Opvallende ontmoeting: paus Franciscus ziet wellicht omstreden Russisch-orthodoxe patriarch Kirill in Kazachstan
Midden september zal paus Franciscus deelnemen aan een top van religieuze leiders in de Centraal-Aziatische republiek Kazachstan. Het lijkt erg waarschijnlijk dat hij daar patriarch Kirill, de leider van de Russisch-orthodoxe kerk, zal ontmoeten. Dat is opvallend, want Kirill is een grote steunpilaar van het regime van Vladimir Poetin in Rusland en steunt de Russische invasie in Oekraïne.
De paus is nog maar net terug uit Canada en daar liet hij aan de pers verstaan dat hij het voortaan wat rustiger gaat doen en minder wil reizen. Vandaag maakt het Vaticaan echter bekend dat hij tussen 13 en 15 september zal deelnemen aan een internationale religieuze bijeenkomst in Noer-Soeltan, de hoofdstad van de Centraal-Aziatische republiek Kazachstan. Volgens de kerk is die reis niet zo vermoeiend.
Vrijwel zeker loopt paus Franciscus daar patriarch Kirill, het hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk, tegen het lijf en mogelijk komt het tot een persoonlijke ontmoeting tussen beiden. Dat zou dan erg speciaal zijn, want Kirill is een steunpilaar van de Russische president Vladimir Poetin en juicht de Russische invasie in Oekraïne toe. Paus Franciscus heeft zich daar een paar keer erg kritisch over uitgesproken en heeft Kirill opgeroepen om "geen misdienaar van Poetin te zijn".
Het zou hoe dan ook een vrij zeldzame ontmoeting zijn tussen religieuze leiders uit het Westen en Rusland op een ogenblik dat de relaties tussen de twee gebiedsdelen erg slecht zijn. In juni was er al sprake van een ontmoeting tussen Franciscus en Kirill in Jeruzalem, maar de diplomaten van het Vaticaan vonden dat toen ongepast. Wel hebben Franciscus en Kirill zich op een digitale top in het voorjaar uitgesproken voor een vredevolle oplossing zonder daarbij details te vermelden. Beide leiders hebben elkaar al eens ontmoet in 2016 in Cuba.
In mei maakte "Terzake" een portret van de patriarch. Bekijk het hier:
De katholieke kerk en de orthodoxe kerk zijn sinds 1054 al gescheiden en die breuk is nooit geheeld. Overigens is die orthodoxe kerk -anders dan de katholieke- geen monoliet. Ze bestaat uit zelfbesturende "nationale" kerken zoals de Russisch-orthodoxe, de Grieks-orthodoxe, Servisch-orthodoxe en sinds kort ook de Oekraïens-orthodoxe. In principe staat daar Bartholomaios, de patriarch van Constantinopel (Istanbul) boven, maar die is eerder een "eerste onder gelijken" van de andere kerkleiders.
Waarom in Kazachstan?
De komst van de paus naar Kazachstan is om meer dan een reden opmerkelijk. Kazachstan is een overwegend islamitisch land, zowat 70 procent van de inwoners zijn van Turks-Mongoolse afkomst. De overigen zijn vooral christenen, maar dan van orthodoxe strekking. Er zijn ook katholieken, maar die vormen slechts een fractie van de bevolking. De voormalige sovjetrepubliek is officieel seculier en organiseert om de drie jaar een interreligieuze top waar naast christenen en moslims ook joden, hindoes, boeddhisten en andere religieuze groepen aanwezig zijn.
Even opvallend is dat begin dit jaar een volksprotest hardhandig is neergeslagen in Kazachstan. Dat gebeurde onder meer via de tussenkomst van Russische militairen. Toch staat de regering van Kazachstan erg kritisch tegenover de Russische inval in Oekraïne en levert het land humanitaire hulp aan Kiev.