De zitting van maandag is een zogenoemde preliminaire zitting. Die staat in het teken van de samenstelling van de getuigenlijst en de volgorde waarin de getuigen moeten verschijnen.

Alle beschuldigden werden in de zaal geroepen, waarna ze konden laten weten of ze aan de zitting wilden deelnemen of wilden terugkeren naar hun cel. Alleen Bilal El Makhoukhi, Hervé Bayingana Muhirwa en Ibrahim Farisi bleven uiteindelijk zitten.

De overige beschuldigden keerden terug naar de cel: Mohamed Abrini, Salah Abdeslam, Osama Krayem, Sofien Ayari, Ali El Haddad Asufi en Smail Farisi. De tiende beschuldigde, Oussama Atar, is niet aanwezig op het proces. Hij is in 2017 vermoedelijk omgekomen in Syrië.

‘Ik heb hier niets te zoeken’, zei Smail Farisi. ‘Ik ben al vrijgesproken, ik wil naar huis. Tot vorige woensdag liep ik vrij rond, nu is het plots opnieuw dit circus.’

De man beklaagde zich ook over de omstandigheden waarin hij voor het assisenhof moet verschijnen. ‘Ik ben Klaus Barbie (Gestapo-chef die veroordeeld werd wegens oorlogsmisdaden, red.) niet’, klonk het.

De glazen boxen waarin de beschuldigden moeten zitten, waren ook voor de andere beschuldigden de druppel te veel. Onder anderen Mohamed Abrini, Salah Abdeslam, en Osama Krayem hadden ook op voorhand aangegeven dat ze ervoor kozen de preliminaire zitting niet bij te wonen. Desondanks werden ze uit hun cel gehaald en overgebracht naar de Justitia-site.

‘Iedereen moet goed begrijpen dat dit proces zo niet op een eerlijke manier begint’, zei Salah Abdeslam, verwijzend naar de boxen. ‘Er was ons een eerlijk proces beloofd, maar op deze manier kan het niet. Uit solidariteit met de anderen die weigeren deze zitting bij te wonen, ga ik ook weigeren.’

‘Glazen box gaat lijnrecht in tegen EVRM’

Volgens meester Virginie Taelman, de advocate van beschuldigde Bilal El Makhoukhi, gaat de glazen box lijnrecht in tegen het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). ‘Alle criteria die het Europees Hof voor de Rechten van de Mens opwerpt om te spreken over een onmenselijke en vernederende behandeling, zijn hier aanwezig’, klonk het.

‘Artikel 3 van het EVRM heeft absolute gelding’, zei meester Taelman. ‘Een onmenselijke en vernederende behandeling kan niet, nooit, er is geen rechtvaardiging voor mogelijk. Rekening houdend met de configuratie van dit gebouw, deze zaal en de box zelf, kunnen we niet anders dan zeggen dat hier sprake is van een onmenselijke en vernederende behandeling.’

Het proces gaat normaal gezien echt van start op maandag 10 oktober, met de samenstelling van de jury. Op donderdag 13 oktober zal vervolgens de zitting ten gronde beginnen. Het hele proces zal naar verwachting tot negen maanden duren. Er staan tien beschuldigden terecht. Bij de aanslagen vielen 32 doden en zowat 340 gewonden.