Londens museum geeft 72 collectiestukken terug aan Nigeria

Sinds het verzoek van het NCMM heeft het museum zijn objecten uit Benin grondig onderzocht om vast te stellen welke binnen de reikwijdte van het verzoek vallen. Het Horniman heeft ook gemeenschapsleden, bezoekers, schoolkinderen, academici, erfgoeddeskundigen en kunstenaars uit Nigeria en het Verenigd Koninkrijk geraadpleegd. “Het bewijs is zeer duidelijk dat deze voorwerpen met geweld werden verworven, en extern overleg ondersteunde ons standpunt dat het zowel moreel als gepast is om hun eigendom aan Nigeria terug te geven”, voegde Eve Salomon toe aan haar verklaring.

De objecten uit de collectie, waaronder twaalf van de befaamde Benin Bronzes, kwamen in handen van de Britten na een gewelddadige militaire invasie in Benin City in 1897. Na de invasie maakte het Britse Rijk het koninkrijk Benin onderdeel van de Kolonie Nigeria. Naast de Benin Bronzes bevat de collectie ook koperen hanenaltaarstukken, ivoren en koperen ceremoniële voorwerpen, koperen klokken, een sleutel van ‘het paleis van de koning’ en andere objecten voor dagelijks gebruik zoals waaiers en manden.

Europese cultuurinstellingen staan al langer onder druk om voorwerpen met een illegale herkomst te repatriëren. Sinds de onafhankelijkheidsgolf in de jaren 60 vragen verschillende Afrikaanse landen om roofkunst terug te geven. Volgens experts zouden zich meer dan een half miljoen Afrikaanse erfgoedbojecten in Europa bevinden. Ook België bezit roofkunst. In Tervuren alleen staan al 800 geroofde voorwerpen uit Congo.  Momenteel is er een wet in de maak die Congo eigenaar moet maken van kunstvoorwerpen die gestolen zijn tijdens de koloniale periode. Koning Filip gaf enkele maanden geleden tijdens zijn staatsbezoek naar Congo het zeldzame Kakuungu-masker in bruikleen.

De Benin Bronzes werden de afgelopen decennia het symbool voor kunstrestitutie. Het gaat om 900 dertiende en zestiende-eeuwse bronzen beelden die het paleis van het voormalig Koninkrijk Benin (huidig Nigeria, red.) decoreerden. De beelden zijn verspreid over het hele Europese continent. 

Het Horniman Museum zal naast de 60 objecten de twaalf beelden uit zijn collectie teruggeven, dat is goed voor 1,3 procent van alle gestolen Benin Bronzes. Het British Museum heeft met 200 stuks de grootste collectie van Benin Bronzes, maar weigert tot op heden de kunstvoorwerpen af te staan. Verder bezit het British Museum nog eens 900 andere voorwerpen uit Benin. Het museum is transparant over de herkomst van zijn objecten op zijn site en hoewel het dus geen roofkunst wil teruggeven, staat het British Museum wel open voor een “samenwerking met de Nigeriaanse overheid”. 

Dat een Brits museum ingaat op het verzoek van het NCMM is opmerkelijk aangezien de conservatieve houding over kunstrestitutie in het Verenigd Koninkrijk. De Horniman zal met de NCMM het proces bespreken voor de formele overdracht van eigendom en de mogelijkheid om enkele voorwerpen in bruikleen te houden voor tentoonstellingen, onderzoek en onderwijs.

De Nigeriaanse regering heeft de afgelopen jaren haar eisen aan de Europese landen om de Benin Bronzes terug te geven, opgevoerd. Het land is van plan het Edo Museum of West African Art te bouwen in Benin City, in de zuidelijke deelstaat Edo, om de teruggevonden schatten te huisvesten. 

De universiteiten van Cambridge en Oxford besloten eerder deze maand 213 objecten terug te geven. Ook in andere landen werden al geroofde Nigeriaanse kunstwerken, waaronder Benin Bronzes, teruggegeven aan het land van herkomst. 

Vorige maand ondertekenden Nigeria en Duitsland een overeenkomst om een begin te maken met de teruggave van honderden Benin-bronzen - de grootste inspanning tot dusver van een Europees land om de geroofde kunstwerken terug te geven.

Frankrijk overhandigde op zijn beurt 26 stukken, bekend als de Abomey-schatten, die Franse troepen uit het 19e-eeuwse Dahomey-koninkrijk in het huidige Benin hadden geroofd.

LEES OOK.

Overheid verkocht miljoenenstuk dat uit Nigeriaans museum werd gestolen voor... 240 euro (+)

België bereid teruggave van alle koloniale goederen aan Congo te onderzoeken