"3, 2, 1, lift-off": straks lancering eerste belangrijke testvlucht om opnieuw mensen naar de maan te vliegen
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA lanceert deze namiddag de allereerste testvlucht van haar nieuwe raket en ruimteschip waarmee over enkele jaren opnieuw mensen naar de maan zullen vliegen. De eerste testvlucht is nog onbemand en zal niet op de maan landen, maar het ruimteschip zal wel tot op 100 kilometer van het maanoppervlak naderen. Het is de eerste belangrijke stap om in 2025 of 2026 opnieuw mensen op de maan te laten landen, en voor het eerst ook een vrouw.
Voor het eerst in 50 jaar vertrekt er nog eens een ruimteschip naar de maan dat astronauten kan vervoeren. Als alles goed gaat wordt straks om 14.33 uur Belgische tijd Artemis 1 gelanceerd vanuit het Kennedy Space Center in Florida. Het is de eerste testvlucht van het nieuwe maanprogramma waarmee NASA opnieuw mensen op de maan wil laten landen.
Het is ook de allereerste keer dat NASA haar gloednieuwe maanraket SLS (Space Launch System) lanceert. Met een hoogte van 98 meter, en de mogelijkheid om meer dan 27 ton vracht tot op de maan te brengen, is het de grootste en meest krachtige draagraket van het moment. SLS zal straks het ruimteschip Orion, dat bovenop de raket zit, een stevig duwtje geven om het met 40.000 kilometer per uur richting de maan te laten vliegen.
Orion zal naar verwachting over 5 dagen aankomen aan de maan, om er enkele weken rond de maan te cirkelen. Het ruimtetuig zal tot op zo'n 100 kilometer van het maanoppervlak scheren. Maar NASA wil Orion ook zo'n 65.000 kilometer voorbij de maan laten vliegen, op 450.000 kilometer van de aarde, verder dan een mens ooit is geweest.
De bedoeling is dat het ruimteschip op 10 oktober, na een missie van ongeveer 40 dagen, uiteindelijk weer landt op aarde, in de Stille Oceaan. In totaal zal Orion dan 2 miljoen kilometer hebben afgelegd.
Orion is ontworpen om astronauten tot ver voorbij de maan te kunnen laten vliegen, met het oog op bemande ruimtevluchten naar Mars. Toch zijn er bij de eerste testvlucht nog geen astronauten aan boord. Er vliegen wel drie poppen vol sensoren mee, die alle omstandigheden aan boord zorgvuldig zullen meten, zoals de ruimtestraling.
Tijdens de testvlucht zullen ook 10 nanosatellieten gelanceerd worden. Eentje ervan heeft levende gistcellen aan boord en gaat onderzoeken wat het effect is van langdurige ruimtestraling op levende organismen.
"Dit is een zeer riskante missie" zegt onderdirecteur Jim Free van NASA. "Het is de eerste vlucht van een nieuwe raket en een nieuw ruimteschip. Er zijn veel dingen die kunnen misgaan waardoor we de missie vroegtijdig moeten afbreken. De kans bestaat ook dat we niet eens vertrekken."
Zoals altijd kan een raketlancering tot op het laatste nippertje worden afgelast. Vandaag kan er tot 16.33 uur Belgische tijd worden gelanceerd. Als de raket om één of andere reden niet voor die tijd kan vertrekken, zijn de twee volgende lanceermogelijkheden pas op 2 en 5 september. Het weer lijkt in elk geval geen roet in het eten te gooien. Volgens de laatste voorspellingen is er 80 procent kans op goed weer.
De lancering kan je volgen via de livestream van NASA.
Europa levert de controlekamer
Niet alleen voor de Amerikaanse ruimtevaart wordt het een belangrijke dag, ook vanuit Europa wordt de testvlucht met spanning gevolgd. De servicemodule, de controlekamer van de Orion-capsule zeg maar, is gebouwd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
De servicemodule levert onder meer de voortstuwing en elektriciteit aan Orion, en voorziet de bemanning van zuurstof en water. Ook Belgische bedrijven zijn betrokken bij de bouw van de servicemodule.
BEKIJK - "We gaan het toestel testen en tot het uiterste drijven. We gaan dingen doen die we nooit zouden doen met een bemanning aan boord, met de bedoeling om het zo veilig mogelijk te proberen maken", legt Bill Nelson van NASA uit:
Wat na deze testvlucht?
De eerste bemande testvlucht, Artemis 2, staat gepland in 2024. Dan zullen drie Amerikaanse en één Canadese astronaut naar de maan vliegen. Maar de eerste echte maanlanding is pas voor ten vroegste 2025 of 2026. Dan zullen twee astronauten, onder wie voor het eerst ook een vrouw, een voet op de maan zetten. Het zal dan meer dan 50 jaar geleden zijn, van Apollo 17 in 1972, dat een mens geland is op de maan.
In tegenstelling tot de relatief korte Apollo-missies, uit de jaren '60 en '70, willen NASA en ESA nu een duurzame aanwezigheid op en rond de maan ontwikkelen. Uiteindelijk is het ook de bedoeling om een permanent ruimtestation rond de maan te laten cirkelen.
Dat zou dan, voor latere missies, als tussenstation voor astronauten dienen om naar de maan af te dalen. Of om verder te reizen naar Mars. De lancering van het maanstation staat voorlopig gepland voor eind 2024.