‘Ik ging even in de duinen en kwam terug met vier zwembroeken en een beha’: horden toeristen laten kilo’s zwerfvuil achter

“We hebben tien minuten rondgelopen en onze twee zakken waren al vol”, zegt Lode (36) uit Hasselt. “Alles vind je hier behalve pampers, maar die hebben ze waarschijnlijk gewoon onder het zand begraven.” 

Samen met zijn vrouw en dochter maakt hij de zakken leeg aan de cabine van de ‘Proper Strand Lopers’, een burgerinitiatief dat in Oostende grijpstokken en zakken uitdeelt zodat toeristen er een avondwandeling van kunnen maken om peukjes, blikjes en ander zwerfvuil op te rapen. 

Zijn vrouw had trouwens wel prijs. “Ik heb twee pampers gevonden”, zegt de dame in een roze kleedje. “Ik denk dat mijn zak wel tien kilo woog.” 

De afvalberg waar de vrijwilligers hun lading komen dumpen zien we voor onze ogen groeien. Wanneer de eerste deelnemers na half acht weer aankomen liggen er enkele petflessen en wat blikjes. Maar een uur later is er een heuse vuilnisbelt ontstaan, waar ook een kapotte paraplu, speelgoeddinosaurussen, een grote thermos en  slippers in zijn terug te vinden. 

Het speelgoed bewijst dat er vaak geen kwade wil in het spel is. Mensen vergeten gewoon dingen. Ook een heuptasje vinden vrijwilligers in het zand. “Dat brengen we dan naar de politie”, zegt Tim Corbisier, één van de twee initiatiefnemers voor de ‘Proper Strand Lopers’. 

Zes jaar geleden was Corbisier een geroutineerd loper die zich meer en meer ging verbazen over al de rommel die hij langs de kust vond. “Op een dag besloot ik om een plastic zak op te rapen”, vertelt hij.  “Daar stak ik dan al het afval in. Heel snel zat die zak toen vol. Ik deed het omdat het mij een zinvolle daad leek.” 

Zo kwam hij op het idee voor de ‘Proper Strand Lopers’. Zoals de naam het aangeeft, was het oorspronkelijk iets voor hardlopers en joggers. Nu mag gelijk wie een prikstok komen afhalen en ermee gewapend het strand optrekken in de zone tussen de haven en het Kursaal. Dat is dus een goede 700 meter strand. 

Op basis van het volume van de afvalzakken waarin al de rommel werd samengebracht, schat Corbisier de oogst zondag op 540 liter. “Zaterdag was het zelfs 800 liter”, zegt hij. “En zelfs dat was voor deze zomer nog geen record.” 

Enorme inspanningen

Zo laten de warme dagen op het strand van Oostende zich dus voelen. Zaterdag en zondag kwamen er 80.000 toeristen naar de koningin der badsteden. “Enkel begin augustus waren dat er door het Rammstein-concert meer”, legt burgemeester Bart Tommelein (Open Vld) uit. “Als er zoveel mensen bovenop de eigen bevolking in de stad zijn, vraagt dat dus enorme inspanningen van de diensten. Zij haalden zaterdag en zondag maar liefst 65 ton afval op.” 

Drukke dagen op het strand betekent dus ook lange dagen voor de afvalophalers. Elke dag trekken negentien stadsmedewerkers het strand op om zwerfvuil op te ruimen en op drukke dagen blijven ze zelfs tot elf uur ‘s avonds in de weer. Daarnaast zet de stad deze zomer ook in op repressie.  

De stad krijgt hulp van extra handhavers die door afvalmaatschappij OVAM zijn gestuurd om overtreders op de bon te slingeren. Tijdens gerichte acties op drie julidagen werden 111 overtredingen vastgesteld. 71 mensen hadden een GAS-boete aan hun been, omdat ze een sigarettenpeuk weggooiden. Maar wat Corbisier zelf nog mist, is goede communicatie. 

“Op 19 juli zat het strand helemaal vol, omdat het toen ook een warme dag was”, vertelt Corbisier. “Veel mensen werden toen verrast omdat het ‘s middags vloed werd waardoor ze snel een ander plekje moesten zoeken. Die dag zag ik bij wijze van spreken hele inboedels op het water drijven. Signalisatieborden zouden bijvoorbeeld voor die vloed kunnen waarschuwen.” 

Die dag is er een all-time record gevestigd van de Proper Strand Lopers: de vrijwilligers vonden 3.400 liter aan afval. Wat Corbisier toen wel hart onder de riem stak, is dat strandgangers zich spontaan bij hem aansloten om het afval op te ruimen. Als we de cijfers van de Lopers erop naslaan is er nog goed nieuws te melden. 

In 2018 raapten de vrijwilligers over heel de kust 106.359 liter zwerfvuil bij elkaar. Maar vorig jaar was dat nog maar 78.502 liter. “We zien de voorbije jaren een dalende trend”, zegt Corbisier. “Toen we begonnen, ruimden we nog veel afval dat al jaren voordien op het strand lag en zich mettertijd had opgehoopt.”  

Tot de verbeelding

Drukke weekends veroorzaken dus nog een duidelijke piek maar ook stormen kunnen een afvalopstoot creëren, omdat er dan veel afval loskomt dat zich op de zeebodem heeft genesteld. Zo vonden vrijwilligers zelfs schuimballetjes waarmee kerncentrales hun koelleidingen proper maken in het zand.  

Uit visnetten en mosselstokken heeft Corbisier een Neptunusbeeld opgetrokken. In de ogen van de zeegod zitten ‘nurdles’: aangespoelde plastic pareltjes, die de industrie gebruikt om flessen en andere voorwerpen te persen. 

Maar de toeristische voorwerpen spreken toch het meest tot de verbeelding. “Vrijdag liep ik even in de duinen en ik kwam terug met vier zwembroeken en een beha”, zegt Corbisier. “Ik vraag me af hoe die mensen zijn thuisgeraakt. Anderen hebben op het strand al iPhones, horloges en een buttplug aangetroffen.”