Direct naar artikelinhoud
AchtergrondEnergie

Gasvoorraad in België voor meer dan 80 procent gevuld, toch komen we daar amper 12 winterdagen mee toe

De gasopslagplaats in Loenhout.Beeld Groep Van Roey

Een klein lichtpuntje in de energiecrisis die Europa in z’n greep heeft. De Belgische gasopslag heeft de kaap van 80 procent bereikt. Daarmee loopt ons land een eind voor op de Europese verplichting, die lidstaten oplegt tegen 1 november dat niveau te bereiken. Toch komen we met die reserve maar 12 winterdagen ver. In de buurlanden is er in verhouding een pak meer speling: Nederland kan zo’n 61 winterdagen dekken. Hoe komt dat? En komen we daardoor in de problemen?

Om de gasbevoorrading deze winter te vrijwaren, kwamen de Europese landen eerder overeen de gasvoorraden tegen 1 november met zeker 80 procent te vullen. Die gasvoorraden zijn elk jaar nodig om de winter door te komen wanneer er meer verbruikt wordt dan geproduceerd. Maar nu Rusland steeds minder gas levert aan Europa en het onzeker is of het dat überhaupt nog wel zal blijven doen de komende maanden, is het belang ervan alleen maar toegenomen.

Vulgraad

Hoewel Europa de kaap van 80 procent pas tegen november oplegt, heeft de aardgasvoorraad in ons land dat niveau nu al bereikt. Daarmee bevindt België zich in de kopgroep van Europese landen die hun gasvoorraden al het best hebben aangevuld. Ook Tsjechië, Denemarken, Frankrijk, Polen, Portugal, Spanje en Zweden hebben de kaap van 80 procent al gerond. Nederland (71,2 procent) en Duitsland (78,19) liggen nog wat achter. Gemiddeld bedraagt de vulgraad van de 20 EU-landen met een eigen gasvoorraad op dit moment zo’n 75 procent.

Bovendien gaan verschillende Europese landen nog een stapje verder. Zo moeten de opslagfaciliteiten in Duitsland op 1 oktober met minimaal 85 procent gevuld zijn en tegen 1 november met minimaal 95 procent. Ook bij ons is de ambitie hoger dan 80 procent, zegt Laurent Remy, woordvoerder van Fluxys, de gasnetbeheerder in ons land. Volgens de huidige regels moeten de stockagegebruikers hun best doen om op 90 procent vulgraad te zitten tegen 1 november. “En nu is al voor 94 procent van het geboekte volume gevuld”, klinkt het.

In België wordt het aardgas opgeslagen op één locatie. Dat gebeurt in Loenhout, in de Antwerpse Kempen. Daar worden sinds 1985 op meer dan een kilometer diepte miljoenen kubieke meter aan aardgas opgeslagen. “Dat gebeurt in een natuurlijke, ondergrondse waterhoudende rotsholte”, legt de Fluxys-woordvoerder uit. Wegens de vorm wordt het reservoir ook weleens een ‘omgekeerd soepbord’ genoemd.

De aardgasopslag van Fluxys in Loenhout.Beeld Fluxys

12 winterdagen

“De plek werd ontdekt in de jaren 60 van de vorige eeuw”, gaat hij verder. “Toen was Petrofina (vroegere Belgische oliemaatschappij, red.) op zoek naar aardolie. Dat heeft men toen niet gevonden, maar wel deze structuur in de ondergrond. Die is uitermate goed geschikt voor de opslag van aardgas. Het gaat in feite om een rotslaag met poriën, gevuld met grondwater. Wanneer het gas onder hoge druk wordt geïnjecteerd, neemt het de plaats van het water in. Rond deze rotsstructuur is er een ondoordringbare grondlaag, waardoor het gas niet kan ontsnappen.”

Het reservoir bevindt zich op ruim een kilometer diepte in de Kempense grond en biedt ruimte aan zo’n 770 miljoen kubieke meter aardgas. Ondergronds beslaat de oppervlakte van de rotsholte liefst 2.800 hectare en strekt ze zich uit onder Wuustwezel, Brecht, Rijkevorsel en Hoogstraten. Bovengronds is de site zo’n 30 hectare groot en werken er zo’n 40 mensen van Fluxys.

Lees ook

Wat als ‘niets doen’ het beste beleid oplevert in deze energiecrisis?

‘Dat is waanzin. Een schande. We moeten ze duidelijk maken dat zoiets niet kan’: energiecrisis maakt de Noren stinkend rijk

Europa wacht hoe dan ook een zware winter – Oekraïne voorop

De maximale opslagcapaciteit in Loenhout komt overeen met 8.701 GWh. “Dat is 4,6 procent van het gemiddelde jaarlijkse aardgasverbruik voor het hele land”, klinkt het bij Fluxys. Daarmee kan ons land met een volledig gevuld reservoir het gemiddeld verbruik van een twaalftal winterdagen dekken, zonder enige andere aardgasinvoer. “Al is dat een theoretische benadering”, zegt Remy. “In de praktijk zijn er technische beperkingen aan de hoeveelheid aardgas die over een bepaalde periode uit de voorraad gehaald kan worden. Desalniettemin kan Loenhout op een piekdag ongeveer 15 procent van het Belgische verbruik dekken.”

Kleine opslag

In andere landen zijn de gasvoorraden verhoudingsgewijs groter. Zo kan Duitsland 45 winterdagen verder met z’n volledige opslagcapaciteit. Nederland (61 winterdagen), Oostenrijk (144) en Letland (313) komen nog een stuk langer toe. “We hebben een kleine opslag”, erkent Fluxys. “We hebben gezocht, maar nergens anders in België is er een geschikte bodemstructuur te vinden om andere opslagplaatsen te creëren. Maar door onze LNG-terminal in Zeebrugge en goede pijpleidingconnectiviteit met de omliggende landen hebben we met België enkele strategische bevoorradingsvoordelen.”

Hoewel de Europese voorraden beter gevuld zijn dan op hetzelfde moment vorig jaar, wil dat niet zeggen dat er deze winter geen problemen dreigen. Rusland levert op dit moment nog een fractie van het aardgasvolume dat het vroeger deed en de vrees bestaat dat de toevoer deze winter nog verder naar beneden gaat. Bij een strenge winter en de volledige cut-off van Russisch gas, dreigt ook de maximumcapaciteit van de gasvoorraden niet voldoende te zijn. Daarover heeft onder meer het Internationaal Energieagentschap al gewaarschuwd. Wanneer Rusland vanaf oktober stopt met leveren, zouden er vanaf januari tekorten dreigen in Europa.