De aarde draait sinds een paar jaar sneller om haar as. En niemand weet hoe dat komt

De aarde deed eind juni niet precies 24 uur over een rondje, maar 1,59 milliseconden korter, meldt vakwebsite Timeanddate.org. Erg veel tijd is dat niet – honderd keer korter dan een keer met de ogen knipperen – maar dat rondje op 29 juni was wel het snelste ooit gemeten. Het record past in een patroon: sinds 2020 zijn opvallend veel dagen korter dan gebruikelijk.

Frappant, want de aarde draaide de afgelopen decennia meestal langzamer om haar as dan 24 uur, niet sneller. Wat de omslag heeft veroorzaakt en hoelang dit zal aanhouden, is onduidelijk.

Dat de aarde niet altijd even snel ronddraait, was al wel bekend. Harde wind of oceaanstromingen die zich verleggen, kunnen een minuscuul zetje geven of een beetje afremming veroorzaken. Gewichtsverplaatsingen richting het centrum van de planeet, of juist ervandaan, zijn ook van invloed. Denk aan kunstschaatsers die tijdens een pirouette versnellen door hun armen naar zich toe te trekken; bij de aarde wordt dat veroorzaakt door stromend vloeibaar gesteente in de aardkern of zware aardbevingen.

Intussen dreigt de standaardtijd, die met atoomklokken wordt gemeten en aan de basis staat van de tijdsaanduiding in ons dagelijkse leven, uit de pas te raken met de tijd die is gebaseerd op de rotatie van de aarde. Dat kan een probleem vormen voor sommige computersystemen, zoals satellietantennes, die ervan uitgaan dat deze twee tijdmaten niet meer dan een seconde afwijken. Als het nodig is, kan de International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) wel een correctie op de standaardtijd toepassen.