7 op de 10 Belgen vinden houdbaarheidsdata op verpakkingen verwarrend: hoe lees je ze juist?

Uit een enquête die winkelketen Lidl uitvoerde bij 1.000 Belgische gezinnen blijkt dat twee op de drie gezinnen doorheen de week voedsel weggooien. Brood (40 procent), groenten en fruit (31 procent) en aardappelen (16 procent) belanden daarbij het vaakst in de vuilbak. Bovendien verwarren meer dan zeven op de tien ondervraagden de ‘te gebruiken tot’-datum met de ‘ten minste houdbaar tot’-datum. Tijd om daar verandering in te brengen.

“Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat er een beperkt aantal producten zijn waar geen houdbaarheidsdatum op moet”, steekt Devlieghere van wal. “Het gaat om zout, azijn, suiker en snoep, kauwgom, brood en banket dat dezelfde dag gegeten wordt, niet geschilde of niet gesneden verse groenten, aardappelen, fruit, wijn en dranken met een alcoholgehalte van 10 procent of meer. Daar moet geen datum op omdat ze een oneindige houdbaarheid hebben wanneer ze goed bewaard worden. In het geval van aardappelen kan een consument zelf beoordelen of het product nog eetbaar is of niet.”

Natuurlijk geldt dit niet voor alle voedingsmiddelen. “Ofwel krijgt andere voeding een datum die ‘Tenminste Houdbaar Tot’ (THT) aangeeft of één die op ‘Te Gebruiken Tot’ (TGT) wijst. Er mag trouwens maar één van die twee datums op staan, anders is dat verwarrend. In Europa ligt de verantwoordelijkheid van die vermeldingen bij de producent. Die moet een soort risicoanalyse maken”, licht professor Devlieghere toe. “De producent moet de risico’s van het product inschatten en vanuit die analyse een houdbaarheidsdatum kiezen.”

THT geeft aan dat het product een relatief lange houdbaarheid heeft, het bederft dus niet snel. “De producent geeft daarmee de garantie dat de kwaliteit van het product tot de aangegeven datum bewaard blijft. Verder betekent het dat er geen risico bestaat voor de klant als hij het voedingsmiddel nog consumeert nadat de houdbaarheidsdatum overschreden werd. Het enige wat kan gebeuren, is dat het zakje chips of het pak koeken bijvoorbeeld na overschrijding van de houdbaarheidsdatum wat minder smaakvol geworden is. Maar dat is niet gevaarlijk, het smaakt gewoon minder lekker.”

“Producten met een TGT-datum zijn producten met een kortere houdbaarheidsdatum”, legt de professor uit. Die producten vind je in de koelafdelingen van de supermarkt. “Ze bederven niet alleen sneller, maar er kunnen ook ziekteverwekkende bacteriën groeien na de houdbaarheidsdatum, waardoor de producent niet kan garanderen dat ze de mens niet kunnen schaden. Een mooi voorbeeld daarvan is een voorverpakte salade uit de supermarkt. Daar staat een TGT-datum op: deze producten zijn kort houdbaar en bevatten weinig bewaarmiddelen. De consument moet de houdbaarheidsdatum op die verpakkingen echt respecteren. Als hij ze toch zou opeten na die datum en ziek zou worden, is dat niet de verantwoordelijkheid van de supermarkt.”

Al betekent dat niet dat iedereen automatisch ziek wordt wanneer iets na datum opgegeten wordt. “De kans is groot dat je niet ziek wordt, maar het risico is er wel, waardoor het niet verantwoord is om het wel te doen.” Wat dan met die producten in de supermarkt waar een sticker met korting ophangt, omdat de vervaldatum eraan komt? “Dat is geen probleem, zolang je de datum respecteert die er initieel opstond.”

Of een product snel slecht wordt of niet hangt natuurlijk ook samen met de manier waarop je het bewaart. “ De producent moet op het etiket altijd aangeven hoe het product moet gestockeerd worden. Bijvoorbeeld: chocolade bewaar je niet bij te hoge temperaturen. Of pudding: daar staat een houdbaarheidsdatum op, maar er staat ook op dat je die koel moet bewaren. Doe je dat niet en zet je de pudding gewoon in de kast, dan geldt die datum niet meer. Je krijgt op de verpakking dus ook een bewaarinstructie mee. Houd je daar dan ook aan. Ben je in de koelkast wat etenswaren vergeten voor je een week op reis gaat, dan hoeft dat trouwens geen probleem te zijn. Tenminste als de datum nog niet gepasseerd is.”

Het kan natuurlijk dat je een verpakking opent, er iets uit eet en dan diezelfde verpakking weer in de koeling of op het schap zet. Geldt de houdbaarheidsdatum dan nog altijd? “ Voor producten met een THT-datum beoordeel je gewoon door te kijken, ruiken en proeven of het nog lekker is of niet. Als dit nog oké is, mag je het gerust nog opeten. Voor producten met een TGT-datum consumeer je best het product na het openen van de verpakking binnen de twee dagen. Uiteraard moet je ook hier de houdbaarheidsdatum respecteren. Stel dat het product maar één dag meer houdbaar is na openen, dan moet je snel zijn. Soms staan hierover richtlijnen op de verpakking.”

“3 op de 4 Belgen kennen het verschil in houdbaarheidsdata niet”: hoe kan je zélf minder voedsel verspillen?

Calvé, Albert Heijn of Helaes Pindakaas: welke pindakaas is het gezondst en lekkerst? Voedingsexpert test 10 soorten en deelt een 9,5/10 uit (+)

Sommelier proeft 12 tonics uit de supermarkt en deelt één 9/10 uit: “Dit is een perfecte tonic, helemaal in evenwicht van smaak” (+)