“Als inrichtingshoofd heb ik medezeggenschap gehad over de aanvraag van Woestijnvis om in onze gevangenis te filmen”, vertelt An Janssens. “We krijgen regelmatig de vraag voor tv-opnames. Best veel, ook voor fictiereeksen. Maar die weigeren we haast altijd. De ingang filmen tot daaraan toe, maar met acteurs opnames maken tussen de gedetineerden staan we niet toe. We gaan dikwijls wel in op vragen met een positieve insteek. Omdat we vinden dat het gevangeniswezen al te vaak op een negatieve manier in het nieuws komt.”

Het complex in de Antwerpse Begijnenstraat is een arresthuis. “Wat wil zeggen dat hier vooral mensen verblijven in afwachting van hun proces of een overplaatsing. Dat zou de regel moeten zijn, maar tegenwoordig is de uitzondering de regel geworden. Reeds veroordeelde mensen stromen niet snel genoeg door naar de strafhuizen, waardoor ze veel te lang bij ons blijven. Je moet rekenen dat hier een passage is van 3.000 tot 4.000 mensen per jaar. Er is veel beweging.”

Overbevolking

De Begijnenstraat kwam al vaak in het nieuws met berichten over overbevolking. “Recent waren we gezakt tot onder het cijfer dat de burgemeester heeft opgelegd in zijn bestuurlijke verordening, maar in augustus zijn we toch weer gestegen. Als er een reden voor is, moeten mensen opgesloten worden. Ook al is de ruimte krap. Maar we proberen toch een menswaardige detentie uit te voeren.”

Als inrichtingshoofd was An de afgelopen jaren vooral crisismanager. “Normaal moet je een beleid kunnen voeren en met gedetineerden iets constructief kunnen doen, maar de laatste tijd lukt dat niet altijd. Het personeelstekort was nooit zo hoog, de coronacrisis hakte er ook bij ons flink in. Met man en macht proberen we de situatie werkbaar te houden.”

Infrastructuur op instorten

De camera’s filmden An tijdens haar dagelijkse bezigheden. “Het takenpakket van een inrichtingshoofd is divers. Er zijn gesprekken met mensen die nieuw zijn in de gevangenis. De eerste week is ingrijpend voor iedereen omdat er veel geregeld moet worden. Denk aan mensen die iets huren, of huisdieren of een job hebben. Daarnaast zijn er gesprekken met mensen die zich misdragen in de gevangenis, en die moeten een gepaste sanctie opgelegd krijgen. Tenslotte zijn er gedetineerden die zelf met een vraag komen.”

De beelden van Antwerpen staan in de eerste aflevering in schril contrast met die van een nieuwe Waalse gevangenis. “Als ik dat zie ben ik jaloers. Onze infrastructuur staat bij manier van spreken op instorten. We kijken uit naar de nieuwe gevangenis die er komt over enkele jaren, waarbij een limiet op het aantal gedetineerden zal gezet worden. Op straffe van boetes als we erover gaan.”

Ooit Vrij, Play4, di, 21.30u