Foltering en verdwijningen aan Russische grens: volgens de VS werden al honderdduizenden Oekraïners gedeporteerd

De beschuldiging werd geuit tijdens een vergadering van de Veiligheidsraad die door de Verenigde Staten en Albanië was bijeengeroepen om de Russische “filtratie-operaties” te bespreken. Een filtratie houdt in dat Oekraïners die vrijwillig de oorlog in hun thuisland ontvluchten en degenen die onder dwang naar Rusland worden overgebracht, een reeks “filterpunten” passeren. Bij die filterpunten varieert de behandeling naar verluidt van ondervragingen en het verzamelen van gegevens, tot aan het aan de kant zetten, martelen, naar een detentiecentrum in Rusland sturen en nooit meer worden teruggezien.

VS-ambassadeur Linda Thomas-Greenfield zei dat schattingen uit verschillende bronnen, waaronder de Russische regering, erop wijzen dat de Russische autoriteiten tussen de 900.000 en 1,6 miljoen Oekraïners hebben ondervraagd, vastgehouden en onder dwang hebben gedeporteerd. Ze zei dat ze naar Rusland zijn gestuurd, vaak naar geïsoleerde regio’s in het verre oosten van het land.

“Met deze operaties wil Rusland personen identificeren die onvoldoende inschikkelijk of verenigbaar zijn met de Russische controle”, zei Thomas-Greenfield. “En er is toenemend en geloofwaardig bewijs dat degenen die als bedreigend voor de Russische controle worden beschouwd vanwege vermeende pro-Oekraïense neigingen, worden verwijderd of verder worden vastgehouden.”

Ze zei dat volgens schattingen duizenden kinderen zijn gefiltreerd, “sommigen zijn gescheiden van hun families en uit weeshuizen gehaald voordat ze in Rusland ter adoptie werden aangeboden.” Volgens Amerikaanse informatie zijn alleen al in juli “meer dan 1.800 kinderen overgebracht naar Rusland”, zei ze.

De ambassadeur van Rusland bij de VN, Vassily Nebenzia, beschuldigde het Westen van pogingen om zijn land te onteren. Hij zei dat meer dan 3,7 miljoen Oekraïners, waaronder 600.000 kinderen, naar Rusland zijn gegaan of naar door Rusland gecontroleerde separatistische gebieden in Oost-Oekraïne, maar dat ze niet in gevangenissen worden vastgehouden. “Ze leven vrij en vrijwillig in Rusland, en niemand verhindert hen te verhuizen of verhindert hen het land te verlaten,” zei hij.

Thomas-Greenfield zei dat de Verenigde Staten wisten dat Rusland het gebruik van filtratie zou ontkennen, maar er is volgens haar een eenvoudige manier om te weten of hier iets van waar is. “Laat de Verenigde Naties binnen” zei ze tegen Nebenzia en andere raadsleden, “geef de onafhankelijke waarnemers toegang. Geef NGO’s toegang. Geef humanitaire hulp toegang. Laat de wereld zien wat er aan de hand is.”

Ilze Brands Kehris, expert bij Verenigde Naties, zei dat het mensenrechtenbureau van de VN reeds kon vaststellen dat Russische strijdkrachten burgers onderwerpen aan filterprocedures. Volgens betrouwbare rapporten resulteren die procedures in talrijke schendingen van de mensenrechten, waaronder het recht op vrijheid, persoonlijke veiligheid en privacy.

Het bureau heeft ook gedocumenteerd dat mannen en vrouwen met banden met het Oekraïense leger, de Oekraïense regering, of met pro-Oekraïense opvattingen “werden onderworpen aan willekeurige detentie, foltering, mishandeling en gedwongen verdwijning” en werden overgebracht naar strafkolonies, zei Kehris.