Kranten: "Nederland doet normaal", "populistische lente zet niet door"
Vlaamse kranten: "Niet iedereen vatbaar voor praatjes"
Drie cruciale verkiezingen had Europa dit jaar voor de boeg, merkt Het Nieuwsblad op. Bij de eerste zijn ze er met de schrik van afgekomen. Geert Wilders is niet de grote triomfator geworden. Het omgekeerde Trump-effect: de vrijage met Trump kostte hem duidelijk stemmen. En Rutte mag dan de morele winnaar heten, uiteindelijk wordt hij afgestraft door het decimeren van zijn coalitiepartner de PVDA. De voorspelde versplintering van het politieke landschap komt uit. Als er een troost is, merkt Peter Mijlemans op, is het dat die Wilders, net als ons Vlaams Belang, zal vervellen tot een vervelende figuur in de marge.
De populistische vloedgolf die westerse democratieën overspoelt, blijkt in Nederland een rimpeling, schrijft De Standaard. Een droombeeld van radicaal rechts: sinds de brexit is niets nog zeker, sinds Trump is alles mogelijk. Populisten draaien die vaststelling steevast om tot een voorspelling. Eerst Amsterdam, dan Parijs en Berlijn. Mark Rutte hanteerde die voorspelling als een angstbeeld. Zo had hij een heldere tegenstander. In het stemhokje koos de boze burger voor de fatsoenlijke optie. Het hielp dat Rutte die boze burger een heel eind tegemoet gekomen is. Met "doe normaal" begaf hij zich zonder gêne op het terrein van Wilders. Nederland toont dat politiek die wervend genoeg is, het wint van de antipolitiek, maar dat het niet gevallen is voor extreemrechts, voorspelt verder niets, zegt Karel Verhoeven nog.
Mark Rutte in de rol van koene ridder, en de rechts-populistische systeemuitdager Geert Wilders als tweets spuwende draak. Met behulp van de Turken heeft ridder Rutte het gehaald. Is die draak nu toch verslagen? Dat valt volgens De Morgen nog te bezien. De drie klassieke partijen verliezen samen 20 zetels. De polarisering leidt in Nederland niet tot een opdeling in twee "kampen", maar juist tot een totale versplintering. De toekomstige premier zal hoe dan ook de belangen van vier of vijf partijen moeten verzoenen. In een tijdperk dat op polarisering en morele paniek drijft, is dat nog minder vanzelfsprekend geworden dan voorheen, denkt Bart Eeckhout.
"Nederland doet normaal", schrijft Het Laatste Nieuws, net zoals de verkiezingsslogan van Mark Rutte. Het heeft de zittende premier beloond voor een moedig economisch herstelbeleid, gecombineerd met een kordaat en onverbloemd maatschappelijk discours. In absolute cijfers behoort Rutte tot de verliezers, maar hij is de grote morele winnaar en volgt straks zichzelf op als premier van wellicht een centrumrechtse coalitie met z'n vijven. Geert Wilders is sinds gisteren politiek onschadelijk, een eufemisme voor politiek dood, merkt Jan Segers op. Het onbehagen van Nederland is minder groot en acuut dan velen dachten. Het is versnipperd over een breed middenveld, meer op rechts dan op links.
De nuchtere Nederlanders hebben gisteren aangetoond dat niet iedereen vatbaar is voor de praatjes van valse profeten met gemakkelijke oplossingen, schrijft Het Belang Van Limburg. Dat geeft hoop. De nederlaag moet bitter zijn voor Wilders, die zich de hele kiescampagne als een sfinx gedroeg. Hij komt uit de verkiezingen als de leider van een extreemrechtse partij die er niet meer toe doet. Daartegenover staat Mark Rutte. Tien zetels verloren en toch de grote winnaar. Na 6,5 jaar premierschap met drastische besparingen is Rutte meer dan ooit "incontournable" om zichzelf op te volgen en nu de vruchten te plukken van zijn besparingsbeleid, zegt Luc Standaert. Maar dan moet hij na de verkiezingen ook de regeringsvorming winnen. En dat belooft geen gemakkelijke klus te worden.
En de rest van de wereld?
Vanwege de brexit en de overwinning van Donald Trump werd over de grenzen heen reikhalzend uitgekeken naar het resultaat van de Nederlandse parlementsverkiezingen. Maar populist Geert Wilders is verslagen en premier Mark Rutte de grote winnaar, is de teneur.
Amerikaanse media concluderen dat de "populistische lente" in Europa niet heeft doorgezet. "Populisten schieten tekort", schrijft de The New York Times. "Klap voor populisme", is de voorpagina van CNN. Met een foto van PVV-leider Wilders, met als bijschrift: anti-islamkandidaat duidelijk verslagen. Volgens de Franse krant Le Figaro is de uitslag "een deceptie voor de extreemrechtse Geert Wilders". Nederland blijft pro-Europees, schrijft het Duitse persbureau DPA. Een uittrede uit de EU, zoals door Groot-Brittannië, is met de huidige uitslag onwaarschijnlijk: "Wilders heeft zijn idool Donald Trump niet kunnen evenaren."
Premier Rutte heeft de anti-EU-uitdaging van Wilders afgeslagen, meldt de Britse openbare omroep BBC. De Italiaanse krant La Stampa schrijft over Mark Rutte: "Velen hopen dat hij het xenofobe populisme stopt dat Europa overspoelt met euroscepsis." De premier heeft geprofiteerd van de diplomatieke rel met Turkije, schrijft het Australische dagblad Sydney Morning Herald. Die conclusie trekken meer kranten, waaronder ook Turkse. Hürriyet meldt dat de verkiezing gekenmerkt werd door de crisis tussen beide landen.