Van belastingverlaging tot bijstand: wat doet men elders in Europa om de hoge energieprijs te dempen?

Duitsland: Tot maart 2024 op gas geen 19 maar 7 procent belasting

You never walk alone, echode de Duitse Bondskanselier Olaf Scholz een band uit Liverpool eind juli, in een poging het Duitse volk gerust te stellen. Zijn regering had net een aandeel van 30 procent in ’s lands grootste gasimporteur Uniper gekocht en 7,7 miljard euro in het bedrijf gestoken.

De Duitse inflatie tikt de 10 procent aan en de regering van Scholz richt zich voornamelijk op het beteugelen van de gas- en energieprijzen. Zo betalen Duitsers tot maart 2024 geen 19 maar 7 procent belasting op gas.

Daarentegen betalen Duitsers straks een energietoeslag aan energieleveranciers, met als doel de leveranciers meer middelen te geven om op zoek te gaan naar nieuwe energiebronnen. Scholz verwacht dat de toeslag een huishouden van vier personen jaarlijks tussen de 200 en 300 euro kost.

Sommige Duitse economen zijn kritisch op de Duitse plannen. Zo zijn de maatregelen volgens Stefan Kooths van het toonaangevende Institute for the World Economy in Kiel te generiek en is het zinvoller de groepen die het hardst getroffen worden te compenseren. Vergelijkbare kritiek klinkt er op het plan van minister van Financiën Christian Lindner om de belastingen te verlagen en zo de Duitse koopkracht te stimuleren. Ook dat zou de lage inkomens te weinig soelaas bieden.

Spanje: Bijstand en sociale pensioenen met 15 procent verhoogd

De Spaanse regering heeft een maximale huurverhoging van 2 procent per jaar ingesteld, en de bijstand en sociale pensioenen met 15 procent verhoogd. Ook krijgen Spanjaarden 20 cent korting op iedere liter benzine, betaald door de overheid en het pompstation.

Van alle grote Europese eco­no­mieën daalt de Spaanse koopkracht het hardst, met maar liefst 10,7 procent in juli. Vakantiegangers zullen deze zomer gemerkt hebben dat hotels en vluchten tot 30 procent duurder zijn.

Spaanse huishoudens maken zich vooral druk over de energieprijzen. Net als in Portugal zijn die 49 procent hoger dan vorig jaar. Ook op dat vlak neemt Spanje rigoureuze maatregelen. Samen met Portugal bedong het een uitzonderingspositie bij de Europese Commissie op de Europese vrijhandelsregels, waardoor het de energieprijzen een jaar lang kan bevriezen. Een megawattuur stroom kost komend jaar gemiddeld niet meer dan 50 euro.

De energieprijzen stegen in Spanje al ver voor de oorlog in Oekraïne. Volgens het Spaanse statistiekbureau INE was de situatie zonder al deze maatregelen dan ook veel rampzaliger geweest. Bijkomend probleem is dat de Spaanse lonen slechts met 2,56 procent zijn gestegen en daarmee ver achterblijven bij de prijsstijgingen.

Frankrijk: De prijs van belangrijkste levensmiddelen bevroren

De Franse president Emmanuel Macron had op zijn eerste werkdag na het zomerreces een zware boodschap voor de Fransen. “De tijden van overvloed, onbezorgdheid en vanzelfsprekendheid zijn voorbij”, aldus Macron gisteren. Eerder noemde hij de gedaalde Franse koopkracht ‘de prijs van vrijheid’. De president wil dat het collectieve energieverbruik binnen twee jaar met tien procent afneemt, onder meer door iedereen te vragen ’s avonds onnodige verlichting uit te doen.

Ondertussen heeft zijn regering een energieprijsplafond ingesteld na het opkopen van ’s lands grootste (en Europa’s tweede) energieleverancier EDF. De prijs voor stroom zal maximaal 4 procent per jaar stijgen. De belasting over stroom is tevens geminimaliseerd, van 22,50 euro per megawattuur naar 1 euro voor huishoudens en 50 cent voor bedrijven. Aan de pomp geeft de Franse overheid tot wel 30 cent subsidie per liter benzine.

Ook het Franse bedrijfsleven doet een duit in een zakje. Zo bevriest Carrefour, de grootste supermarkt van het land, de prijzen van de honderd belangrijkste levensmiddelen voor drie maanden.

Nu moet Macron beslissen welke maatregelen hij in de begroting voor 2023 opneemt. Hij bereidde de Fransen alvast voor op slecht nieuws. “Ik ga niet alleen zeggen wat mensen willen horen.”

Zweden: Opbrengsten netbeheerder verdelen onder consumenten

“We laten de Russische president Poetin Zweedse huishoudens niet gijzelen”, aldus de Zweedse premier Magdalena Andersson vorige week, toen ze aankondigde dat ze consumenten en bedrijven gaat compenseren voor de hoge energieprijzen.

De regering-Andersson wil netbeheerder Svenska kraftnät dwingen om een deel van zijn opbrengsten terug te laten vloeien naar consumenten en bedrijven. Het gaat om bijna drie miljard euro. Er is nog wel een wetswijziging voor nodig.

Het geld moet vooral naar inwoners in het zuiden gaan. Daar zijn de prijzen vijf keer zo hoog als in andere delen van het land. “Mensen worden misselijk als ze denken aan de prijzen van aankomende winter”, zei Andersson. In de noordelijke regio is het aanbod van stroom veel groter dan de vraag en dus is het tarief laag. De grenzen van de regio’s liggen daar waar er door natuurlijke of technische obstakels een knik in het netwerk ligt.

Hoe de netbeheerder het geld gaat verdelen, is niet duidelijk. Het kan de tarieven verlagen of geld teruggeven. De beheerder heeft tot 15 november om plannen te maken. In de tussentijd zijn er verkiezingen in Zweden, waarna alles weer anders kan zijn. De grootste oppositiepartij wil 15 miljard euro uittrekken voor compensatie.