CHECK - Neen, deze foto toont geen satellietbeeld van "nagenoeg intact" Amazonewoud

"Ze zeggen dat het Amzonewoud is vernietigd, ontbost, etc. Weinig mensen wonen in het Amazonegebied omdat het er warm en vochtig is. Het is voor 95 procent intact omdat het zover afgelegen is, net zoals bij ijsberen en koraalriffen kan niemand het zelf gaan bekijken. Hier is een satellietfoto:" 

Bijgevoegd is een afbeelding die grote groene zones in Zuid-Amerika weergeeft en moet aantonen dat het regenwoud nagenoeg onaangetast is door ontbossing of branden. 

Het bericht komt van Patrick Moore, een Canadese klimaatscepticus die ooit nog directeur van Greenpeace Canada was, maar zich in de jaren tachtig heeft afgezet tegen de klimaatbeweging die hij als alarmistisch en sensationeel omschrijft. Zijn tweet werd al meer dan 650 keer gedeeld en vond ook zijn weg naar een veelgevolgde Vlaamse twitteraar (+ 13.000 volgers) wiens bericht al weer 70 keer rondgetweet werd.  

Volgens Moore gaat het om een satellietbeeld van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en toont de "foto" dus hoe onaangeroerd het regenwoud erbij ligt. Nagenoeg het hele Amzonegebied is groen, enkel aan de kusten verkleurt de kaart. 

Is het regenwoud dan toch grotendeels intact? Neen. Het beeld komt inderdaad van NASA, maar het gaat niet om een gewone satelietfoto, maar om een ingekleurde kaart op basis van satelietbeelden die niet de vegetatie maar de hoogte van het Amazonebekken aanduidt. In het bijschrift van de kaart staat ook duidelijk dat er een kleurcode is om het aantal meters boven de zeespiegel weer te geven. Donkergroen is bijvoorbeeld alles op zeeniveau terwijl roze en wit de hoger gelegen gebieden (respectievelijk +2000 en +3500 meter, red.) aanduiden. 

Het Amazonegebied is op de NASA-kaart met andere woorden niet groen omdat het nog vol bomen staat, maar omdat het laag gelegen gebied is dat grenst aan het hoger gelegen Andesgebergte, langs de Zuid-Amerikaanse westkust. Dezelfde soort kaarten zie je bijvoorbeeld ook vaak terug in atlassen van onze streek. Op de reliëfkaart van België is het gebied tussen de kust en Namen en Luik ook groen, niet omdat het vol bomen staat, maar omdat het veel lager gelegen is dan de Ardennen. 

Maar hoe gaat het dan écht met het Amazonegebied? Volgens National Geographic en Amazon Conservation, een ngo die zich inzet voor het behoud van het regenwoud, is de voorbije vijftig jaar 17 procent van het Amazonewoud verloren gegaan. 

Vooral de jaren '90 en begin jaren 2000 waren volgens wetenschapper en Amazone-expert Michael Coe (Woods Hole Research Center) cruciaal in de aantasting van het regenwoud. Toen verdween op jaarbasis meer dan 20.000 vierkante kilometer Amazonewoud, een gebied bijna twee keer zo groot als Vlaanderen. In 2004 voerde de staat Brazilië, waarin het grootste deel van het Amazonewoud ligt, een beschermingsprogramma in. 

Ondanks vele beloftes en het streefdoel om tegen 2030 ontbossing te stoppen, blijft veel woud verdwijnen door branden, veeteelt, houtkap, mijnen, urbanisatie en de productie van soja of andere gewassen.

Hieronder kan je zien welk gebied in welk jaar verdween. (let op: dit is een afbeelding en geen interactieve kaart) 

Samen met geologen en klimaatwetenschappers houdt NASA op basis van satellietbeelden ook de voortgang in ontbossing bij. Op deze pagina kan je zien hoe de situatie evolueert.