Slaapgebrek maakt mensen zelfzuchtig en minder genereus

Het is bekend dat slaapgebrek in verband staat met een groter risico op hart- en vaatziekten,  depressies, suikerziekte, hoge bloeddruk en zelfs sterfte. 

Uit nieuwe onderzoek blijkt nu echter dat slaapgebrek ook schade berokkent aan ons fundamenteel sociaal geweten en maakt dat we minder zin hebben en minder bereid zijn om andere mensen te helpen. 

De bevindingen van de onderzoekers van de University of California, Berkeley (UC Berkeley), onder leiding van doctor Eti Ben Simon en professor Matthew Walker, zijn de laatste in een groeiende reeks van bewijzen die aantonen dat onvoldoende slaap niet alleen schadelijk is voor het mentale en fysieke welzijn van een individu, maar ook de banden tussen individuen in gevaar brengt - en zelfs het altruïstische gevoel van een hele natie. 

"In de loop van de afgelopen twintig jaar hebben we een erg nauwe band ontdekt tussen een gezonde slaap en onze mentale gezondheid. Het is zelfs zo dat we geen enkele belangrijke mentale aandoening hebben kunnen ontdekken waarbij de slaap normaal is", zei Walker. 

"Maar deze nieuwe studie toont aan dat slaapgebrek niet alleen schade toebrengt aan de gezondheid van een individu, maar de sociale interacties tussen individuen aantast en bovendien ook het weefsel zelf van de menselijke samenleving. Hoe we functioneren als een sociale soort - en we zijn een sociale soort - lijkt sterk af te hangen van hoeveel slaap we krijgen."

"We beginnen meer en meer studies te zien, waaronder ook deze, waarbij de effecten van een tekort aan slaap zich niet beperken tot het individu, maar zich verspreiden naar de mensen rondom ons", zei Ben Simon. "Als je niet genoeg slaapt, schaadt dat niet alleen je eigen welzijn, het schaadt ook het welzijn van je volledige sociale kring, vreemden inbegrepen", zo zei ze.    

De nieuwe studie beschrijft drie aparte onderzoeken die de impact bepalen van slaapverlies op de bereidheid van mensen om anderen te helpen.   

In het eerste onderzoek plaatsten de wetenschappers 24 gezonde vrijwilligers in een fMRI-scanner, een toestel dat toelaat beelden van de hersenen in actieve toestand te verkrijgen. Ze scanden daarmee de hersenen na acht uur slaap en na een slapeloze nacht. 

Ze ontdekten dat de gebieden in de hersenen die het netwerk van de "theory of mind" vormen, minder actief waren na een slapeloze nacht. Dat netwerk is actief als mensen empathie voelen met anderen of proberen te begrijpen wat andere mensen willen of nodig hebben. 

"Als we aan andere mensen denken, wordt dit netwerk actief en het laat ons toe te begrijpen wat een andere persoon zijn noden zijn: Waaraan denken ze? Hebben ze pijn? Hebben ze hulp nodig?", zei Ben Simon. "Dit netwerk was echter merkbaar verzwakt als individuen niet geslapen hadden. Het is alsof deze delen van de hersenen verzuimen te reageren als we proberen te interageren met andere mensen nadat we niet genoeg geslapen hebben." 

In het tweede onderzoek volgden de onderzoekers meer dan honderd mensen online gedurende drie of vier nachten. Gedurende die tijd maten ze de kwaliteit van de slaap van de vrijwilligers - hoelang ze sliepen, hoe vaak ze wakker werden - en bepaalden ze hun bereidheid om anderen te helpen, zoals de deur van een lift openhouden voor iemand anders, werken als vrijwilliger of een gewonde vreemde helpen op straat. 

"Hier stelden we vast dat een vermindering van de kwaliteit van de slaap van iemand van de ene nacht op de volgende een betekenisvolle vermindering voorspelde van het verlangen om andere mensen te helpen van de ene dag op de volgende", zei Ben Simon. "De mensen die de vorige nacht slecht geslapen hadden, waren diegenen die meldden dat ze de volgende dag minder bereid en geneigd waren om anderen te helpen." 

Het derde deel van de studie bestond uit het uitvlooien van drie miljoen giften aan een goed doel in de Verenigde Staten tussen 2001 en 2016. Veranderde het aantal donaties na het ingaan van de zomertijd en het potentieel verlies van een uur slaap? 

De onderzoekers stelden een vermindering vast van tien procent in de week na het ingaan van de zomertijd, wanneer de klok een uur "vooruit" gezet wordt. Dat was alleen zo in de staten waar de zomertijd daadwerkelijk werd ingevoerd, niet in de staten die dat niet deden en het fenomeen deed zich ook niet voor na het invoeren van de wintertijd, wanneer mensen een uurtje slaap winnen. 

"Zelfs een bescheiden 'dosis' slaapverlies - hier slechts het verlies van één enkel uur slaap door de zomertijd - heeft een zeer meetbare en zeer echte impact op de vrijgevigheid van mensen en dus op hoe we functioneren als een verbonden samenleving", zei Walker. "Als mensen een uur slaap verliezen, brengt dat een duidelijke slag toe aan onze aangeboren menselijke vriendelijkheid en onze motivatie om andere mensen in nood te helpen."

Een eerdere studie van Walker en Ben Simon toonde aan dat slaapgebrek maakte dat mensen zich op sociaal vlak gingen terugtrekken en meer sociaal geïsoleerd raakten.

Een gebrek aan slaap versterkte ook hun gevoel van eenzaamheid. Erger nog, als die niet uitgeslapen mensen in interactie gingen met andere mensen, brachten ze hun eenzaamheid over op die andere individuen, bijna als een virus, zei Walker. 

"Als we naar het hele plaatje kijken, beginnen we te zien dat een gebrek aan slaap resulteert in een behoorlijk asociaal en vanuit het perspectief van helpen bekeken, anti-sociaal individu, wat veel verschillende gevolgen heeft op hoe we samenleven als een sociale soort", zei hij. "Slaapgebrek maakt mensen minder empathisch, minder vrijgevig, meer sociaal teruggetrokken en het is besmettelijk - er is een besmetting van eenzaamheid."

"Het besef dat de hoeveelheid en kwaliteit van de slaap een hele samenleving aantast, door een verzwakking van prosociaal gedrag, kan inzichten geven in onze sociale stand van zaken heden ten dage."

De bevindingen bieden ook een nieuwe benadering om deze specifieke aspecten van onze samenleving te verbeteren. 

"Slaap promoten, in plaats van mensen te beschamen omdat ze genoeg slapen, zou zeer tastbaar de sociale banden helpen vormen die we alle dagen ervaren", zei Ben Simon.   

"Slaap is, zo blijkt, een ongelooflijk smeermiddel voor prosociaal, verbonden, empathisch, vriendelijk en genereus menselijk gedrag. Als er ooit een nood was aan een sterk, prosociaal smeermiddel om de beste versie van onszelf mogelijk te maken in de samenleving, dan lijk het nu wel te zijn, in deze tijd van verdeeldheid", zei Walker. "Slaap is mogelijk een wonderbaarlijk ingrediënt dat het enthousiasme om te helpen mogelijk maakt tussen menselijke wezens."

"Slaap is essentieel voor alle aspecten van ons fysiek, mentaal en emotioneel leven", zei Ben Simon. "Als slaap ondergewaardeerd wordt in de samenleving, krijgen we niet alleen niet uitgeslapen artsen, verpleegkundigen en studenten, maar we lijden ook onder onvriendelijke en minder empathische interacties op een dagelijkse basis."

In de geïndustrialiseerde landen meldt meer dan de helft van de bevolking dat ze tijdens de werkweek niet voldoende slapen. 

"Het is tijd dat we als samenleving het idee opgeven dat slaap onnodig is of tijdverlies is en dat we, zonder ons beschaamd te voelen, beginnen met de slaap te nemen die we nodig hebben", zei Ben Simon. "Het is de beste vorm van vriendelijkheid die we aan onszelf kunnen geven, en ook aan de mensen rondom ons", zo voegde ze eraan toe. 

De studie van Ben Simon, Walker en hun UC Berkeley-collega's Raphael Vallat en Aubrey Rossi is gepubliceerd in PLOS Biology. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de UC Berkeley.