Vooruit-voorzitter Conner Rousseau: ‘Men hoort het misschien niet graag op links, maar Bart De Wever houdt zijn woord en maakt compromissen’

Heeft het Overlegcomité Energie een muis gebaard? Conner Rousseau ziet het anders. “In twee uur tijd kan je geen wonderoplossingen vinden. Maar het Overlegcomité heeft een aantal beslissingen op zijn minst versneld. En de politiek kan zich maar beter een dienst bewijzen door deze maand alles op alles te zetten om de gemaakte afspraken in te willigen. Anders zal voor iedereen zwart op wit te zien zijn wat er niet gebeurd of gedaan is. Dat zal dan een buis zijn.”

Buitenstaanders kregen toch niet de indruk dat er samengewerkt is op dat Overlegcomité.

“De Vlaamse regering zei al vooraf dat ze enkel voor de galerij kwam en niet eens wil samenwerken – en dan achteraf klagen dat het een maat voor niets was. Dat is te makkelijk, hoor. Mensen hebben nu gezien wie er bezig is met hun energiefactuur en wie niet.”

De uitleg van de Vlaamse regering is: wij doen al veel.

“De federale regering ook. De koopkracht in België wordt het best beschermd van heel Europa. Dat is een feit. Maar als mensen voelen dat dit niet genoeg is om de facturen te kunnen betalen, zal je toch nog iets extra’s moeten doen. De uitleg van de Vlaamse regering is bij veel mensen in het verkeerde keelgat geschoten. Waar we het wel over eens zijn: de grootste impact kan je maken op Europees niveau. Daarom is het goed dat de Europese Commissie nu ook werkt aan een prijsplafond.”

Dat plafond is nog zeer onzeker, net zoals de overwinstbelasting die de regering wil invoeren.

“De bevoegde ministers moeten tegen eind september hun huiswerk doen. Het had er misschien al mogen zijn, Tinne Van der Straeten (Groen) en Vincent Van Peteghem (cd&v) hebben al veel tijd gehad. Maar die belasting komt er wel. Je moet heus geen rechten gestudeerd hebben om te zien dat dit een uitzonderlijke situatie is die uitzonderlijke maatregelen vraagt.”

Moeten we de kerncentrales langer openhouden?

(Afgemeten) “Voor ons is alles bespreekbaar. Maar maak de mensen niet wijs dat dit de prijs zal verlagen: de kerncentrales zijn vandaag open, en de prijs is ook omhooggegaan. Trouwens, de partijen die nu het luidst roepen om deze centrales open te houden, zijn degene die in de vorige regering beslist hebben ze te sluiten en niets gedaan hebben om een mogelijke verlenging voor te bereiden.

“In de Vlaamse regering slagen deze drie partijen er niet in een beslissing te nemen over Ventilus, een hoogspanningslijn die drieënhalve kerncentrales aan capaciteit van zee naar land moet brengen. Get your shit done. Deze verbinding moet er nu snel komen. Met wat alles wat we weten is het beter bovengronds. Ik hoor Sammy Mahdi zeggen dat het ondergronds moet. Dan moet cd&v er wel bij vertellen dat dat vijf tot zes miljard euro aan hogere facturen oplevert. Ik weet niet wie daarop zit te wachten.”

Er zijn tot nu toe vooral maatregelen genomen om de gezinnen te helpen. En de bedrijven dan?

“De Nationale Bank heeft gezegd: bedrijven hebben marge om bepaalde dingen te dragen. Dus als mensen in armoede komen door hun energiefactuur, gaat de prioriteit voor mij eerst naar hen. Maar er zijn nu ook veel bedrijven die in de problemen komen door de stijgende energiefactuur. Die moeten we helpen, net zoals we dat tijdens corona gedaan hebben. Frank Vandenbroucke (Vooruit) heeft al duidelijk gezegd dat hij uitstel wil geven voor de sociale bijdragen.”

Hoeveel kan deze regering nog doen om mensen te helpen? De zakken van de overheid zijn leeg.

“Wij willen deze legislatuur nog een taxshift zodat mensen netto meer overhouden van wat ze verdienen. Eigenlijk wil ik een grote fiscale hervorming, maar goed, dat wordt moeilijk. Netto meer overhouden is nu echt belangrijk. Daarvoor zal je een aantal fiscale posten moeten afschaffen. We geven bijvoorbeeld nog altijd miljoenen aan fiscale voordelen voor de aankoop van een tweede, derde, vierde verblijf. Gaan we nu eens stoppen met die zotternij?”

Er zullen ook ingrepen nodig zijn om de begroting overeind te houden.

“We moeten eerlijk zijn: dit gaat een moeilijke oefening worden. Alleen in uitgaven snoeien zal niet lukken. We zullen sowieso moeten kijken waar we extra inkomsten kunnen halen. En we zullen efficiënter moeten werken. Ik vind dat we in het najaar een begroting moeten maken voor de rest van de legislatuur: 2023 en 2024. Dat is gewoon goed bestuur.”

Waar gaan we die vier miljard zoeken?

“Voor mij is het heel belangrijk dat we echt de vermogens gaan aanspreken. Iedereen moet zijn steentje bijdragen. Dit betekent vandaag ook dat wie kan werken, ook aan het werk moet gaan.

“Na de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis mag het voor iedereen duidelijk zijn dat er geen kip met gouden eieren zal opstaan. Wat niet wil zeggen dat we ons best niet moeten doen voor de begroting. Wat ik bijzonder vind, is het frame, al sinds Margaret Thatcher, dat links ‘met geld wil gooien naar de overheid’, terwijl rechts ‘de overheid op orde wil hebben’. Links is niet per se een supporter van een grote overheid, wel van een sterke.

“Ik heb daar met mijn broer vaak discussies over. Hij werkt de kloten van zijn lijf, heeft ondernemerstalent om u tegen zeggen en heeft risico’s durven te nemen. Vandaag stelt hij met House of Talents 2 à 3.000 mensen tewerk. Ik kijk naar hem op, hij is een chique type, maar hij heeft nu wel het idee: de overheid, die heb ik niet nodig. Dan vraag ik hem, maar die mensen die jij tewerkstelt, wie heeft hen leren lezen en schrijven? De overheid.” (lacht)

Zijn we soms te streng voor Vivaldi?

“Op het inhoudelijke soms wel. Deze regering doet echt goede dingen. De welvaartsenveloppe en de evenwichtsdotatie zijn volledig toegekend – dat gaat over de welvaartsstaat, over medicijnen, over uw bril.

“Waar je niet kritisch genoeg over kan zijn, is de vorm. De manier waarop sommigen met elkaar omgaan in de pers en hoe de regering dingen laat aanslepen: dat is soms een soep. Mannekes toch. Goed, je zit met onervaren ministers en een coalitie met zeven. Dat is niet evident. De Vlaamse regering is met drie en zij komen in niets overeen.”

Is een coalitie met zeven voor herhaling vatbaar?

“Als we onze stempel kunnen drukken op een regering wel, ja. We gaan naar verkiezingen in 2024, waar we het normaal gezien goed gaan doen. Daarna kunnen we dan hopelijk nog meer impact hebben in een regering. Liefst met minder partijen natuurlijk, dat zou het samenwerken vergemakkelijken.”

U ziet Vooruit winnen bij verkiezingen?

“Ja. Je moet daar toch niet flauw over doen? Nu goed. Je zal mij bij geen enkele peiling victorie horen kraaien. Ik denk wel dat we goed bezig zijn. We doen ons ding in plaats van naar de anderen te kijken.

“Ik vind het wel heel belangrijk om in de volgende Vlaamse regering te raken. Federaal heb je misschien wel de meest sexy onderwerpen, maar lees mijn boek: ik zou heel graag iets doen aan kinderopvang, welzijn en onderwijs. Daar wil ik een verschil maken en dat is Vlaamse materie.”

Dan zal u wellicht niet om N-VA heen kunnen.

“Daar is al veel over geschreven en de groenen proberen dat ook constant te pushen. (Zet stemmetje op) Je moet niet op Vooruit stemmen, want die gaan met N-VA!’

“Kijk, uiteraard hebben we andere standpunten. Maar een regering vormen is niet alleen ideologie maar ook rekenkunde. De kans is groot dat we niet rond N-VA kunnen als we extreemrechts uit de Vlaamse regering willen houden. Ik wil niet wakker worden in een Vlaanderen waarin een extreemrechtse partij met zulke foute figuren zal kunnen meebesturen. Ik wil niet dat mijn kinderen opgroeien in een extreemrechtse samenleving.

“We gaan niet onnozel doen: als ik dingen ten goede kan veranderen, dan wil ik dat wel met N-VA doen. Want de mensen liggen echt niet wakker van de kleurtjes van een coalitie hoor. Dat is iets voor grijze columnisten.”

Wat leert de samenwerking tussen N-VA en Vooruit u in Antwerpen over een eventuele coalitie?

“Dat veel afhangt van personen. De coalitie in Antwerpen zou heel anders functioneren mocht niet Bart De Wever maar een van zijn schepenen burgemeester zijn. Men hoort dat misschien niet graag op links, maar hij houdt zijn woord, maakt compromissen. En als dat echt zou moeten, dan ziet het er naar uit dat een samenwerking met N-VA mogelijk is. In anderen is mijn vertrouwen lager. De Wever houdt de boel samen en geeft de ruimte om ons ding te doen.

“In Vlaanderen wil minister Ben Weyts (N-VA) geen gratis maaltijden op school, hij vindt dat de verantwoordelijkheid van de ouders. Maar in Antwerpen, waar zijn opperhoofd zit, kan het wel. Antwerpen maakt daar 40 miljoen euro voor vrij. Dat is enorm voor een stad. Er zijn in Antwerpen ook dingen waar ik minder gelukkig mee ben, maar c’est la vie.”

Met N-VA regeren is riskant voor socialisten.

“Wat moet ik dan zeggen? Dat wij de nieuwe politiek zijn die wil samenwerken, maar sowieso niet met N-VA? Dat ik niets ga proberen te realiseren en gewoon mijn dikke pree ga opstrijken? Je moet je handen durven vuilmaken. Met dat kille discours van Weyts zullen het wel nog héél zware onderhandelingen worden. Maar laat ons eerst beginnen met goede verkiezingen voor Vooruit, ik ben zeker nog niet content met waar we nu staan.”

Hoe kijkt u naar de drugsoorlog in Antwerpen?

“Ik geloof niet in het criminaliseren van alle drugs. We moeten politie en douane versterken, ja, en hard optreden om drugs buiten te houden. Ik ben ‘ne strenge’. Maar je moet geen tieners oppakken die een jointje roken in een park. Wel zware dealers die met granaten smijten.

“Wanneer mensen in de drugswereld verzeild raken, is dat vaak ook omwille van sociaal-economische redenen. Ik kan u een voorbeeld geven van iemand die bij mij op kamp werkte. Komt thuis uit grote miserie, heeft nooit geleerd hoe je je in een samenleving gedraagt. Dan ben je een vogel voor de kat, want je wilt toch ergens bijhoren en bij drugsbendes mag je binnen. Het is te makkelijk om te zeggen: dat is crapuul, smijt ze maar in de bak.”

Volgens De Wever zit de politiek vol druggebruikers.

“Ik ben het nog niet tegengekomen alleszins. Ik krijg blijkbaar geen uitnodiging voor die feestjes. (lacht) Drank zie je wel overal. Ik kan me er kwaad in maken dat er in het Vlaams Parlement alcohol wordt gedronken. Schaf dat af.

“Zelf drink ik nooit tijdens mijn werk. Je moet toch fris blijven? Sowieso heb ik lange periodes dat ik niet drink – eerder dit jaar nog, van de krokusvakantie tot de zomer. Op de festivals heb ik me dan wel eens geamuseerd. (lacht) Of ik zelf ooit drugs gebruik? Vroeger eens een jointje, maar dat mag, hè. Ik vind dat je zoiets mag regulariseren.”

Voelt u zich niet vaak bekeken op zo’n festival?

“Soms wel, ook al omdat vanuit extreemrechtse hoek wordt gevraagd, aan mensen in mijn omgeving, om filmpjes te maken van mij. Dat wordt georganiseerd. Ik kan u de berichten in de whatsappgroepen tonen. Onder meer na mijn kritiek op Frontnacht (omstreden extreemrechts muziekfestival, SK/JVH) is massaal de vraag gedeeld om mij te ‘vinden’.

“Zeker onder jongeren zien mensen mij niet als een politicus. Ik vind dat ook wel positief, dus ik ga me niet verstoppen op zo’n evenement.”