Bond Beter Leefmilieu en Statiegeldalliantie voorstander van statiegeld op PMD: “Nu snel goed systeem ontwikkelen”

Drankverpakkingen zijn verantwoordelijk voor zo’n 40 procent van het volume van het zwerfvuil in Vlaanderen. Met statiegeld zal er substantieel minder afval in de natuur en waterlopen terechtkomen. Dat betekent ook minder opruimkosten voor de gemeenten en meer hergebruik van plastic en metaal.

De Vlaamse regering besliste in 2016 dat het zwerfafval in 2022 ten opzichte van meetjaar 2013 met 20 procent moest zijn gedaald. Later paste de Vlaamse overheid het referentiejaar aan naar 2015. “Er werd ingezet op bewustmakingscampagnes, op meer handhaving en op het beloningsproject ‘The Click’ van Fost Plus. De resultaten bleven echter uit. Het zwerfvuil steeg met 14 procent: naar maar liefst 22.641 ton zwerfvuil, blijkt uit het OVAM-rapport met metingen 2019", zegt de Statiegeldalliantie, die 212 Vlaamse steden en gemeenten en honderden organisaties en bedrijven vertegenwoordigt.

De alliantie moedigt de Vlaamse regering aan om de goede praktijken van de Noorse en Duitse statiegeldsystemen over te nemen. “Die landen halen zeer hoge inzamelcijfers tegen lage systeemkosten. In Duitsland is dankzij statiegeld de aanwezigheid van blikjes in het zwerfvuil gekelderd naar slechts 0,03 procent van het zwerfvuil.”

Ook Bond Beter Leefmilieu wijst erop dat samenwerking met de andere gewesten “cruciaal” zal zijn. In de Waalse en Brusselse regeerakkoorden is het systeem van statiegeld al opgenomen. “Dat statiegeld resultaten oplevert, zie je in de rest van Europa, maar ook in Bredene (waar deze zomer een proefproject liep, red.). Meer dan 80 procent van de blikjes en flesjes werden teruggebracht. België kan zich aansluiten bij de veertien Europese landen die statiegeld al hebben ingevoerd om deze resultaten te halen”, klink het.

Buurtsuper.be, de Unizo-organisatie van speciaalzaken en zelfstandige supermarkten, reageert dan weer bezorgd op het voorstel van Demir en vraagt om overleg. “De inspanningen die in dit verband van ondernemers worden gevraagd, moeten in verhouding staan tot hun verantwoordelijkheid. Het kan niet zijn dat zij moeten opdraaien voor het wangedrag van enkele hardleerse sluikstorters”, aldus de organisatie.

De aankoop van een terugnametoestel kost gemiddeld 23.000 euro. “Winkeliers kunnen dat bedrag afschrijven waardoor de kosten op bijna 4.000 euro per jaar komen. Maar dan zijn er nog de personeelskosten (sorteren, onderhoud en interventies) en de verkoopruimte die opgeofferd moet worden voor de installatie van het toestel. Alles bij elkaar loopt het prijskaartje gauw op tot 40.000 euro per jaar. Ook de extra last die de gezinnen, die nu braaf sorteren in de inmiddels gekende en succesvolle blauwe zak, moeten dragen is groot", klinkt het.

De organisatie pleit voor andere mogelijkheden, zoals een inzameling via de recyclageparken of installaties bij winkeliers die worden gefinancierd door de overheden.

“Voor het welslagen van het statiegeldsysteem is een goede praktische voorbereiding met de sector belangrijk. De ervaring in onze buurlanden leert dat zowel de verpakkingsbedrijven als de handelaars daarvoor ongeveer een jaar nodig hebben. Op die voorbereidings- en inloopperiode kan niet worden ingeboet. Laat ons dus zo snel mogelijk aan de slag gaan”, reageert Tinne Rombouts van CD&V.

Vlaams parlementslid Steve Vandenberghe (Vooruit), ook burgemeester van Bredene, herinnert eraan dat afgelopen zomer in zijn gemeente een succesvol proefproject met statiegeld liep. “Ik hoop dat het systeem nu snel over heel Vlaanderen wordt uitgerold”, zegt hij. Vandenberghe benadrukt de voordelen van het systeem: minder zwerfafval, besparingen voor lokale besturen op schoonmaakkosten, minder dierenleed, betere recyclage en beter voor het klimaat. “Na vijf jaar ziet de Vlaamse regering dat in.”

Groen-parlementslid Mieke Schauvliege is tevreden dat de regering-Jambon “eindelijk” in actie schiet. Volgens haar is het belangrijk dat de minister meteen “doorpakt”. “Statiegeld werkt alleen als het de consument zo makkelijk mogelijk gemaakt wordt om lege flesjes terug binnen te brengen in verkooppunten en als de flesjes en blikjes genoeg waarde krijgen”, klinkt het.