Ex-Sovjetleider Michail Gorbatsjov (91) overleden na slepende ziekte: “Hij plaveide de weg voor een vrij Europa”
UpdateMikhail Gorbatsjov, de Russische leider die in 1991 een einde hielp maken aan de Koude Oorlog, is op 91-jarige leeftijd overleden. Dat melden Russische nieuwsagentschappen dinsdagavond op gezag van medische bronnen. Volgens het ziekenhuis waar hij overleed, leed de oud-president aan een slepende ziekte. De reacties op het overlijden van Gorbatsjov stroomden sindsdien binnen.
Gorbatsjov was van 1985 tot 1991 secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie en was de laatste president van de USSR, van maart 1990 tot eind december 1991. Hij wordt gezien als een hervormer van de toenmalige alleenheersende partij. Dat leidde tot het einde van de Koude Oorlog en uiteindelijk ook tot het uiteenvallen van het land. Maar hij maakte ook de hereniging van Duitsland mogelijk.
Met zijn nieuwe beleid maakte hij Russische begrippen wereldwijd bekend, zoals glasnost (openheid) en perestrojka (hervorming).
Hervormingen
Tijdens zijn bezoeken aan het Westen besefte ‘Gorbi’ al snel dat zijn land achter het IJzeren Gordijn hopeloos achterliep. De Sovjet-Unie zou alleen zijn positie als wereldmacht kunnen behouden als er ingrijpende hervormingen zouden komen. De toch al belabberde economie liep nog meer averij op door de Sovjetinvasie van Afghanistan in 1979. Een nieuwe wapenwedloop stuwde de defensie-uitgaven op.
Hij besloot in 1989 een einde te maken aan de kostbare bezetting van Afghanistan. Ook verbeterde hij de relatie met Washington en zette Moskou de eerste voorzichtige stapjes naar een vrijemarkteconomie. De Sovjetburgers kregen na zeventig jaar meer vrijheden dan ooit. Politieke gevangen kwamen vrij en dissidente bewegingen schoten als paddenstoelen uit de grond.
De wereld heeft een groot wereldleider, een toegewijd multilateralist en een onvermoeibaar pleitbezorger voor vrede verloren.
Sneeuwbaleffect
Gorbatsjovs hervormingen kregen al snel een sneeuwbaleffect in andere Oostbloklanden. Moskou greep niet in om dat te voorkomen, zoals dat in 1968 in Tsjechoslowakije nog wel het geval was. Deze ontwikkelingen leidden in november 1989 onverwacht tot de val van de Berlijnse Muur. Moskou stemde in met de Duitse hereniging en zelfs met de terugtrekking van de Sovjettroepen uit alle Oost-Europese landen.
In 1990 liet Gorbatsjov zich kiezen tot president van de Sovjet-Unie om zijn macht als staatshoofd te behouden. Zo werd hij de eerste gekozen president van de Sovjet-Unie, maar tevens de laatste. Hij werd opgevolgd door Boris Jeltsin, die vorm probeerde te geven aan een vernieuwde en verkleinde Unie met slechts acht republieken.
Gorbatsjov werd in het buitenland geprezen. In eigen land gold hij vooral als de man die de Sovjet-Unie naar de ondergang hielp. Hij richtte een paar keer een politieke partij op, maar zonder enig succes. Hij had ook nog herhaaldelijk kritiek op president Vladimir Poetin, die de verworvenheden van glasnost, zoals vrijheid van meningsuiting, weer terugdraaide.
Hij ontving in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede.
Het Russische nieuwskanaal Mash meldde in juni dat Gorbatsjov met nierproblemen kampte.
Waarom Gorbatsjov in eigen land allesbehalve populair was: onze Ruslandexperte Carolien Van Nunen legt uit
Gorbatsjov heeft de weg vrijgemaakt voor een vrij Europa. We zullen deze erfenis nooit vergeten.
Reacties
De reacties op het overlijden van ex-Sovjetleider Michail Gorbatsjov blijven binnenstromen.
Zo noemde de Amerikaanse president Joe Biden de Rus “een uitzonderlijke leider” die heeft gezorgd voor “een veiligere wereld”. Zijn daden waren die van een leider “die over voldoende verbeeldingskracht beschikte om te zien dat een andere toekomst mogelijk was en die de moed had om zijn hele carrière op het spel te zetten om die (toekomst) te verwezenlijken. Het resultaat was een veiligere wereld en meer vrijheid voor miljoenen mensen”, reageerde Biden.
Ook de Britse premier Boris Johnson roemde de historische nalatenschap van de overleden Russische Nobelprijswinnaar voor de vrede. “Ik heb altijd bewondering gehad voor de moed en integriteit die hij aan de dag legde om de Koude Oorlog tot een vreedzaam einde te brengen”, schreef Johnson dinsdagavond laat op Twitter. “In een tijd van Poetin’s agressie in Oekraïne, blijft zijn onvermoeibare inzet voor het openen van de Sovjetsamenleving een voorbeeld voor ons allen”, aldus nog Johnson.
De Franse president Emmanuel Macron bracht in de nacht van dinsdag op woensdag eveneens hulde aan Gorbatsjov en bedankte hem voor zijn engagement. “Zijn inzet voor vrede in Europa veranderde onze gemeenschappelijke geschiedenis”, luidde het.
De Nederlandse premier Mark Rutte stelde op zijn beurt dat de wereld met het overlijden van Gorbatsjov “een moedig hervormer met immense invloed op de geschiedenis” is verloren. “Als wegbereider van zowel het einde van de Koude Oorlog als de wapenwedloop kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede”, aldus Rutte op Twitter. “Mijn gedachten zijn bij zijn nabestaanden.”
EU-chef Ursula von der Leyen noemde de voormalige en laatste leider van de Sovjet-Unie dinsdag “een vertrouwde en gerespecteerde leider”. “Hij speelde een cruciale rol in het beëindigen van de Koude Oorlog en het neerhalen van het IJzeren Gordijn. Dat maakte de weg vrij voor een vrij Europa. Zijn nalatenschap is er een die we niet zullen vergeten”, schreef Von der Leyen dinsdagavond op Twitter.
VN-chef Antonio Guterres noemde Gorbatsjov “een unieke staatsman die de loop van de geschiedenis heeft veranderd. Hij heeft meer gedaan dan ieder ander individu om de Koude Oorlog tot een vredig einde te brengen.”
De Russische president Vladimir Poetin uitte via een woordvoerder “diepe sympathie” richting de nabestaanden van Gorbatsjov. Hij zal familie en vrienden van de voormalige leider woensdagochtend een telegram sturen om zijn condoleances over te brengen.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Independer
De waarde van je inboedel fout ingeschat? Dan riskeer je een financiële aderlating bij brand of diefstal
-
Mijnenergie
EnergyVision introduceert gratis zonnepanelen met goedkoper stroomcontract: een interessante formule?
Gratis zonnepanelen én goedkopere stroom: dat is het model waarmee EnergyVision Vlaanderen wil veroveren. De energiespeler werkt volgens het derdebetalersysteem. De installatie van de zonnepanelen is gratis. Aan EnergyVision betaal je voor de opgewekte elektriciteit die je verbruikt. Mijnenergie.be analyseert de opmerkelijke formule, waar ook mede-investeerder Marc Coucke via zijn investeringsmaatschappij Alychlo zijn schouders onder zet. -
Proces tegen Duitse ‘Rijksburgers’ die staatsgreep wilden plegen vandaag van start
Negen verdachten moeten vanaf vandaag terechtstaan in het Zuid-Duitse Stuttgart omdat zij als extreemrechtse Reichsbürger (Rijksburgers) een staatsgreep wilden plegen. Bij de aangeklaagden zijn leden van de militaire tak die de coup moesten uitvoeren. -
-
Forse stijging werkloosheid: “Voor het eerst sinds januari 2021 is er een toename van meer dan 5 procent”
-
Italiaanse premier Meloni wordt lijsttrekker bij Europese verkiezingen
De Italiaanse premier Giorgia Meloni wordt lijsttrekker voor haar rechts-populistische partij Fratelli d’Italia bij de Europese verkiezingen van juni. Dat heeft ze aangekondigd bij een groot congres van haar partij in de stad Pescara aan de Adriatische Zee. -
PREMIUMHLN legt uit21
▶Wat is het rapport van de Vlaamse regering na bijna vijf jaar bestuur?
De politieke redactie van HLN heeft de Vlaamse regering doorgelicht. Wat is het algemene rapport na bijna vijf jaar bestuur? Zijn de verwachtingen ingelost? En wat is de kans dat Jan Jambon na de verkiezingen opnieuw een Vlaamse regering zal leiden? Politiek journalist Astrid Roelandt beantwoordt vijf vragen. -
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
-
“Voorzitster D’Hose valt uit haar rol": N-VA misnoegd omdat commissie over grondwetsherziening in extremis uitgesteld werd
-
Duitse speurders perken zoektocht naar 6-jarige Arian in: “We blijven achter met lege handen”
De Duitse autoriteiten hebben besloten om de zoektocht naar de 6-jarige Arian Arnold te verkleinen. Het kind, dat autisme heeft, is al een week vermist. De voorbije dagen vond de grootste zoekactie naar een kind ooit plaats in Duitsland, maar die zal nu dus kleiner worden. -
Minder dan helft mediabedrijven onderschreef actieplan rond grensoverschrijdend gedrag
Minder dan de helft van de Vlaamse mediabedrijven heeft in 2022 het actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag onderschreven, en minder dan de helft van die organisaties is de verplichtingen ook effectief nagekomen. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) meegaf op de lancering van een nieuw actieplan. -
PREMIUM61
Als de camera’s niet draaien: wat denken de N-VA-militanten echt van de plannen van hun partij?
85 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerChris Beeke
Anoniem
Sander Depauw
Sina Hogeboom
Rudi Baeyens