Waarom ‘The Last of Us’ relevant blijft

In tegenstelling tot de asgrauwe filter die de makers van andere postapocalyptische games (en films) over hun beelden gooien, heeft de omgeving van ‘The Last of Us Part I’ een opvallend kleurrijk patina. Dat heeft alles te maken met het grondthema van de game: de natuur die het weer van ons overneemt. En het geeft ruimte om een tijdloze game weer moeiteloos te actualiseren naar de krachtige visuele hardware in de PlayStation 5-console. ‘The Last of Us Part I’ beschikt over verbeterde vijandelijke AI, 3D-audio en verbeterde gameplay tijdens de gevechten, maar wat het meeste zal opvallen is hoe bloedmooi de gamewereld zich voor je ontrolt. En hoe troostend het kan zijn wanneer je weer temidden van de oogverblindende natuur belandt na een zoveelste duistere, bloederige, frenetieke sequentie waarin je horden van geïnfecteerde vijanden van je af hebt moeten slaan of schieten.

De late veertiger Joel en de veertienjarige Ellie doorkruisen in ‘The Last of Us Part I’ de tot een woestenij verworden voormalige Verenigde Staten van oost- naar westkust, en moeten zich soms met hand, tand en vuurwapen verdedigen tegen half plantaardige zombies. Een zombieholocaust wordt meestal veroorzaakt door een uit menselijk falen ontstane catastrofe, zoals een virus dat zich vanuit een mislukt labo-experiment snel over de hele aardkloot verspreidt, maar in ‘The Last of Us’ is het moedertje natuur zelf die het grootste stuk van de wereldbevolking heeft herleid tot hersenloze ondoden. Door middel van een schimmel nog wel: een plantaardige parasiet, die zich vastzet in het hoofd van de miljarden ongelukkigen die in ‘The Last of U’s over de planeet dwalen, en hun hoofd verandert in een bloemkoolachtige uitwas die nieuwe sporen van de plant kan afscheiden.

En nog geen kleintje ook. Deze game veranderde – samen met contemporaine toppers als ‘Grand Theft Auto V’ - de conversatie over wat een videogame kan zijn. Je moet rekenen: in 2013, het jaar waarin de originele game uitkwam op de (jawel!) PlayStation 3, maakten we nog maar het prille begin van de indie-beweging mee, en gingen ook de makers van grotere games meer en meer hun medium als een kunst zien. Er waren ook voor de komst van ‘The Last of Us’ al games met een enorme emotionele resonantie, zoals ‘Heavy Rain’ (2009). Maar dat was een game met interacties die voor veel gamers te beperkend waren, en de meeste grote games die een cinematische ervaring leverden – zoals ‘Uncharted’, die andere reeks van ontwikkelaar Naughty Dog – mikten eerder op het cachet van een Hollywoodblockbuster dan op dat van een werk dat de speler in zijn diepste wezen raakt. ‘The Last of Us’, met zijn soms uitdagende vechtgameplay, was de eerste game die die twee componenten met elkaar wist te verenigen.

Opvolger ‘The Last of Us Part II’ (2020) had eerder een verhaal dat spelers iets probeerde te vertellen over de condition humaine, wat het betekent om mens te zijn, zeker in extreme situaties. Maar bij de eerste lag de eco-boodschap er nog vingerdik op. Door je in een bij momenten door de tijd suizende vertelling doorheen het landschap van de voormalige Verenigde Staten te sturen probeert ‘The Last of Us Part I’ een parabel te zijn over wat we als mensheid momenteel niet de planeet, maar onszelf aandoen. De makers van de game haalden hun inspiratie uit een National Geographic-documentaire over een soortgelijke, echt bestaande schimmel die een insectensoort die ten onder dreigde te gaan door overpopulatie in één klap naar een leefbaarder bevolkingsaantal herleidde. Ze transponeerden dat principe gewoon naar de mens. Met andere woorden: in de plot van ‘The Last of Us’ heeft de natuur de meesten onder ons uitgekotst, omdat we met zovelen zijn dat het een druk zet op het ecosysteem. Je kunt het daar al dan niet mee eens zijn, maar het potentiële conversatiepunt is wel – terwijl je stalkers en clickers aan gort schiet – gemaakt.