Long live the king, Charles III: Wie waren Charles I en Charles II dan?
"King Charles III": voor deze aanspreking heeft de nieuwe Britse koning gekozen. Hij kon ook aan de slag met zijn andere drie voornamen (Charles Philip Arthur George), maar koos dus voor Charles III. Wat meteen de vraag oproept: wie waren zijn voorgangers Charles I en II?
Koning Charles I staat geboekt als de enige Britse monarch die werd... geëxecuteerd. Charles wordt geboren in 1600 als tweede zoon van James VI van Schotland en Anne van Denemarken. Wanneer zijn oudste broer prins Henry - de prins van Wales - sterft aan tyfus, krijgt hij zicht op de tronen van Engeland en Schotland. Hij bestijgt de troon in 1625. Charles is een kind van zijn tijd en beoogt absolute macht, dat gecombineerd met het doordrukken van zijn anglicaanse geloof, valt niet in goede aarde bij onderdanen en parlement.
Hij krijgt het verwijt een omhooggevallen tiran te zijn, eentje die ook zijn begroting niet op orde heeft. Charles I is ook een kunstminnende koning met een gat in zijn hand. Hij nodigt onder anderen Vlaamse meesters Antoon van Dyck en Peter Paul Rubens uit in Engeland om voor hem te werken. Zijn huwelijk met de rooms-katholieke Henriëtta Maria van Frankrijk gooit enkel maar olie op het vuur.
Ik ben een martelaar van het volk
De monarchie en het parlement liggen meermaals op ramkoers en er breken verschillende burgeroorlogen uit. In 1642 wordt Charles verslagen en onderhandelt hij vanuit de gevangenis. Hij geeft niet toe aan een constitutionele monarchie (waarbij de positie van de koning is geregeld in een grondwet, red.) en wordt in 1649 veroordeeld voor hoogverraad. Zijn onthoofding volgt.
Die executie verloopt vrij bijzonder. We schrijven eind januari 1649, een winter waarin delen van de rivier de Thames overdekt zijn met een laag ijs. Charles eist twee overhemden van de kamerheer die hem in zijn laatste momenten bijstaat. "De winter is zo snijdend dat sommige waarnemers zouden kunnen denken dat ik beef van angst", luidt zijn redenering. Eenmaal op het schavot blijft Charles I zich verdedigen en noemt zich overtuigd een "martelaar van het volk".
Na de dood van Charles I wordt de monarchie opgedoekt en wordt Engeland een republiek. De oudst overblijvende zoon, Charles II, is acht jaar wanneer de burgeroorlog uitbreekt en wordt naar veiligere oorden in Den Haag gestuurd.
Na de executie van Charles I stellen de Schotten hem in 1651 aan als hun koning. De imposante Charles en zijn aanhangers willen Engeland voor zijn en plannen een invasie die eindigt met de slag bij Worcester. De koning verstopt zich in een eik en weet zo de vijand (en gevangenschap) te ontwijken. Hij vlucht vervolgens naar Frankrijk. Lord Protector Oliver Cromwell krijgt nu de macht over het Engelse Gemenebest.
Na 9 jaar ballingschap, veel omzwervingen en de dood van Cromwell wordt Charles II gevraagd om terug te keren als koning en krijgt ruime volmachten ter beschikking. Hij draait heel wat puriteinse regels terug en bouwt een imago op van een eerder genereuze en tolerante koning. Onder zijn regeerperiode wordt de kolonisatie uitgebreid, bloeit de handel met India en Amerika, maar zijn er ook crisissen te bezweren met de Zwarte Dood (de pest van 1665) en de grote stadsbrand van Londen (1666).
Intussen rijst er een bijkomend probleem, een opvolgingskwestie. Charles II is de liefde erg genegen en verwekt naar verluidt 14 kinderen, helaas nooit geboren binnen de wettige contouren van een huwelijk. Hij trouwt in 1662 met de Portugese Catharina van Bragança die de ene na de andere miskraam krijgt. Charles II is Catharina niet trouw, maar blijft wel loyaal aan haar: van scheiden is geen sprake.
Charles II overlijdt in 1685, vermoedelijk aan de gevolgen van een hartaanval. Zijn rooms-katholieke broer James volgt hem op.
