Hoe Oekraïense ijzeren knuffelbeer Valerii Zaloezjni sluwe successen boekt tegen Rusland

In de voorbije twee dagen doorploegden analisten het essay Vooruitzichten voor een militaire campagne in 2023, het Oekraïense perspectief, geschreven door opperbevelhebber Valerii Zaloezjni en een hoge medewerker. Het is een taai militair werkstuk, waarin Zaloezjni overweegt welke ­opties Rusland heeft, wat er gebeurt als Moskou tactische kernwapens inzet, welk belang de Krim heeft … Tussendoor is er soms een brok lekkers – zoals de ‘bekentenis’ dat het Oekraïense leger de aanval ­uitvoerde op de Saki-luchtmachtbasis op de Krim, op 9 augustus.

Sovjettijdperk ontgroeid

Groot nieuws is dat niet bepaald, want er kwamen weinig andere kandidaten in aanmerking. Het meest opmerkelijke is vintage Zaloezjni. ‘De enige manier om de strategische situatie te veranderen, is dat het Oekraïense leger verschillende opeenvolgende en idealiter gelijktijdige tegenaanvallen voert in het hele jaar 2023’, staat in het essay, dat woensdagmiddag werd ­gepubliceerd door het Oekraïense persagentschap Ukrinform.

LEES OOK. Plots lijkt Oekraïne het geweer van schouder te hebben veranderd: “De situatie is nu helemaal omgekeerd”

Een groot Sovjetleger versla je niet met een kleiner Sovjetleger, alleen met een compleet andere aanpak

Terwijl de lezer mee vooruitblikt naar 2023, hadden de troepen van Zaloezjni net een verrassende bres van tientallen ­kilometers geslagen in de Russische frontlinie nabij Charkov. De Oekraïense opperbevelhebber was zowel de lezer als de Russen te snel af.

Zaloezjni behoort tot de eerste generatie Oekraïense bevelhebbers die niet alleen het Sovjettijdperk zijn ontgroeid. Hij heeft zelfs het etiket ‘post-Sovjet’ afgeworpen. Tegen de massale konvooien van Russische tanks zet hij kleine, mobiele eenheden in met draagbare Javelin-antitankraketten en Turkse Bayraktar-drones. Het wapentuig dat Oekraïne krijgt van de Amerikanen, zoals de befaamde Himars-raketten, wordt bij voorkeur ingezet tegen de Russische logistiek – van wapendepots tot strategische bruggen.

LEES OOK. Intern rapport schetst gitzwarte toekomst voor Rusland: amper nog vliegtuigen, geen sim-kaarten en zelfs olietekort

Geen toespraken of interviews

Zaloezjni weet tegenover welke overmacht hij staat, zo blijkt ook uit het essay, maar hij heeft een goed idee hoe het huidige Oekraïne kan terugslaan. Hij werd in 1973 geboren in de toenmalige Sovjet­republiek Oekraïne, in de noordwestelijke stad Novohrad-Volinskij. Toen hij begon aan zijn militaire opleiding in Odessa, was Oekraïne al onafhankelijk. Oorlogservaring deed hij sinds 2014 op in het Donbekken, tegen ‘pro-Russische separatisten’ van Poetin-makelij. Aan dat front leerde hij dat je een groot Sovjetleger niet kan verslaan met een kleiner Sovjetleger – ­alleen met een compleet andere aanpak.

Daar hoort ook een andere persoonlijke leiderschapsstijl bij. Zaloezjni is geen man voor triomfalistische toespraken. ­Interviews geeft hij amper, zijn Facebook­pagina is vooral een lange dankbetuiging aan militaire verplegers, vrijwilligers, zelfs individuele soldaten. Toen president Volodimir Zelenski en het hele parlement hem op 28 juli, ‘Staatsdag’ in Oekraïne, een staande ovatie gaven, wist Zaloezjni zich amper een houding te geven. Daar stond hij dan, de ijzeren knuffelbeer die Kiev had gered. ‘Ik had nooit gedacht dat ik op een dag generaal zou worden’, zei hij in 2020 in een zeldzaam interview.