Na snikhete dagen zijn dinsdag hier en daar enkele regenbuien gevallen, maar dat gebeurde zeker niet overal. Volgens weerman Frank Deboosere hebben we dit jaar nog een dertiende, veertiende en vijftiende maand nodig om het tekort aan regenwater goed te maken. En dan nog zou het regenwater gelijkmatig moeten vallen, want anders kan de grond het water niet goed opnemen.

Cathy Berx vindt dat zowel gezinnen als bedrijven stevige stimulansen moeten krijgen om hun waterverbruik te beperken. “De waterschaarste is een structureel probleem. Er zijn dus fundamentele en doortastende maatregelen nodig”, zegt Cathy Berx. “Laat mensen die te veel leidingwater verbruiken, dan ook aanzienlijk meer betalen.”

Berx: “Er is nu al een zogenaamd basistarief voor een normaal gebruik aan water, afhankelijk van de samenstelling van een gezin. Een gezin dat boven dat niveau gaat, betaalt vandaag een ‘comforttarief’. Het is nu de vraag of dat ‘comforttarief’ niet veel te laag ligt. Een hoger tarief kan mensen er meer toe aanzetten om leidingwater alleen te gebruiken waar het voor bedoeld is. En het is hopelijk ook een stimulans om zoveel als mogelijk regenwater te gebruiken, niet te sproeien en geen water te verspillen.”

“Het is dus voor alle duidelijkheid niet de bedoeling dat gezinnen meer moeten betalen voor hun basisbehoeften”, zegt Cathy Berx. “Water om te koken of te drinken, om je te wassen of om groenten af te spoelen, moet beschikbaar blijven aan een basistarief. Maar het leidingwater moet wel worden gebruikt voor die basisbehoeften, en bijvoorbeeld niet om een zwembad te vullen. Wie zijn zwembad er wel mee wil vullen, mag dat, maar betaalt dan substantieel meer.”

Ook hoger tarief voor bedrijven

Cathy Berx vindt ook dat bedrijven vanaf een bepaald niveau meer voor hun leidingwater zouden moeten betalen. “Je kan bijvoorbeeld per sector en type bedrijf een ‘benchmark’ vastleggen”, zegt Berx. “Je kijkt dan naar wat bedrijven in een bepaalde sector aan water verbruiken. Bedrijven die veel meer water verbruiken dan de meest zuinige sectorgenoten, zouden voor dat meerverbruik dan een hoger tarief moeten betalen. Nu gebruiken bedrijven te vaak leidingwater omdat het goedkoop is, en omdat het niet concurrentieel is om het over een andere boeg te gooien. Met een hoger tarief kunnen we bedrijven stimuleren om nog meer in te zetten op circulair watergebruik.”

De bevoegdheid voor het aanpassen van de tarieven ligt bij Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Zij is volop bezig met het raadplegen van experts. “Ik heb over de tariefstructuur een advies gevraagd aan de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (kortweg Mina, waar onder meer milieubewegingen en sociaal-economische organisaties in zitten, red.)”, zegt Demir. “We zullen alle mogelijke voorstellen in het komende parlementaire jaar bespreken.”

Expert: “Er is meer nodig”

Patrick Meire, hoogleraar integraal waterbeheer aan de Universiteit Antwerpen, steunt de voorstellen van Cathy Berx alvast. “Het waterverbruik zou er stevig door verminderd kunnen worden”, zegt hij. “Het kan mensen ook stimuleren om hun waterverbruik na te gaan. Ik heb bij zo’n nazicht in mijn eigen huis bijvoorbeeld ontdekt dat ik lekken had, omdat de buizen verroest waren. Door die lekken verbruikte ik veel meer water.”

Patrick Meire wijst er wel op dat er meer nodig is dan een tariefverhoging alleen. “Een tariefverhoging is nuttig, maar niet voldoende”, zegt Patrick Meire. “Er is een serie aan maatregelen nodig om onze watervoorraad te vergroten. We moeten bijvoorbeeld het water dat we hebben, veel beter vasthouden. Nu pompen we grote hoeveelheden water van de grachten naar rivieren en andere waterlopen. Dat is lang geleden beslist omdat Vlaanderen veel natte gebieden had. Die gebieden moesten droog worden gelegd om ze beter geschikt te maken voor de landbouw. Dat was decennia geleden misschien een goede maatregel, maar de tijden zijn veranderd. We moeten water echt meer in de vallei en dus in de bodem houden, en het zo traag mogelijk naar de rivier laten stromen. Want als het water in de rivier zit, zijn we het kwijt.”

LEES OOK. “We kunnen makkelijk zes miljoen liter water besparen, per dag”: expert had liever wél extra maatregelen tegen droogte gezien