Mysteries ontrafeld: hoe de carrousel van Bobbejaan Schoepen in Amerika belandde

"Er is iets binnen onze familie dat we graag willen oplossen. Misschien kan Radio2 helpen", vraagt Jack Schoepen. We spreken elkaar tussen de kostuums, auto's en gitaren van zijn vader Bobbejaan. Die heeft zoon Jack meticuleus bewaard in een soort minimuseum.

"Onze pa had in de jaren 60 een oude kermiscarrousel gekocht voor Bobbejaanland. Hij zei dat die al zeker honderd jaar oud was. Een historische paardenmolen volledig uit hout die eerst op stoom werkte. Halfweg de jaren 80 waren er zoveel kosten aan dat hij hem verkocht heeft. Maar we hebben geen idee waar die molen beland is. Ik zou een fortuin geven om er iets van terug te vinden. Mijn vader was er dol op."

De zoektocht begint in de kermiswereld. "Ik heb een zoekertje in de kermiskrant geplaatst met de vraag of iemand iets over Bobbejaans molen wist. Helaas zonder resultaat", zegt Michel Follet. De radiocoryfee is bezeten van de kermis en alles wat ronddraait. "Ik vermoed dat die molen in Amerika zit. In ons land heb je nog maar een handvol historische carrousels op de kermis. Die van Franky Faes bijvoorbeeld, die staat nu op de foor in Turnhout. Maar op de Sinksenfoor zag je hem dit jaar niet meer. Mensen willen almaar meer spektakel. Hoger, luider en sneller."

Follet haalt een heikel punt aan. "Wij hebben ons Belgisch kermiserfgoed verwaarloosd. In Nederland is dat heel anders. Vlaamse carrousels en orgels zijn voor een prikje naar het buitenland verdwenen. Toen de grote spectaculaire attracties opkwamen in de jaren 70 en 80, hadden ze afgedaan." 

Een verhaal dat herkenbaar klinkt voor Richard Meder. Samen met zijn broer Alex verovert hij de wereld met Kempense spiegeltenten. "Je wil niet weten hoeveel van die authenthieke tenten verrot zijn. Ze bleven ongebruikt in de kermiswagens liggen toen er geen geld meer mee te verdienen was." Meder kent de wereld van de kermis. "Ik heb veel contacten met collectioneurs van orgels en carrousels in Frankrijk en Zwitserland. Ik ga voor jullie mijn netwerk aanspreken. Wie weet vinden we hem!"

De familie Schoepen herinnert zich dat de carrousel mogelijk verkocht is voor de onderdelen. "Authentieke houten kermispaarden waren in de jaren 80 inderdaad erg populair bij antiekliefhebbers. Eén paardje haalde toen al prijzen van 5.000 tot 7.000 euro", weet de Antwerpse antiquair Frank Van Laer. 

"Als ik de carrousel van Bobbejaan bekijk, dan zit je al snel aan een twintigtal paarden. Ik was in die periode ook al actief. Als er zoveel stuks plots op de markt verschijnen, dan zou ik dat geweten hebben. Dan zie je datzelfde type kermispaard her en der opduiken en dat was niet het geval."

De carrousel uit Bobbejaanland was lange tijd een populaire attractie en zat diep in Bobbejaans hart.  Schoepen had een nummer "Paardemolen" uit 1954. In een recentere televisieclip duiken Bobbejaans kinderen op als figuranten die meerijden op de carrousel. Het lied betekende veel voor de jodelende fluiter uit Lichtaart.

"In elke show in Bobbejaanland wilde Bob het lied zingen, tot grote ergernis van zijn vrouw Josée", herinnert zanger Luc Van Meeuwen zich. Tien jaar lang stond hij in de legendarische Bobbejaanlandshow. "Tijdens het instrumentale gedeelte gingen er lampen aan in kermiskleuren en begonnen de fonteinen te spuiten. Echt een magisch moment."

Ook Frans Desmet heeft veel herinneringen aan Bobbejaans molen. Hij werkte jarenlang als persoonlijk assistent van de familie Schoepen. "Ik heb mijn vrouw op die carrousel leren kennen. Dat was nog een oude stoomcarrousel. Later hebben ze hem omgebouwd met een elektrische motor. Ooit was er één van de assen stuk. Toen hebben we een beroep gedaan op een smid in Lichtaart om alles te herstellen."

Plots komt de zoektocht naar de carrousel in een stroomversnelling. Jack Schoepen belt ons op. "Door de uitzendingen op Radio2 krijg ik veel reacties en tips. Volgens kermisuitbater Franky Faes is de molen verkocht aan de familie Eckelboom." 

Ik zoek contact met verschillende leden van de kermisfamilie Eckelboom. Ze hebben vage herinneringen aan het verhaal want stamvader Karel is intussen gestorven. Ze verwijzen door naar Karels schoonzoon Piet Duijts die meer zou weten. "Ik heb die carrousel inderdaad mee afgebroken bij Bobbejaan in de jaren 80. Hij was niet al te goed onderhouden dus hebben we hem in Nederland helemaal opgelapt en een nieuwe bovenrand gegeven. Hij zag er beter uit dan ooit. Ik ben nu een aantal weken op de baan met mijn kermisattracties, maar als ik weer thuis ben stuur ik je de foto's."

Piet vertelt dat de familie enkele jaren met de carrousel rondtrok naar kermissen en evenementen in Nederland. Maar de attractie bleek te zwaar om telkens op- en af te bouwen. Karel heeft de carrousel na een aantal jaar opnieuw doorverkocht. Maar aan wie? "Daar vraag je me wat. Het is al 35 jaar geleden en mijn schoonvader is er niet meer. Als ik het me goed herinner, heeft hij de carrousel verkocht aan iemand die in Californië een soort Hollands dorp wilde bouwen, een themapark. Ik denk trouwens dat het iemand was met Nederlandse roots." 

Wie is die mysterieuze Nederlandse Amerikaan met zijn grootse pretparkplannen? Met de weinige aanwijzingen die we hebben en de foto's van de carrousel, lanceer ik een oproep via gespecialiseerde facebookgroepen van Amerikaanse carrouselliefhebbers. 

Al snel komt er een reactie van Bruce Pier uit San Diego. "Er was in de jaren 80 een Nederlander die her en der attracties opkocht voor een themapark in River Countryside. Maar dat park is er nooit gekomen", schrijft hij.  Na wat opzoekwerk komt er een naam. "Volgens mij gaat het om Jan en Henk Van Gaale. Ik ben hen ooit met een draaiorgel tegengekomen op een lokale bijeenkomst van orgelliefhebbers."

We hebben eindelijk een naam en bellen terug naar Piet Duijts. "Van Gaale? Ja die naam zegt me wel iets. Volgens mij is dat degene aan wie we de molen verkocht hebben. Een vader en een zoon toch?" Plots vallen er voor Piet nog meer puzzelstukken in elkaar. "Normaal gezien zouden mijn schoonvader en ik naar Amerika afreizen om de carrousel op te bouwen. Maar dat is nooit gebeurd. Nu ik hoor dat het Hollandse themapark er nooit is gekomen, begrijp ik ook waarom."   

Vandaag heef de familie Van Gaale een handelszaak in antieken meubels in Winchester, Californië. Als we dit artikel schrijven is het nacht in Californië. Heeft de familie Van Gaale de carrousel nog in haar bezit? Waar is hij uiteindelijk beland? Vragen waar we hopelijk snel een antwoord op krijgen.

"Wat jullie totnogtoe gevonden hebben overstijgt mijn verwachtingen", reageert Jack Schoepen op Radio2 in Antwerpen. "Dit had ik niet durven dromen aan het begin van de week. De kans is heel groot dat de carrousel van mijn vader in zijn geheel nog ergens te vinden is. Als het kan, zou ik er erg graag een stukje van hebben want hij betekende heel veel voor onze familie." Wordt vervolgd op Radio2!