel te veel broeikasgassen uit door de verbranding van fossiele brandstoffen. Om onze CO2-uitstoot door de natuur te kunnen laten compenseren, zou België eigenlijk 5,5 keer zo groot moeten zijn.
Onder meer op het vlak van mobiliteit en voeding hebben de Belgen een grote voetafdruk
"Vooral mobiliteit en voeding, met elk ongeveer 20 procent, zijn de oorzaak van onze grote voetafdruk", weet Stuyck. Voedselverspilling tegengaan en ons verplaatsingsgedrag aanpassen, kan al helpen.
Bovendien heeft België ook een kleine biocapaciteit - er is veel bebouwing en weinig natuur - waardoor we veel druk op ecosystemen van andere landen uitoefenen. Belgiës biocapaciteit bedraagt 0,8 wereldhectare per persoon - productieve hectaren met een wereldgemiddelde productiviteit. Dat is maar de helft van de 1,6 hectare die wereldwijd per persoon beschikbaar is.
Bekijk hoe de individuele landen het doen op het vlak van voetafdruk: Canada en de VS doen het nog slechter dan ons land en hebben op 13 maart al hun overshootdag. Globaal gezien doet België het niet zo heel goed. Het cijfer voor de wereld moet 28 juli zijn.
Wat moet er gebeuren? Om de Overshoot-dag weer dieper te duwen op de kalender, moeten we onze consumptiepatronen en productieprocessen veranderen. WWF België stelde eerder een aantal oplossingen voor via deze vijf actieterreinen: voeding, klimaat, bossen, oceaan en biodiversiteit, in het rapport "Het uur om de trend te keren".