Stijgende energieprijzen brengen ziekenhuizen in de problemen: ‘We vragen ons af hoe we dit gaan redden’

Het AZ Alma bij Eeklo had in 2021 al een aanzienlijke energiefactuur van 1,3 miljoen euro. Maar dit jaar dreigt dat het dubbele te worden, en volgend jaar zelfs het vierdubbele. “Dit is eigenlijk niet meer te overzien", zegt financieel directeur Sean Van Brempt. “We vragen ons echt af hoe we dat gaan redden.”

Die vraag speelt bij veel ziekenhuizen op dit moment. Zorgkoepel Zorgnet-Icuro berekende dat Vlaamse ziekenhuizen dit jaar samen een half miljard euro extra energiekosten hebben in vergelijking met 2019, het laatste ‘normale’ jaar in de sector. Daarnaast zijn de facturen van essentiële diensten als voeding of de wasserij 10 tot 15 procent duurder geworden op jaarbasis.

“Waar gaan we dat allemaal vandaan halen?”, vraagt Van Brempt zich af. De rechtstreekse financiering van de ziekenhuizen via FOD Volksgezondheid stijgt niet evenredig mee. En terwijl de personeelskosten sinds september met 10,4 procent gestegen zijn, zijn de inkomsten uit afdrachten - het deel dat artsen van hun honorarium afstaan aan het ziekenhuis - slechts met 3 procent gestegen. Sinds kort zijn ook de maximumtarieven van de ereloonsupplementen bevroren. Ziekenhuizen kunnen die aanrekenen als iemand voor een eenpersoonskamer kiest. “De ziekenhuizen kunnen die gestegen kosten dus wettelijk niet doorrekenen", zegt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro. “En dat is natuurlijk ook niet wenselijk.”

Moeilijke keuzes

De financiële situatie van onze ziekenhuizen was sowieso al alarmerend. Al jaren draait een op de drie Belgische ziekenhuizen verlies. Als de overheid in de coronacrisis niet was bijgesprongen, zouden de ziekenhuizen samen 737 miljoen euro in het rood gegaan zijn, bleek uit de recentste MAHA-studie van Belfius (een stresstest voor ziekenhuizen). “Als het zo voortgaat, zit het gros van de ziekenhuizen dit jaar met rode cijfers”, zegt Cloet.

Dat plaatst zorginstellingen voor moeilijke keuzes. “Besparen op de zorg is geen optie, en afbouwen in personeel al helemaal niet", zegt Van Brempt. “Dan gaan we dus moeten kijken welke investeringen we eventueel kunnen uitstellen, zoals de aankoop van nieuw medisch materiaal of computers.” Ook woon-zorgcentra en andere welzijnscentra worden gedwongen te besparen. Dominiek Savio, een West-Vlaamse voorziening voor mensen met een beperking, sluit bijvoorbeeld het therapeutisch bad tot aan de krokusvakantie, meldt het Vlaams Welzijnsverbond.

Zorgnet-Icuro vraagt om extra budget van de regering om de zorginstellingen boven water te houden en een btw-verlaging op elektriciteit, zoals nu voor aardgas geldt. Ook pleit het voor een versoepeling van de vergunningsregels voor investeringen in hernieuwbare energie. Volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) zullen de gestegen kosten van de zorginstellingen aan bod komen tijdens de begrotingsonderhandelingen. “Ook wil ik in overleg gaan om te zien wat we aan de knelpunten rond de vergunningsdossiers kunnen doen", zegt Vandenbroucke.