Al Qaida zware slag toegediend door dood Al-Zawahiri, maar Biden kan nog niet op zijn lauweren rusten

“Gerechtigheid is geschied. Deze terroristenleider leeft niet meer”, zo kondigde de Amerikaanse president tevreden aan dat Al-Zawahiri was gedood bij een droneaanval op zijn schuiladres in Kaboel. Het succes van de CIA-operatie is een meevaller die Biden goed kan gebruiken, nu zijn populariteit gevaarlijk diep is gezakt, als gevolg van de stijgende prijzen en de haperende economie.

Veel Amerikanen beschouwen de 79-jarige president als een zwakke leider, dus legde het Witte Huis er veel nadruk op dat Biden zelf actief betrokken was bij het voorbereiden van de droneaanval op het huis waar de opvolger van Al Qaida-oprichter Osama bin Laden zich schuilhield. Niks nieuws overigens: ook zijn voorgangers Barack Obama en Donald Trump waren niet te beroerd om hun rol bij het uitschakelen van Bin Laden (2011) en IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi (2019) te belichten.

Met de operatie revancheerde Biden zich niet alleen voor de aanslagen van 11 september, waarbij Al-Zawahiri een belangrijke rol speelde, maar ook voor de vernederende aftocht van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan, bijna een jaar geleden. Het chaotische verloop daarvan kwam Biden op het verwijt te staan dat hij het imago van de VS onherstelbare schade had toegebracht door de Afghaanse bondgenoten in de steek te laten.

De precisieaanval op Al-Zawahiri toont volgens Witte Huis-medewerkers aan dat de Verenigde Staten, zoals Biden vorig jaar beloofde, ook na hun vertrek uit Afghanistan nog greep kunnen houden op bedreigingen vanuit het land, met ‘operaties van over de horizon’, zoals dat heet.

Bescherming van taliban

Het lijkt erop dat de CIA bij de droneaanval op de schuilplaats van Al-Zawahiri hulp heeft gekregen van informanten ter plaatse. Dat zou goed nieuws zijn voor de VS. Maar het feit dat de Al Qaida-leider zich schuilhield in een huis in een villawijk waar tal van hoge talibanfunctionarissen en militaire commandanten wonen, is pijnlijk voor Biden.

Het toont duidelijk aan dat de taliban zich niet houden aan hun belofte dat zij geen onderdak meer zullen bieden aan terreurgroepen die een bedreiging voor de VS vormen. Het staat wel vast dat Al-Zawahiri daar onder bescherming van de taliban woonde.

Bidens Republikeinse tegenstanders grepen dat meteen aan om zijn zegerondje te verstoren. Al-Zawahiri’s aanwezigheid in Kaboel toont volgens de Republikeinse senator James Inhofe de “totale mislukking van het Afghanistan-beleid van de regering-Biden aan”. Het Republikeinse Congreslid Michael McCaul beschuldigde de president ervan dat hij het Amerikaanse volk “heeft voorgelogen. Al Qaida is niet weg uit Afghanistan, zoals Biden vorig jaar valselijk beweerde.”

Nog in juni dit jaar waarschuwden experts van de Verenigde Naties in een rapport dat Al Qaida sinds het vertrek van de Amerikaanse soldaten weer steeds meer bewegingsruimte heeft gekregen onder het talibanregime. Het rapport wees er ook al op dat tal van Al Qaida-figuren zouden zijn neergestreken in de vroegere diplomatieke wijk in Kaboel, al dachten zij toen nog dat Al-Zawahiri in het onherbergzame gebied langs de grens met Pakistan zou zitten.

Eerder waarschuwde het Soufan Center in New York, dat zich bezighoudt met terroristische groeperingen, al dat Al Qaida na de Amerikaanse terugtrekking bezig was zich te hergroeperen en te bewapenen. Honderden Al Qaida-strijders zouden in de provincie Helmand training krijgen van de taliban en buitenlandse jihadisten. 

Doha-akkoord

Voor Al Qaida betekent de dood van de ervaren Al-Zawahiri, een man die nog met Osama bin Laden zelf heeft gewerkt, ongetwijfeld een zware slag. Toch waarschuwen Afghanistan-experts dat het zeker niet het einde van de terreurgroep zal betekenen. Vooralsnog vertonen de taliban geen enkele neiging de banden met Al Qaida te verbreken, ondanks de beloften die zij deden in het Doha-akkoord uit 2020 met de VS onder president Trump.

President Biden verzekerde gisteren nog eens dat de VS niet zullen tolereren dat Afghanistan onder de taliban opnieuw een uitvalsbasis voor terroristische groeperingen zal worden. Maar zijn probleem is dat het taliban-bewind, waarbinnen de radicale vleugel de overhand heeft gekregen, daar niet erg van onder indruk zal zijn. De taliban weten dat er onder de Amerikanen geen animo is voor een nieuw militair avontuur in Afghanistan, en al zeker niet bij Biden zelf.