"Quiet quitting" boomt op TikTok: jonge werknemers weigeren meer en beter te doen op het werk

De Amerikaanse TikTokker @zaidleppin gaat sinds enkele weken viraal met een filmpje waarin hij uitlegt wat quiet quitting is. "Je neemt geen ontslag, maar je stopt met meer en beter te doen op het werk. Je voert nog steeds je taken uit, maar je doet niet meer mee aan de cultuur dat je werk je leven moet zijn."

Bij quiet quitting komt het er dus op neer dat je enkel nog doet wat in je jobomschrijving staat en niets extra's. Je blijft dus werken, maar je doet bijvoorbeeld geen overuren meer, je checkt je mails niet meer buiten de werkuren en je neemt geen extra verantwoordelijkheden meer op, zonder dat daar iets tegenover staat.

Het filmpje van @zaidleppin raakte een gevoelige snaar bij veel Amerikaanse jongvolwassenen, vaak hoogopgeleid, die nu massaal hun ervaringen delen op social media. 

Sinds de coronapandemie zijn veel mensen hun werk in vraag beginnen te stellen. In de Verenigde Staten bracht de pandemie "The great resignation" op gang. Miljoenen Amerikanen namen ontslag en zochten ander werk met meer vrije tijd, een beter loon en tal van andere voordelen. 

Vorig jaar was er in China ook het fenomeen van "lying flat", waarmee jonge hoogopgeleide werknemers protesteerden tegen de cultuur om lange dagen te kloppen op het werk. Ze kozen ervoor om uit de ratrace te stappen en het rustiger aan te doen. 

Ook Amerikaanse jongvolwassenen raakten tijdens de coronapandemie gefrustreerd, omdat ze niet gecompenseerd werden voor hun extra inspanningen. Sommigen doen aan quiet quitting uit protest omdat het bedrijf hen niet waardeert, anderen zien het vooral als een middel tegen stress en burn-out. 

Of quiet quitting hier ook al ingang heeft gevonden, is moeilijk vast te stellen. Vlaamse TikTokkers lijken er alvast niet mee bezig te zijn. "The great resignation hebben we hier niet gehad", zegt professor Ans De Vos van de Antwerp Management School. "Uit cijfers blijkt dat mensen hier niet massaal ontslag genomen hebben de afgelopen twee jaar. Maar quiet quitting is iets wat onder de waterlijn gebeurt en is dus heel moeilijk te meten."

Toch verrast de filosofie die erachter zit niet. "We merken al langer dat jongeren hun grenzen op het werk beter bewaken. Ze hebben sowieso meer aandacht voor de balans tussen werk, gezin en vrije tijd", zegt professor sociologie Ignace Glorieux (VUB). 

"Jongeren werken in een heel andere context dan de voorbije generaties. Er heerst een krapte op de arbeidsmarkt, dus ze kunnen zich wat meer permitteren. Maar het is geen algemene trend. Er zijn nog altijd ambitieuze jongeren die in het begin van hun loopbaan heel hard werken en carrière willen maken."

Mensen die een burn-out hebben of er dreigen een te hebben, krijgen vaak de raad om hun grenzen te stellen en te focussen op de essentie van hun job. Is quiet quitting voor hen dan een oplossing? 

Professor De Vos denkt van niet. "Misschien op de korte termijn, maar zeker niet op de lange termijn. Quiet quitting gebeurt immers in stilte. De leidinggevende wordt niet bij het proces betrokken, waardoor je niet tot een duurzame oplossing kunt komen."

Ze pleit ervoor dat organisaties hiermee aan de slag gaan en dit bespreekbaar maken. "Mensen durven het niet altijd aan te kaarten dat ze overbevraagd zijn of dat ze de zin van hun werk niet meer inzien. Een werkgever moet ervoor zorgen dat er een veilige omgeving gecreëerd wordt, waarbinnen dit wel besproken kan worden. Meer presteren is niet altijd beter. Het is belangrijk dat bedrijven inzetten op werkbaar werk en verbinding. Als een werknemer betrokken is, zal die zich beter inzetten voor de organisatie."

Als mensen hun werk nog tot een minimum beperken, kan dat zeker problemen opleveren voor werkgevers. "Stel je voor dat iedereen dat doet, dan hou je het als organisatie niet lang meer vol", zegt professor De Vos. "Wie gaat dan nieuwe collega's opleiden of inspringen voor een zieke collega?"

"Door de krapte op de arbeidsmarkt focussen werkgevers nu vooral op het binnenhalen van nieuwe mensen en op het behouden van mensen met zeer specifieke profielen waar veel vraag naar is. Maar daartussen zit nog een hele grote groep werknemers waar ze minder aandacht aan besteden."

"Die groep laat minder van zich horen, maar als er niet geïnvesteerd wordt in de arbeidsrelatie met die werknemers kan dat de cultuur van het bedrijf ondermijnen. Dan vallen die mensen uit of ze vertrekken."

Ook jonge werknemers verdienen zeker extra aandacht. "Zij zijn de afgelopen twee jaar begonnen in volle coronapandemie. Daardoor kwamen ze minder op kantoor. Ze weten dus minder goed wat er van hen verwacht wordt en wat het werkethos is in een bedrijf. Normaal leer je dat impliciet door op de werkvloer te zijn: hoelang blijven collega's op kantoor, hoelang nemen ze pauze. Het is dus belangrijk om nieuwe collega's mee te krijgen en ook bij hen in te zetten op emotionele verbondenheid met het bedrijf."