HERLEES. Koning Charles III spreekt Britse volk toe in warme speech: “Aan mijn liefste mama, bedankt” - Ook Harry en Meghan krijgen vermelding

Canada houdt zaterdag in de hoofdstad Ottawa een ceremonie om de troonsbestijging van de Britse koning Charles af te kondigen. Dat heeft het kantoor van de Canadese gouverneur-generaal vrijdag (lokale tijd) bekendgemaakt. De ceremonie begint om 10 uur (16 uur Belgische tijd) in Rideau Hall, de officiële residentie van de door de Britten benoemde gouverneur-generaal die optreedt namens de vorst.

De 73-jarige Charles werd automatisch koning van het Verenigd Koninkrijk en staatshoofd van veertien andere rijken, waaronder Canada, toen koningin Elizabeth donderdag op 96-jarige leeftijd stierf. Ondanks dat Canada sinds 1867 geen kolonie meer is van Groot-Brittannië, bleef het tot 1982 in het Britse rijk en is het nog steeds lid van het Gemenebest van voormalige rijkslanden die de Britse monarch als staatshoofd hebben.

Het Britse Lagerhuis is vrijdag bijna elf uur bijeengeweest om de overleden koningin Elizabeth II een laatste eer te bewijzen. "Ik kan zeggen dat we vandaag 182 bijdragen en eerbetonen gekregen hebben", liet Lindsay Hoyle, de voorzitter van het Lagerhuis, vrijdagavond optekenen.

"Dit is het moment waarop het Lagerhuis op zijn best is: wanneer het verenigd is in verdriet dat ons met zoveel verhalen en herinneringen samenbrengt, dat in zulke ontroerende eerbetonen uitgedrukt wordt", aldus Hoyle. Zaterdag worden de toespraken vanaf 13 uur (lokale tijd) verdergezet.

Het Britse parlement staat gekend om zijn luidruchtige debatten en levendige woordenwisselingen tussen de regering en de oppositie. Vrijdag herdachten de parlementsleden echter in diep stilzwijgen en met gebogen hoofd de vorstin, de meesten in het zwart gehuld.

Voor het eerst in 70 jaar zong het Britse volk 'God save the King'. Het gebeurde in St Paul's Cathedral tijdens de herdenkingsplechtigheid voor de overleden Queen Elizabeth.

De Brandenburger Tor, de belangrijkste poort van Berlijn, kleurt met de Union Jack als ode aan Queen Elizabeth.

Om 19 uur Belgische tijd gaf de Britse King Charles III zijn allereerste toespraak als nieuwe monarch van het Verenigd Koninkrijk. Lees hier wat hij letterlijk zei.

Tweeduizend aanwezigen volgden in de Londense St. Paul's Cathedral een herdenkingsplechtigheid voor de overleden Queen Elizabeth bij. Ook Brits premier Liz Truss was van de partij. In een sobere, zwarte jurk las ze een passage uit de Bijbel voor.

De belangrijkste twee kopstukken van de Europese Unie zullen hun opwachting maken bij de uitvaart van de Britse koningin Elizabeth. Zowel voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie als Charles Michel van de raad van regeringsleiders laat weten erbij te zijn.

De verstandhouding tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is niet vrij van spanning sinds de brexit en de slepende onenigheid over bijvoorbeeld de grenzen van Noord-Ierland. Wat de Queen van dat alles vond is, zoals dat voor al haar politieke opvattingen geldt, niet bekend. Er is niettemin geregeld driftig over gespeculeerd. Bijvoorbeeld toen ze een jaar na het brexitreferendum bij haar troonrede een hoed droeg die wel heel veel weg had van de Europese vlag.

Von der Leyen en Michel prezen Elizabeth meteen na haar overlijden omstandig. Michel loofde onder meer haar bijdrage aan de toenadering tussen de landen van Europa. Hij beloofde "haar erfenis van bouwen aan vertrouwen tussen landen" te bewaren.

Ook de Amerikaanse president Joe Biden zal trouwens aanwezig zijn op de begrafenisplechtigheid, zo bevestigde hij eerder vandaag.

'VTM Nieuws'-reporter Eva Peeters ging poolshoogte nemen aan Buckingham Palace. Hebben de Britten het overlijden van de Queen al een plaats kunnen geven? "Voor veel Britten is dit toch wel een trieste dag", aldus Peeters. "Honderdduizenden mensen zijn vandaag naar Buckingham Palace afgezakt: van zakenmannen tot moeders met kinderen. Wanneer we met die mensen praten, merken we twee dingen: een enorm respect en een grote dankbaarheid voor de Queen." 

"Ik ben oprecht ontroerd", aldus expert koningshuizen Jo De Poorter over de eerste speech van King Charles III. "Hij bedankt zelfs Harry en Meghan, en dat op een - denk ik - oprechte manier. Daarnaast was z'n eerbetoon aan z'n overleden moeder prachtig. Alle lof voor wat ik nu gezien heb. Dit is zeer beloftevol voor z'n koningsschap. Charles is een emotionele man, veel emotioneler dan z'n moeder. Z'n ouders waardeerden dat trouwens niet. Ze vonden hem veel te fragiel. Maar nu verenigt hij die karaktertrek met de kwaliteiten die nodig zijn voor de koning die hij moet zijn."

Tot slot bedankte prins Charles iedereen voor de warme woorden en het medeleven na het overlijden van z'n moeder. Hij sprak ook Elizabeth rechtstreeks aan: "Aan m'n 'darling mama', m'n liefste mama, nu u aan uw laatste reis begint, om m'n overleden papa te vervoegen, zeg ik simpelweg dit: 'Dank u voor al uw liefde en toewijding, voor onze familie en de familie van naties die u gediend hebt. Mogen de engelen u bezingen tot u rust.'"

Hoewel de band tussen Harry en z'n vader Charles de laatste tijd naar verluidt sterk bekoeld is, krijgt z'n jongste zoon ook een mooie vermelding in de speech. "Ik wil m'n liefde uitdrukken voor Harry en Meghan, terwijl ze hun leven aan de andere kant van de oceaan uitbouwen", klinkt het.

Charles sprak in z'n allereerste speech ook lovende woorden voor Camilla, die nu koningin-gemalin is. "Ik kan rekenen op de toegewijde steun van m'n vrouw. Sinds we 17 jaar geleden getrouwd zijn, heeft ze me gesteund. Ze zal haar rol goed opnemen, met plichtsbesef." 

Charles benoemde ook William officieel tot prins van Wales. Die titel droeg hij zelf, voor hij koning werd door het overlijden van zijn moeder Elizabeth. Traditiegetrouw draagt de koning of koningin die titel over. Kate, de vrouw van William, wordt daarmee automatisch de prinses van Wales. "M'n zoon William zal nu m'n Schotse titels overnemen, die ik zo belangrijk vond", aldus Charles. "Hij volgt me op als hertog van Cornwall. Vandaag ben ik ook trots om hem prins van Wales te maken. De titel van dat land heb ik lang vol trots gedragen. Met Kate naast hem zullen de nieuwe prins en prinses van Wales blijven inspireren en leiden, en zullen ze helpen om minderheden onder de aandacht te brengen om zo de nodige hulp te bieden."

William is naast hertog van Cambridge nu ook hertog van Cornwall, graaf van Chester en hertog van Rothesay. Zijn vrouw draagt daarvan nu de vrouwelijke titels. Koning Charles werd zelf prins van Wales toen hij 9 jaar was.

Stipt om 19 uur Belgische tijd sprak King Charles voor het eerst het Britse volk toe. Hij deed dat vastberaden, maar ook duidelijk geëmotioneerd. In eerste instantie bracht hij een uitgebreid eerbetoon aan z'n moeder Elizabeth. "70 jaar heeft ze het volk gediend", vertelde hij. "In haar toewijding als vorst heeft ze nooit gefaald. Ze omhelsde de traditie en de vooruitgang. Daarnaast was ze ook warm en grappig en kon ze het beste zien in de mensen, dat kunnen wij - haar familie - beamen."

Charles beloofde zich de rest van z'n leven in te zetten voor de inwoners van z'n land, ongeacht hun afkomst. "Ik zal jullie dienen met loyaliteit, respect en liefde. Ik weet dat velen droevig zijn, en ik deel dat gevoel met jullie", aldus de kersverse koning. "In 70 jaar tijd zijn de instituties van de staat veranderd. Maar onze waarden zijn gebleven, en dat moet altijd zo blijven. Dat geldt ook voor de plichten van de monarchie, en de band en verantwoordelijkheid met de Anglicaanse Kerk. Ik zweer plechtig om in deze tijd de grondwettelijke principes te respecteren. Waar u ook woont, in het VK, of in de andere landen van de wereld, en wat uw achtergrond of geloof ook is: ik zal u trouw dienen." 

Rouwende Britten stromen geleidelijk St Paul's Cathedral in London binnen voor de gebedsdienst waarin de overleden koningin Elizabeth wordt herdacht. Mensen zijn netjes gekleed in zwarte pakken en stropdassen, terwijl anderen zwarte rouwsluiers dragen, meldt de BBC.

De tweeduizend beschikbare polsbandjes voor de dienst werden binnen drie uur uitgedeeld, zei een woordvoerster van de kathedraal tegen de Britse omroep. Premier Liz Truss is met een aantal ministers ook aanwezig bij de dienst die om 19 uur begint. Dan wordt ook de eerste toespraak van de nieuwe koning Charles op tv uitgezonden. Daar kan ook in de kerk naar worden gekeken. De toespraak is ook hier live te volgen.

Sommige Britten zijn wel erg blij met hun  kersverse koning Charles III. Deze vrouw gaf de vorst alvast een dikke smakkerd, net naast de mond. "Ik ben heel blij", reageerde ze na afloop op de Britse tv.

Voor de poorten van Buckingham Palace staat nog steeds een massa volk. Daarnet zong de menigte voor het eerst 'God Save the King' en dat zorgde voor een groots kippenvelmoment in Londen.

De Britse premier Liz Truss is volgens Britse media aangekomen bij Buckingham Palace, waar ze koning Charles III voor het eerst ontmoet in haar huidige rol. Het bezoek vindt plaats voordat de nieuwe koning om 19 uur voor het eerst het Britse volk toespreekt in een opgenomen videoboodschap.

Donderdag had Truss al telefonisch gesproken met de koning. Vanaf komende dinsdag zal de premier wekelijks met Charles spreken over politieke zaken, meldt The Sun.

Het is niet de verwachting dat Truss vrijdag een toespraak zal geven, maar ze zal wel iets voorlezen tijdens de dienst die vrijdagavond gehouden wordt ter ere van de koningin. De premier zal ook telefoontjes aannemen van wereldleiders die hun medeleven met het Britse volk willen tonen.

Truss is pas vier dagen premier en werd dinsdag officieel aangesteld door koningin Elizabeth, die donderdag op 96-jarige leeftijd overleed.

De website van de Britse koninklijke familie is vrijdag al meteen geactualiseerd. Door het overlijden van Queen Elizabeth verschuiven namelijk enkele adellijke titels van eigenaar. Charles is uiteraard de nieuwe koning, maar ook z'n echtgenote Camilla krijgt een andere aanspreking. Zij was hertogin van Cornwall en gaat nu door het leven als koningin-gemaal. De titels van hertog en hertogin van Cornwall gaan over op de oudste zoon van Charles en zijn echtgenote, waardoor William en Kate nu hertog en hertogin van Cornwall en Cambridge zijn. Ook hun kinderen veranderen in principe van familienaam.

De titel van prins van Wales komt William niet automatisch toe, die moet hem door de koning worden toegewezen. Wanneer dat gebeurt wordt zijn echtgenote prinses van Wales, een titel die voor het laatst werd gebruikt door wijlen prinses Diana. In theorie kon Camilla die titel ook gebruiken, maar zij verkoos dat niet te doen.

Frank Cottrell-Boyce, die samen met Daniel Craig twee iconische video's met koningin Elizabeth opnam, zal zich vooral de acteerprestaties van de Queen herinneren. Volgens de scenarioschrijver had ze een "briljant gevoel voor timing" en kon ze goed acteren. "Ze had het in zich", zei Cottrell-Boyce vrijdag tegen de BBC.

Samen met Craig was hij verantwoordelijk voor de video waarin beertje Paddington thee dronk met Elizabeth en de sketch bij de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Londen waarin de Queen met Craig opdook. Tijdens de opnames was hij onder de indruk van haar acteerwerk. "Ze straalt op dat moment absoluut", zei hij over haar verschijning naast Paddington.

De video vormde de aftrap van The Platinum Party, een groot concert waarmee het zeventigjarig regeringsjubileum van Elizabeth werd gevierd. "En je moet niet vergeten dat dat echt acteren is. Paddington is niet echt in de kamer, ze acteert met iemand die zich voordoet als Paddington. Technisch gezien is dat een geweldige prestatie. Het is een briljant getimed komisch optreden."

Helikopter

Ook aan de samenwerking met de koningin voor een filmpje voor de Spelen in 2012 heeft hij goede herinneringen. In de video lijkt het alsof Elizabeth samen met James Bond uit een helikopter sprong. "Op de dag van de opnames zei ze tegen de regisseur dat ze ook een zinnetje tekst wilde. Omdat er geen tekst voor haar in het script stond, improviseerde ze."

Het filmpje met Paddington ging in juni viraal. Na het verschijnen van de video steeg de populariteit van de digitaal getekende Paddington naar recordhoogtes. Na het overlijden van Elizabeth donderdagmiddag liet ook het beertje van zich horen. "Bedankt mevrouw, voor alles", twitterde Paddington als reactie op de dood van de 96-jarige vorstin.