Waarom loopt apenpokkenvaccinatie zo traag? En hebben we stockwissel gemist? Minister Vandenbroucke antwoordt

Toen de apenpokken in verschillende Europese landen opdoken heeft ons land 200 dosissen van het Imvanex-vaccin tegen de pokken gekregen. Via een Europese aankoop zijn daar nog eens 3.040 vaccins van het gelijkaardige Amerikaanse Jynneos-vaccin bijgekomen.

In totaal beschikt ons land dus over 3.240 vaccins. Een beperkt aantal en daarom zijn er eind juli vier risicogroepen afgebakend die in aanmerking komen voor vaccinatie. Het gaat om:

• Mannen die seks hebben met mannen die HIV+ zijn of HIV-Prep therapie krijgen en in het laatste jaar minstens twee soa's hebben gehad.
• Mannelijke en transgender sekswerkers.
• Mensen met immuunstoornissen en zo een hoog risico lopen op besmetting.
• Laboratoriumpersoneel dat het virus opkweekt.

Tot nu toe zijn er al 300 à 400 vaccins gezet. De overgebleven dosissen zijn verdeeld onder de vier risicogroepen. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) hoopt dat de doelgroep "tegen eind volgende week zoveel mogelijk gevaccineerd is".

In het najaar verwacht ons land een volgende levering van zo'n 30.000 dosissen. Het is de bedoeling dat dan de doelgroep voor vaccinatie uitgebreid kan worden.

"Er zijn twaalf universitaire centra die gespecialiseerd zijn in de behandeling van mensen met (een risico op) HIV. We hebben aan hen gevraagd een versnelling hoger te schakelen om zoveel mogelijk mensen die zij kennen en in aanmerking komen, persoonlijk uit te nodigen en tegen eind volgende week te vaccineren."

"Bovendien kunnen vier organisaties - die geen ziekenhuis of universitair centrum zijn, maar wel goed thuis zijn in de ondersteuning van sekswerkers - morgen mee in de campagne stappen. Voor hen is het net iets gemakkelijker om de groep van mannelijke en transgender sekswerkers te vinden."

“Ik vind zelf ook dat het traag op gang komt, maar ik vraag ook een beetje begrip voor de organisaties die wij opdragen om dit te doen. Die organisaties moeten dat ook beredderd krijgen, zij moeten die mensen ook persoonlijk uitnodigen. Ik deel uw gevoel, maar ik heb de voorbije dagen wel sterk druk gezet.” 

"We moeten opletten met die vergelijking. Bij de coronacrisis wisten we maanden op voorhand dat er vaccins gingen komen. We hebben maandenlang voorbereidingstijd gehad voor een vaccinatiecampagne. Nu wisten we dat we een nieuw soort pokkenvaccins moesten gebruiken. Die zijn Europees gekocht en sinds een aantal weken beschikbaar. Tegelijkertijd moesten wij die campagne uitbouwen, sinds juli zijn we bezig met de definitie van de doelgroep.”

"Dat heeft ermee te maken dat we vertrokken zijn met een zeer grote selectiviteit. Wij hebben gezegd 'we hebben grosso modo 3.000 vaccins die we kunnen gebruiken, we gaan die inzetten voor de groep die ze het hardst nodig heeft'. We hebben er 500 opzijgezet voor mensen die intens contact hebben gehad met iemand die besmet bleek te zijn."

"Dan bleven er nog 2.500 over. 800 daarvan hebben we voorbehouden voor mannelijke en transgender sekswerkers. Vandaag hebben we een besluit kunnen publiceren dat maakt dat organisaties die bijstand leveren aan sekswerkers vanaf morgen in de campagne kunnen stappen, maar dat heeft wat voorbereiding gevraagd."

"En dan zijn er nog mensen waarvan we denken dat ze toch wel een risico lopen, namelijk mensen die HIV-positief zijn of een HIV-preventieve therapie volgen én die een geschiedenis van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) hebben. We hebben nu aan twaalf gespecificeerde centra gevraagd om hen uit te nodigen."

"Frankrijk en Nederland zijn twee landen in Europa die hun traditionele voorraad aan pokkenvaccins niet zo lang geleden vernieuwd hebben met een nieuwe generatie van vaccins. Het is die nieuwe generatie die je ook kan inzetten tegen apenpokken. Weinig andere Europese landen hebben dat bij mijn weten gedaan. Wij ook niet en nu zitten wij met het gegeven dat we een beperkte voorraad hebben."

"Ik keur het niet af dat iemand naar Frankrijk gaat. Frankrijk vaccineert ook ruimer. Maar ik zeg er meteen bij dat dat mensen zijn die bij ons niet direct in de prioritaire doelgroep zitten. Zij moeten er bovendien over nadenken dat je in principe twee dosissen nodig hebt. We moeten even kijken wat we daarmee doen. We zullen daar met de Fransen over spreken."

“Ik ga daar nog geen uitspraak over doen omdat ik dat nu aan het reconstrueren ben. De feiten zijn de volgende: er zijn enkele landen, zoals de VS en Nederland, die hun voorraad vaccins zijn beginnen vernieuwen met de nieuwste soort vaccins die je kan gebruiken tegen de apenpokken. Voor de rest zijn er in Europa weinig landen die dat hebben gedaan, wij ook niet."

"Ik ben nu bezig met de vraag ‘waarom hebben wij dat niet gedaan?’. Ik ben dat aan het onderzoeken. Daarvoor moet je eerst begrijpen waarom een paar landen in Europa dat gedaan hebben en anderen blijkbaar niet voor zover ik weet.”

"De traditionele vaccins kan je niet inzetten tegen apenpokken, omdat de nevenwerkingen heel ernstig zijn. De vaccins met ernstige nevenwerking ga wel gebruiken tegen een dodelijke ziekte, zoals de traditionele pokken. Maar niet tegen de apenpokken want dat is niet dodelijk."

"Het betekent vooral dat dit geen ziekte is die alleen mannen kan treffen. Het is ook geen echte soa. Het is een ziekte waar de besmetting heel vaak optreedt bij seksueel contact omdat je dan lang, intiem en intensief contact van huid op huid hebt. Er is niks mis met seks, maar het is dat contact dat tot besmetting leidt."

"Op dit moment willen we toch vooral inzetten op de groep mannen die seks hebben met mannen en die bijzondere risico's lopen, omdat het in die groep is dat het virus aan het rondgaan is."

"Nee, vanzelfsprekend niet. Dit is een vaccin dat wij kopen en dat we gratis aanbieden aan de mensen die dat nodig hebben volgens ons."