Tweede keer, goede keer? NASA probeert maanraket vanavond opnieuw te lanceren, maar er duiken weer technische problemen op

Het wordt opnieuw nagelbijten voor de lancering van Artemis 1, de allereerste testvlucht van het nieuwe maanprogramma van NASA. De vorige lanceerpoging maandag verliep allesbehalve vlekkeloos. Slechte weersomstandigheden en allerlei technische problemen zorgden voor vertraging. Toen er ook nog een probleem opdook met één van de raketmotoren, besliste NASA uiteindelijk om de lancering uit te stellen.

Naar vanavond dus. Ook nu duiken er in de aanloop naar de lancering weer technische problemen op, er zijn problemen met het voltanken van de raket. Voorlopig staat de lancering wel nog gepland om door te gaan. Als alles goed gaat, zal tussen 20.17 en 22.17 uur voor het eerst in 50 jaar weer een ruimteschip naar de maan vertrekken dat astronauten kan vervoeren. De testvlucht is nog onbemand, maar wel een belangrijke eerste stap om over enkele jaren opnieuw mensen tot op de maan te brengen. 

Het probleem met de raketmotor is intussen grondig geanalyseerd. Maandag werd de aftelklok stopgezet op 40 minuten voor de lancering, omdat één van de vier raketmotoren niet de juiste temperatuur van min 250 graden Celsius bereikte. Dat is nodig, omdat de raket op ultrakoude brandstof vliegt (bijna 3 miljoen liter vloeibaar zuurstof en vloeibaar waterstof). De motoren moeten op voorhand worden afgekoeld om geen thermische schok te krijgen tijdens de lancering.

Achteraf bleek volgens NASA dat het afkoelen eigenlijk wel was gelukt, maar dat een defecte sensor niet de werkelijke temperatuur aangaf. De sensor vervangen, is op dit moment geen optie, omdat dan de hele raket terug naar het assemblagegebouw moet. Iets wat veel te veel tijd kost. 

En dus wordt er vandaag gelanceerd met een defecte sensor. Er wordt ook een half uur sneller gestart met het afkoelen van de motoren, zodat er meer marge is om de juiste temperatuur te bereiken. Ook enkele andere technische problemen werden aangepakt.

En dan zijn er nog de weergoden. Volgens de laatste weersvoorspelling is er zo'n 60 procent kans op goed weer. Niet bijster goed, maar NASA verwacht tussen de buien door wel te kunnen lanceren. Naar het einde van het lanceervenster toe, zo rond 22 uur, zou de kans op mooi weer ook toenemen.

De lancering kan je volgen via de livestream van NASA vanaf 18.15 uur Belgische tijd:

Hoe dan ook kan er altijd iets mislopen tijdens lanceringen, en al helemaal als het om een nieuwe raket gaat. Het is de allereerste keer dat NASA haar gloednieuwe maanraket SLS (Space Launch System) lanceert. Met een hoogte van 98 meter, en de mogelijkheid om meer dan 27 ton vracht tot op de maan te brengen, is het de grootste en meest krachtige draagraket van het moment. SLS zal straks het ruimteschip Orion, dat bovenop de raket zit, een stevig duwtje geven om het met 40.000 kilometer per uur richting de maan te laten vliegen.

Orion zal naar verwachting over 5 dagen aankomen aan de maan, om er enkele weken rond de maan te cirkelen. Het ruimtetuig zal tot op zo'n 100 kilometer van het maanoppervlak scheren. Maar NASA wil Orion ook zo'n 65.000 kilometer voorbij de maan laten vliegen, op 450.000 kilometer van de aarde, verder dan een mens ooit is geweest. 

De bedoeling is dat het ruimteschip op 11 oktober, na een missie van 38 dagen, uiteindelijk weer landt op aarde, in de Stille Oceaan. In totaal zal Orion dan 2 miljoen kilometer hebben afgelegd.

Orion is ontworpen om astronauten tot ver voorbij de maan te kunnen laten vliegen, met het oog op bemande ruimtevluchten naar Mars. Toch zijn er bij de eerste testvlucht nog geen astronauten aan boord. Er vliegen wel drie poppen vol sensoren mee, die alle omstandigheden aan boord zorgvuldig zullen meten, zoals de ruimtestraling.

Tijdens de testvlucht zullen ook 10 nanosatellieten gelanceerd worden. Eentje ervan heeft levende gistcellen aan boord en gaat onderzoeken wat het effect is van langdurige ruimtestraling op levende organismen.

Niet alleen voor de Amerikaanse ruimtevaart wordt het een belangrijke dag, ook vanuit Europa wordt de testvlucht met spanning gevolgd. De servicemodule, de controlekamer van de Orion-capsule zeg maar, is gebouwd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

De servicemodule levert onder meer de voortstuwing en elektriciteit aan Orion, en voorziet de bemanning van zuurstof en water. Ook Belgische bedrijven zijn betrokken bij de bouw van de servicemodule.

De eerste bemande testvlucht, Artemis 2, staat gepland in 2024. Dan zullen drie Amerikaanse en één Canadese astronaut naar de maan vliegen. Maar de eerste echte maanlanding is pas voor ten vroegste 2025 of 2026. Dan zullen twee astronauten, onder wie voor het eerst ook een vrouw, een voet op de maan zetten. Het zal dan meer dan 50 jaar geleden zijn, van Apollo 17 in 1972, dat een mens geland is op de maan.

In tegenstelling tot de relatief korte Apollo-missies, uit de jaren '60 en '70, willen NASA en ESA nu een duurzame aanwezigheid op en rond de maan ontwikkelen. Uiteindelijk is het ook de bedoeling om een permanent ruimtestation rond de maan te laten cirkelen. 

Dat zou dan, voor latere missies, als tussenstation voor astronauten dienen om naar de maan af te dalen. Of om verder te reizen naar Mars. De lancering van het maanstation staat voorlopig gepland voor eind 2024.