Nederlandse Taalunie komt met advies rond genderbewust taalgebruik
De Nederlandse Taalunie heeft nieuwe adviesteksten gepubliceerd over genderbewust taalgebruik. Ze benadrukt dat het gaat om adviezen en niet om bindende regels. Daarin staat onder meer dat de verwijswoorden "die" en "hen" (in enkelvoud) gebruikt kunnen worden om te verwijzen naar non-binaire personen.Â
 De Nederlandse Taalunie heeft op de website Taaladvies.net een nieuwe set adviesteksten gepubliceerd over genderbewust taalgebruik. "Die helpen je om weloverwogen taalkundige keuzes te maken als je wilt dat een specifiek persoon, een groep of iedereen zich kan herkennen in een formulering", luidt het in een persbericht.Â
"Genderbewust taalgebruik" is "taalgebruik waarin zowel vrouwen, mannen als non-binaire personen zich kunnen herkennen, waarin niemand uitgesloten wordt, en waarin niet één gender of sekse dominant is". Het gaat over het vermijden van woorden die als discriminerend, denigrerend of vooringenomen kunnen worden ervaren doordat ze impliceren dat één bepaald gender of één bepaalde sekse de norm is. "Dat vinden we belangrijk om genderstereotypering tegen te gaan en toch te zorgen voor wat meer gendergelijkheid", vertelt Stef Croon van Team Taaladvies, het Vlaamse taalloket.
De Taalunie benadrukt dat het om adviezen gaat en niet om bindende regels. "Op dit moment zijn er geen vaste vormen of regels voor genderbewust schrijven bijvoorbeeld. Dat is nog volop in ontwikkeling", legt Croon uit. "Wij hebben nu enkele adviezen geschreven die mensen kunnen helpen om keuzes te maken."
De adviezen kunnen mensen helpen om keuzes te maken
De adviesteksten geven wie genderbewust wil schrijven en spreken verschillende strategieën, concrete voorbeelden en achtergrondinformatie. De algemene adviestekst "Taal en gender" licht termen toe die verband houden met genderbewust taalgebruik, zoals "geboortegeslacht", "gender", "genderidentiteit" en "non-binair". Daarnaast reikt de tekst strategieën aan om genderbewust te schrijven of te spreken, afhankelijk van het doel en het publiek.
Genderneutrale (verwijs)woorden
Zo kan je verschillende genders specifiek benoemen en op die manier zichtbaar maken in de taal, bijvoorbeeld: "Iedereen moet doen waar zij, hij of die goed in is." Anderzijds kun je woorden gebruiken waarin alle genders zich kunnen herkennen: "Iedereen moet doen waar die goed in is."
De andere adviesteksten gaan in op specifieke kwesties en situaties, zoals het aanduiden van beroepen (leerkracht/leraar/lerares), rollen (reizende/reizigster/reiziger), en functies (bewindsman/bewindsvrouw/bewindspersoon), in het bijzonder in personeelsadvertenties.
Zes adviezen gaan over het gebruik van verwijswoorden, met in het bijzonder aandacht voor de actuele taalontwikkelingen en afwegingen bij het verwijzen naar non-binaire personen. Sommige worden in de praktijk al gebruikt, zoals "die" en "hen" (in het enkelvoud): "Vanavond ontvangen we Bo Lelieveld. Die is hier vandaag voor het eerst" of "Vanavond ontvangen we Bo Lelieveld. Hen is hier vandaag voor het eerst."
"De belangrijkste vuistregel die we voorstellen is dat je de voornaamwoorden gebruikt die de persoon in kwestie zelf verkiest", zegt Croon. "En op dit moment zie je dat non-binaire personen vooral kiezen voor 'hen' en voor 'die'. Maar als je niet weet wat de voorkeur van de persoon in kwestie is, dan zie je ook dat het voornaamwoord 'die' kansrijk is."