Mysterie: waarom redden bultrugwalvissen andere dieren van moordzuchtige orka's?
Niet alleen mensen geven om het welzijn van anderen, zo blijkt. Wetenschappers beginnen een patroon te herkennen in het bizarre gedrag van bultrugwalvissen. Overal ter wereld lijken die andere dieren uit de klauwen van orka's te redden.
Ecoloog Robert Pitman begon het fenomeen te onderzoeken toen hij in 2009 zelf getuige was van een opmerkelijke reddingsactie in Antarctica. Daar zag hij hoe een zeehond van een ijsschots werd gestoten door een groep orka's, en hoe een grote bultrugwalvis uit het water oprees, net toen de orka's hun prooi wilden doden.
Daarop zwom de walvis weg, met de zeehond veilig op zijn naar boven gekeerde buik. Toen de zeehond in het water dreigde te glijden, leek de bultrug hem met zijn vinnen tegen te houden. Eenmaal de kust veilig was, zwom het dier naar een andere ijsschots.
115 voorbeelden
Het meest verbazingwekkend is dat het niet om één of enkele geïsoleerde gevallen gaat. Pitman verzamelde niet minder dan 115 gedocumenteerde voorbeelden van interacties tussen bultruggen en orka's, gezien van Antarctica tot aan de Noordelijke IJszee tussen 1951 en 2012. Zijn onderzoek werd recent gepubliceerd in het vakblad Marine Mammal Science.
In 89 procent van de gevallen kwamen de bultruggen tussen wanneer de orka's het op een prooi gemunt hadden. Meestal gaan ze daarbij in duo's te werk. Onder de geredde dieren waren Californische zeeleeuwen, maanvissen, zeehonden en grijze walvissen.
Ook de BBC was al getuige van een dergelijke reddingsactie. Op deze beelden is te zien hoe twee bultruggen proberen een walviskalf, dat gescheiden is van zijn moeder, te redden van zijn aanvallers:
Waarom de walvissen dit doen, is niet duidelijk. Gezien ze bij hun reddingsacties hun eigen leven op het spel zetten, lijkt het erop dat hun gedrag is ingegeven door altruïsme.
Al is het aannemelijk dat hun acties niet volledig onbaatzuchtig zijn. Volwassen bultruggen zijn dan wel te groot om zelf door orka's opgejaagd te worden, hun kalveren zijn dat niet. Mogelijk speelt het verlangen om hun eigen kroost te beschermen een rol. Meer onderzoek is nu nodig om het gedrag van de bultruggen ten volle te doorgronden.