PORTRET. Ontwerper Issey Miyake (84) overleden: “Steve Jobs droeg enkel rolkragen gemaakt door hem”

In juni stelde hij nog een nieuwe collectie voor in Parijs, maar vorige week stierf Miyake op vierentachtigjarige leeftijd aan de gevolgen van leverkanker. Dat nieuws werd vandaag pas de wereld in gestuurd en schokte de vele bewonderaars van zijn werk. De man, die in 1938 geboren werd op Hiroshima in Japan, leed op zijn zachtst gezegd een lang, veelzijdig en inspirerend leven. Zéker als je weet dat hij ooggetuige was van de atoombom die in 1945, toen de ontwerper zeven jaar oud was, op het eiland viel. 

Pas vierenzestig jaar later, toen hij al meer dan geruime tijd een vaste waarde was in het wereldje, sprak hij voor het eerst openlijk over die ervaring. Hij had al die tijd willen vermijden bekend te worden als ‘de ontwerper die de aanval op Hiroshima overleefde’. “Wanneer ik mijn ogen sluit, zie ik nog steeds dingen die niemand ooit zou mogen ervaren”, vertelde hij daar in 2009 over aan de Britse Vogue. “Een fel, rood licht, gevolgd door een zwarte wolk, en mensen die alle richtingen uit rennen in een wanhopige poging om te ontsnappen. Ik herinner mij alles nog.” Drie jaar later overleed zijn moeder aan de gevolgen van de blootstelling aan de bestraling. 

Het feit dat Miyake opgroeide in de oorlog, in een zwaar geteisterd Japan, beïnvloedde zijn werk ongetwijfeld. Je zou dus kunnen zeggen dat hij een tragische jeugd kende, al zag ie dat zelf niet helemaal zo. In feite was hij er van overtuigd dat het júist zijn verleden was waar hij zijn carrière in de mode aan te danken had, omdat hij daardoor de voorkeur gaf aan “dingen creëren in plaats van verwoesten, dingen die schoonheid en vreugde brengen.” Door het bestuderen van de magazines van zijn zus ontwikkelde hij een fascinatie voor mode.

^{(Lees verder onder de foto.)}

In 1964 behaalde Issey zijn diploma grafisch ontwerp aan de kunstuniversiteit in Tokio. Hij nam niet veel later deel aan een competitie voor modeontwerpers, maar verloor omdat hij niet kon naaien en geen patronen kon maken. Toch schreef hij zich nog in voor de coutureschool in Parijs, waar hij eerst leerjongen was bij en daarna samenwerkte met respectievelijk modeontwerpers Guy Laroche en Hubert de Givenchy.

De volgende stap in Miyakes wervelende carrière was New York. Hij verhuisde naar de metropool in 1969 en volgde er Engelse lessen aan Colombia University. Toen hij een jaar later terugkeerde, richtte hij Miyake Design Studio op: zijn eigen merk met kwaliteitsvolle vrouwenkleding. Zijn carrière kende een vliegende start, en hij verwierf al snel naamsbekendheid in Europa, waar zijn ontwerpen graag gezien werden. In 1973 mocht een bruine top van hem de cover van Elle Magazine sieren, de rest is geschiedenis. 

“Het was de tijd dat ook de andere bekende, Japanse ontwerpers Yohji Yamamoto en Rei Kawakubo (van Comme des Garçons, red.) groot werden”, vertelt moderedacteur David Devriendt. “Je kan de carrière van Issey niet los van hen zien. Terwijl de ontwerpen van Yohji en Rei ‘Hiroshima chic’ waren, met veel zwarte tinten en gescheurde kledingstukken, gebruikte Issey juist vooral veel kleur. Hoewel hij ook wel zwart gebruikte, zette hij zich eerder af tegen de filosofie en stijl van zijn bekende landgenoten. Hij zag de kleur in zijn ontwerpen als een vorm van optimisme, een weg naar een betere toekomst. Het was pure fun, waar wél altijd snuggere technologie achter zat.”

Al sinds het begin van zijn carrière zette Miyake in op duurzaamheid en innovatie, dat vond hij bijzonder belangrijk. “Hij haalde inspiratie bij werkmannen en arbeiders en gebruikte veel oude, Japanse technieken om ze met nieuwe technologieën te verbinden”, vertelt Devriendt. “Het resultaat: impressionante ontwerpen die hun tijd ver vooruit waren.” 

“Toch zag hij zijn mode niet als couture, hij beschouwde het eerder als alledaagse kleding voor iedereen. In de jaren tachtig bracht hij al een lijn op de markt die iedereen kon dragen, los van leeftijd, geslacht en ras, en dat in een tijd waarin inclusiviteit lang niet zo'n hot topic was als vandaag. Miyake was écht bezig met maatschappelijke thema’s, en daar zat zijn afwijkende verleden, het feit dat hij opgroeide tijdens de oorlog, ongetwijfeld voor iets tussen.”

Miyake ontwierp onder meer de kenmerkende rolkraagtruien die Steve Jobs, topman bij Apple, altijd droeg. “Er was een soort liefdesverhaal tussen hem en Steve Jobs: beiden waren ze het toonbeeld van design én esthetiek”, zegt Devriendt. “Ook Issey was gericht op schoonheid, gecombineerd met heel vooruitstrevende, doorgedreven technologie.”

Zo was er bijvoorbeeld ook zijn pleats please-lijn: gelanceerd in 1988, maar het werd zo populair dat de stukken in 1994 een eigen merk kregen. “Door verschillende materialen warm te maken en te verkreuken, creëerde Miyake microplooien die intact bleven, ook als je ze in de wasmachine stak. Een enorm progressieve techniek die de dag van vandaag nog steeds nagebootst wordt én populair blijft.”

Ook zijn merk A-POC was enorm populair. Hij ontwikkelde een computertechnologie waarbij je maar één soort draad nodig had. “De machine bleef continu draaien tot je een kledingstuk geweven had uit één enkele draad. Er kwamen geen naden aan te pas, je hoefde er niet in te snijden of knippen, het was pure duurzaamheid zonder restoverschotten, lang voor iemand daarmee bezig was.”

“Textiel was heel belangrijk voor hem,” zegt Devriendt, “maar Miyake werkte ook vaak met papier, bamboe, riet,...  Innovatie was voor hem een manier om mode te maken. En heel belangrijk: alles moest heel erg fluïde zijn. Beweging was essentieel voor hem. Daarom waren Miyakes silhouetten vaak heel los. Ik denk daarbij aan zijn balloon coat, een soort parkka met heel veel volume, een beetje zoals de pufferjassen van vandaag. Ook zijn UFO-jurk uit de jaren 90 was heel bekend: een soort platte schijf die een jurk werd zodra je hem opentrok.”

^{(Lees verder onder de foto’s.)}

Hoe innovatief Issey en zijn ontwerpen ook waren, de meeste mensen kennen hem ongetwijfeld vooral van zijn wereldberoemde geurtje l’Eau d’Issey. “Hij was altijd geïnteresseerd en gepassioneerd door water, en die invloed zag je vaak terug in zijn ontwerpen. Dat pure, het feit dat water je schoonmaakt, vond hij boeiend en inspirerend. Telkens wanneer je je wast, ben je een nieuw persoon, en die constante hernieuwing en zoektocht naar verbetering zie je ook terug in Miyakes kledingstukken. Die filosofie vond zijn oorsprong in het Japanse principe van kaizen: altijd een beetje meer perfect willen zijn, of het nu is dankzij het zetten van grote of kleine stappen.”

Vrouwen loven massaal de shapewear van Kim Kardashian. Hoezo? “Iedereen wil ‘slim thick’ zijn zoals zij” (+)

Een Balenciaga-trui voor (maar?) 200 euro. President Zelensky en het modehuis bundelen hun krachten

Van Kat Kerkhofs tot topmodel Bella Hadid: dit is het hippe hoedje dat iedereen draagt deze zomer