Belgisch onderzoek legt mechanisme dodelijke schimmelinfectie bovenop griep of Covid-19 bloot

Jaarlijks belanden wereldwijd honderdduizenden mensen op intensieve zorg met griep of Covid-19. Ongeveer 15 procent van hen ontwikkelt een bijkomende longinfectie met de veelvoorkomende schimmel Aspergillus. Bij gezonde mensen leidt die schimmel quasi nooit tot ziekte, maar bij kritiek zieke patiënten die al een onderliggende infectie hebben, kan aspergillose dodelijk zijn. Doordat de schimmel onherstelbare schade kan toebrengen in het weefsel van luchtwegen en longen, wordt de kans op overlijden bij die patiënten dubbel zo groot.

Om meer te weten te komen waarom een deel van de patiënten met ernstige griep of Covid-19 deze schimmelinfectie ontwikkelt, voerden onderzoekers aan UZ Leuven en KU Leuven een observatiestudie uit bij 169 patiënten. De studie gebeurde op basis van longstalen van deze patiënten, waarvan de meesten al de afgelopen jaren verzameld werden en bijgehouden in de Leuvense biobank.

"We ontdekten dat het aangeboren immuunsysteem op verschillende vlakken was aangetast bij patiënten met ernstige griep of Covid-19 die deze schimmelinfectie ontwikkelden", vertelt intensivist Joost Wauters (UZ Leuven). "Zo hadden ze een afgezwakte werking van de immuuncellen die bij gezonde mensen instaan voor het uitschakelen van schimmelsporen in de longen. Ook de witte bloedcellen die normaal de schimmeldraden moeten opruimen, bleken niet goed te functioneren. Verrassend was dat deels gelijkaardige afwijkende immuunprocessen een rol spelen bij Covid-19 en griep.”

De onderzoekers zagen ook dat het corona- of griepvirus het epitheel van de longen aantast. Het epitheel is het laagje cellen dat de luchtwegen en het longweefsel aflijnt, en dus de eerste barrière vormt tegen infecties. Voor COVID-19 heeft de studie aangetoond dat specifiek op die plaatsen waar het virus het epitheel aantast, ook de schimmel het weefsel binnendringt.

Dankzij de nieuwe bevindingen kan volgend onderzoek zich toespitsen op het ontwikkelen van biomerkers: zij helpen voorspellen welke patiënten vatbaarder zijn voor een schimmelinfectie en dus extra moeten worden opgevolgd.

Lees ook: Behandelen we Covidpatiënten nu anders dan aan begin pandemie? Longarts Bart Lambrecht: “We gebruiken medicijnen zo oud als de straat” (+)