Geheimzinnige nieuwe longziekte in Argentinië: voor de hand liggende oorzaken zijn al geschrapt

Inmiddels lijken tien mensen met de geheimzinnige ziekte besmet, maakte de Argentijnse gezondheidsorganisatie PAHO vrijdagavond bekend. Drie van hen zijn overleden; vier liggen in het ziekenhuis aan de beademing.

Net als bij corona het geval was, hebben de patiënten longontsteking, met koorts, spierpijn, buikpijn en benauwdheid. ‘Het is hier groot nieuws’, aldus Enrique Borym, een Argentijnse klinisch patholoog die de zaak op sociale media verslaat.

De oorzaak is nog onbekend. De meest voor de hand liggende kandidaten – griep, corona, RS-virus en nog een reeks andere luchtwegvirussen – kon men inmiddels afstrepen. Ook op de tropenziekte hantaan testten de patiënten negatief.

Ongewoon ziektebeeld

Opvallend is dat van de tien patiënten er acht in het ziekenhuis werken waar de uitbraak aan het licht kwam. Dat kan erop duiden dat het gaat om een ziekte die al rondgaat in de bevolking, redeneert hoogleraar virologie Marion Koopmans (Erasmus MC) desgevraagd.

‘Een ongewoon infectieus ziektebeeld in de bevolking opmerken is lastig. Er zijn diverse voorbeelden waarbij een nieuw opkomende infectie als eerste opviel doordat er een uitbraak was in een ziekenhuis. Dan valt het wel op.’

Hoofdverdachte als ‘patiënt nul’ zou dan een 70-jarige vrouw zijn, die enkele weken geleden werd opgenomen voor een operatie. Dat vervolgens acht medewerkers ziek werden, zou kunnen duiden op een behoorlijk besmettelijke ziekte. Hoe de nieuw ontdekte patiënt, die vrijdagavond werd ontdekt, in verband staat met de andere patiënten, is nog onduidelijk.

Legionella

Een heel andere mogelijkheid is dat de besmettingsbron zich in het ziekenhuis zelf bevindt. De patiënten worden dan ook onder meer getest op de waterleidingbacterie legionella, aanstichter van veteranenziekte. De eerste tests op die bacterie zijn echter negatief. Een andere verdachte is leptospirose, een bacterie die regelmatig in riolen voorkomt en via ratten soms mensen besmet.

De eerste patiënten kregen al twee weken geleden de eerste klachten. Afgelopen woensdag besloot het Argentijnse ministerie voor volksgezondheid de WHO in te lichten over de situatie. Er waren toen zes ziektegevallen, waarvan twee al overleden. Donderdag kwamen daar nog drie patiënten en één dode bij.

Middelpunt van de crisis is het Sanatorium Luz Médica, een kleine privékliniek middenin de anderhalf miljoen zielen tellende stad San Miguel de Tucumán. In het privéziekenhuis werken zo’n 130 mensen, en kunnen 200 patiënten worden behandeld. Voorafgaand aan de melding aan de WHO blijkt het ziekenhuis al een week lang in isolatie te zijn gegaan.

Tomatengriep

Lichtpuntje is dat er de laatste dagen geen nieuwe besmettingen meer lijken te zijn ontstaan onder de contacten van de patiënten. Dat kan erop duiden dat de uitbraak zal uitdoven zoals hij is ontstaan: spontaan, als onopgelost raadsel, zoals vaker gebeurt. Ander gunstig teken, onder de omstandigheden, is dat de overledenen ziek en op leeftijd waren: de ziekte lijkt vooral schadelijk voor kwetsbare mensen.

Het gebeurt geregeld dat er ergens een ziekte uitbreekt die men niet direct goed snapt. Zo zoekt men in de Indiase deelstaat Bastar momenteel naar de oorzaak van een geheimzinnige nierziekte, die op het platteland afgelopen jaren enkele tientallen mensen het leven kostte, en sloegen autoriteiten in Kerala deze zomer alarm over een nieuw, overigens niet dodelijk kindervirus, dat men aanduidt als de ‘tomatengriep’.

Sinds de coronapandemie liggen geheimzinnige ziekte-uitbraken echter meer onder het vergrootglas, vooral als er longontsteking in het spel is. Corona kwam in december 2019 aan het licht, toen in Wuhan opeens opvallend veel longpatiënten in het ziekenhuis belandden.