‘Terugkrabbelen kan niet meer’: waarom Nancy Pelosi Taiwan bezoekt en China ergert

Wat is precies het belang van dit bezoek?

“Het heeft vooral een enorm symbolisch belang voor de Taiwanese regering: Pelosi komt protocollair gezien op de derde plaats in de VS. Maar je moet het ook zien binnen de context van de spanningen tussen China en Taiwan. De veiligheidsadviseurs van president Biden hebben aan Pelosi laten weten dat het niet zo verstandig is om dat bezoek te laten doorgaan. In de ogen van de adviseurs is het eigenlijk een onnodige provocatie ten aanzien van China.”

Het bezoek werd nog niet officieel aangekondigd, en toch lekte de timing al uit in Taiwanese media. Dat is toch merkwaardig?

“Dat is inderdaad hoogst ongebruikelijk. Maar het geeft ook aan wat de diplomatieke complexiteit is van dit bezoek. De woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft over het bezoek harde woorden gesproken. Nancy Pelosi beseft natuurlijk hoe gevoelig dit ligt. Maar nu de plannen bekend zijn geraakt, kan ze er ook niet meer op terugkomen.”

“Terugkrabbelen zou zowel voor Pelosi zelf als voor Bidens administratie een toegeving geweest zijn aan Peking. Op die manier zit ze in een diplomatieke catch 22: als ze gaat, is het een duidelijke provocatie voor de Chinezen, als ze het bezoek afblaast, krabbelt ze terug.”

Dat brengt dus ook Biden in een lastig parket. Hoe staat de president er zelf tegenover?

“Ik weet dat Biden zelf ook tegen dat bezoek was. Voor de president komt de timing bijzonder ongelegen omdat hij binnenkort zelf een gesprek heeft met de Chinese president Xi Jinping. Het is dus niet in het belang van de VS om de Taiwan-kwestie nu op de spits te drijven.”

Waarover zal het gesprek tussen Biden en de Chinese president gaan?

“Over de sancties die de VS getroffen hebben tegen Rusland, over de positie die China nu inneemt over de oorlog in Oekraïne. Maar Xi Jinping zal het dus zeker ook willen hebben over Taiwan. China merkt ook dat de VS de diplomatieke concurrentie aan het opvoeren zijn in de regio. De VS hebben het Indo-Pacific Economic Framework gelanceerd, wat volgens Peking niet meer is dan een poging om Aziatische landen uit het kielzog van China te houden.”

“Dat Framework is een alternatief van de Biden-administratie voor het ter ziele gegane Trans-Pacific Partnership (TPP). Dat akkoord is destijds onderhandeld door president Obama en Hillary Clinton, maar politiek was dat niet haalbaar voor de nationalistische vleugel van de Republikeinse partij, noch voor een belangrijk deel van de Democraten. Een van de eerste beslissingen van Donald Trump was dat de VS zich uit het TPP terugtrokken.”

“Biden wil geen stap in de richting van een nieuw TPP zetten, dus zoekt men een alternatief waarin geen ‘traditionele’ handelsakkoorden worden opgenomen. Maar er zijn heel veel twijfels over wat dat Indo-Pacific Framework dan eigenlijk wél inhoudt of concreet betekent. Amerikaanse vakbonden houden die teksten nauwlettend in het oog.”

Pelosi bezoekt Singapore, Maleisië, Zuid-Korea en Japan. Hoe kijken andere landen aan tegen de relaties tussen de VS en China? 

“Voor de VS is Japan een sleutelspeler. Een aantal andere landen – Maleisië of de Filippijnen – hebben het moeilijk met de initiatieven die  worden genomen. Aan de ene kant willen ze tot op zekere hoogte wel hun karretje hangen aan de VS, anderzijds willen ze ook geen confrontatie aangaan met China. Er zijn een aantal landen in die regio die niet echt willen kiezen.”