Antwerpse politiebaas bezorgd om drugsgeweld: ‘Het volume neemt niet alleen toe, maar ook het soort feiten is aan het verergeren’

Antwerpen is deze zomer opgeschrikt door een reeks aan drugsgerelateerde incidenten. Wat is er aan de hand?

Driesen: “Met Sky ECC (de politie kraakte in 2021 het communicatiemiddel van criminelen, red.) hebben we heel wat sleutelfiguren weggeknipt uit het drugsnetwerk. Die vervang je niet zomaar, zoals mensen met een sleutelpositie in de haven. Om die gaten te vullen sturen criminelen hun medewerkers naar de haven om te solliciteren. Wat we nu ook zien gebeuren is dat organisaties havenmedewerkers proberen te verleiden met geld. Als ze niet zwichten, worden ze onder druk gezet. Als een nieuw gerekruteerde medewerker op het laatste moment zegt: ik ga het toch niet doen, dan raakt de partij cocaïne niet voorbij de haven. De partij is weg, en dat moet worden vergoed. Dat gaat natuurlijk niet. Dan volgen dergelijke aanslagen.

“Je ziet een versnelling van incidenten het afgelopen anderhalf jaar. Het volume neemt niet alleen toe, maar ook het soort feiten is aan het verergeren. Dan hebben we het niet alleen over wat het publiek kent, de schietpartijen en brandbommen. Waar wij ook mee te maken krijgen zijn zaken die minder zichtbaar zijn: ontvoeringen tussen criminelen en het folteren van criminelen, en ernstige bedreigingen aan het adres van havenmedewerkers.”

In 2020 stelde u in deze krant dat u uw hart vasthoudt voor Antwerpen. Hoe staat u hier vandaag in?

“Als ik kijk naar hoe het aan het evolueren is, zowel de frequentie als de ernst, maak ik me absoluut zorgen. Zeker ook voor de Antwerpse bevolking. Je moet maar in die buurt wonen. Ik snap heel goed dat het een enorme impact heeft op deze mensen. Maar ik wil inderdaad ook wel positief zijn. We hebben toch successen geboekt, waarbij het belangrijk is om te benoemen dat we goed samenwerken met de lokale politie. Als je kijkt naar louter deze drugsgerelateerde incidenten, hebben we dit jaar 27 arrestaties kunnen doen. We zitten niet machteloos toe te kijken. We zetten ook maximaal in op financiële stromen. Uiteindelijk gaat drugs om het geld, dus daar moeten we achteraan. Op 1 maart zijn we in Antwerpen van start gegaan met een eerste FinTech-team. Hun opdracht is om exclusief te werken op virtuele valutastromen.”

Het dossier Sky ECC zorgde voor veel doorbraken, maar ook voor veel werkdruk. Hoelang kunt u de onderzoeken nog doen voordat u zegt: we ronden dit nu af?

“Het besluit mag niet zijn: had je Sky ECC maar niet gedaan, dan had je het nu minder druk gehad. Ik noem het ‘a gift that keeps on giving’. De berg aan bewijs die daar ligt is gigantisch. We hebben al honderden dossiers gedraaid en vele arrestaties uitgevoerd, en dat gaat niet om de kleine kruimeldiefjes. Kopstukken hebben meer en meer Antwerpse roots. We hebben iemand die vanuit Dubai opereerde kunnen laten arresteren in Marokko. Hij zal worden uitgeleverd aan België.

“Natuurlijk: als het reactieve aanbod stijgt, zoals nu het geval is met de drugsgerelateerde aanslagen, moet je handelen als gerechtelijke positie. Die capaciteit moet ergens vandaan komen, en dat betekent dat Sky-dossiers blijven liggen. Nederland werkt met een tijdshorizon van zeven jaar – dat is tot 2028 – om alle cryptodata uit de Sky-operatie te ontleden. Wij werken met een kleiner team, het zou misschien wat langer kunnen duren.”

Als u nu iemand tegenkomt op straat die vraagt wanneer deze incidenten stoppen, wat zegt u dan?

“Zolang dat criminele organisaties gigantische winsten kunnen genereren uit cocaïne, gaat dit niet stoppen. Dan kunnen wij barrières opwerpen, maar ze zullen altijd nieuwe creatieve manieren vinden. Als je dit gigantische probleem enigszins beheersbaar wilt houden, moet je het samen doen. Het is belangrijk dat als men maatregelen neemt, de hele keten wordt versterkt. Ik ben superblij voor de collega’s van de douane dat zij 70 miljoen krijgen en zij mensen kunnen aanwerven. Maar als zij straks meer cocaïne gaan vinden, wie gaat dan die onderzoeken doen? Ik denk dat het eerder de vraag is hoe we dit beheersbaar kunnen houden, dan hoe we het kunnen oplossen.”

Is het nu beheersbaar?

“Nu wordt drugsgerelateerd geweld zichtbaar in de straten, het raakt rechtsreeks aan de veiligheid van de bevolking. Wanneer is het beheersbaar? Waar trekken we als maatschappij de grens van wat aanvaardbaar is? Dat is een vraag die ik door anderen moet laten beantwoorden, door politici en academici. Mensen vragen wel eens aan mij: ‘Heeft het nog zin, aangezien cocaïne de haven blijft instromen?’ Ik vind dat een hele gekke vraag. We stellen die vraag niet als het gaat om andere vormen van criminaliteit zoals mensenhandel. Zolang er aan cocaïne geld wordt verdiend, zal dat in deze wereld blijven bestaan. En wij proberen klappen toe te brengen door goed onderzoekswerk en innovatieve methodes, met de bedoeling om het beheersbaar te houden. Drugsgerelateerde misdaad is een criminaliteitsfenomeen waar we keihard op moeten blijven inzetten.”