Discussie over glazen boxen domineert terreurproces: “Er zal geen proces zijn als boxen behouden blijven”
In het voormalige NAVO-gebouw in Evere vond vandaag de inleidende zitting plaats van het assisenproces over de terreuraanslagen in Brussel en Zaventem van 22 maart 2016. De discussie draaide het grootste deel van de dag rond de glazen boxen waarin de beschuldigden moeten plaatsnemen. “Laten we politieagenten plaatsen en de boxen afbreken, zodat er een waardige rechtspraak kan gebeuren”, klonk het onder andere bij de verdediging. De burgerlijke partijen stelden dan weer dat de nabijheid van de verdachten sommige slachtoffers kan verontrusten. Het duurde tot de vooravond voordat de getuigenlijst kon doorgenomen worden. HLN bracht live verslag uit vanop de de Justitia-site waar het terreurproces plaatsvindt. In dit liveblog herlees je minuut per minuut het verloop van de zogenoemde preliminaire zitting.
Lees alles over het terreurproces in ons dossier.
Lees ook:
Liveblog
Vrijdag volgt arrest over beschuldigdenboxen
De voorzitster van het Brusselse hof van assisen, Laurence Massart, zal vrijdag om 14 uur een arrest vellen over het lot van de individuele glazen boxen waarin de beschuldigden moeten plaatsnemen. Dat heeft Massart aan het einde van de preliminaire zitting rond 18.30 aangekondigd.
Het arrest zal gaan over "de zuivering van de nietigheden", zo klonk het in juridische vaktaal. De term wordt gebruikt wanneer tijdens een preliminaire zitting eventuele procedurele problemen worden aangekaart, zoals in dit geval de opstelling van de glazen boxen. In het uiterste scenario zou het arrest kunnen leiden tot het stopzetten van het hele proces.
Als dat niet het geval is en het proces dus voortgezet wordt, volgt op donderdag 22 september om 9 uur een nieuw arrest, dan over de lijsten van de getuigen.
Massart sloot de zitting kort na 18.30 uur af, maar ze zal zich achter gesloten deuren nog buigen over een verzoek tot vrijlating van Smail Farisi. Ook de broer van Smail, Ibrahim Farisi, had zo'n verzoek ingediend. Maar het hof oordeelde in dat geval dat het aan de kamer van inbeschuldigingstelling is om daarover te oordeIen.
Op maandag 10 oktober volgt de samenstelling van de jury. Op donderdag 13 oktober moet de zitting dan ten gronde beginnen. Het terreurproces kan zes tot negen maanden duren.
Hulpverlener wil dat Didier Reynders en Brusselse politici ook gehoord worden
Philippe Vandenberghe, een van de hulpverleners na de aanslag in de luchthaven van Zaventem, vraagt om onder andere voormalig minister Didier Reynders en Brusselse politici te horen over de vrijlating van Oussama Atar, die in 2012 de Iraakse gevangenis mocht verlaten op aandringen van de Belgische autoriteiten. Atar wordt gezien als de opdrachtgever van de aanslagen. Hij kwam vermoedelijk in Syrië om het leven en staat dus bij verstek terecht.
Vandenberghe is één van de grootste voorvechters voor de rechten van de slachtoffers en hen te compenseren, zo hield hij in 2019 een hongerstaking op de luchthaven.
Parket wil drie veroordeelde terroristen oproepen als getuige
Het federaal parket overliep de lijst van getuigen die voor het proces voorzien zijn en verzet zich niet hiertegen.
Het parket wil wel drie terroristen oproepen als getuige, het trio werd tijdens het proces in Parijs veroordeeld. Ze zouden via een videogesprek gehoord worden. Daarnaast meldt het parket dat de bestuurster van metrostel, die in tegengestelde richting kwam in Maalbeek, niet zal getuigen op het proces.
Maryse Alié, advocaat voor Life 4 Brussels - de slachtoffervereniging - verzoekt om enkele van haar cliënten aan het woord te laten. "Het gaat om personen die nog nooit publiekelijk getuigd hebben en dit graag hier zouden doen."
Lijst van de getuigen wordt doorgenomen
Na een korte pauze is de zitting hernomen. De lijst van de getuigen wordt op dit moment doorgenomen.
"Er zal geen proces zijn als beschuldigdenboxen behouden blijven"
Volgens Sébastien Courtoy, de advocaat van Smail Farisi, zal er geen proces zijn als de beschuldigdenboxen behouden blijven. Dat heeft hij gezegd tijdens de replieken in de hele discussie over die individuele glazen boxen. Volgens de advocaat bestaat het risico dat de beschuldigden zullen weigeren om te verschijnen als er aan de boxen niets verandert. Dat zou de debatten weinig nuttig maken.
De advocaten van de verschillende beschuldigden herhaalden hun eerdere verzet tegen de boxen waarin de beschuldigden moeten plaatsnemen.
Virginie Taelman, advocate van Bilal El Makhoukhi, is van mening dat de kans bestaat dat het proces geannuleerd zou worden indien de glazen boxen achteraf als disproportioneel zouden worden beschouwd. Beschuldigde El Makhoukhi zelf zei dat hij niet van plan is nog naar zittingen te komen als er geen aanpassingen gebeuren.
Een andere beschuldigde, Hervé Bayingana Muhirwa, vindt dat de boxen hem uitsluiten van de debatten.
"Laten we politieagenten plaatsen en de boxen afbreken, zodat er een waardige rechtspraak kan gebeuren", zo zei Delphine Paci, de advocate van Salah Abdeslam.
"Het lijkt alsof het federaal parket hier Pfizer vertegenwoordigt"
Nadat de burgerlijke partijen hun zeg over de glazen boxen hebben gedaan, krijgt de verdediging opnieuw het woord.
"Het lijkt alsof het federaal parket hier Pfizer vertegenwoordigt", zegt advocaat Stanislas Eskenazi, die Abrini vertegenwoordigt, met een kwinkslag als reactie op het pleidooi van het federaal parket. Daarin zei de aanklager dat de boxen ook gebouwd werden in functie van de coronacrisis en het gevaar op besmetting.
Volgens de advocaat is dat geen geldig argument om deze boxen te verantwoorden. "Want ze lopen het virus op in de gevangenis, niet in een vitrine. Maar laat me duidelijk zijn: we willen natuurlijk ook dat deze zaak op een serene manier verloopt."
"Enorm zwaar voor slachtoffers om te horen hoe het er hier aan toe gaat"
"U zal een evenwicht moeten vinden tussen het recht op verdediging en de veiligheid van de slachtoffers", zo reageert Maryse Alié, advocaat voor de slachtoffervereniging 'Life4Brussels', op de verdediging van het federaal parket.
"Het is voor de slachtoffers enorm zwaar om te horen hoe het er hier aan toegaat, als men woorden zoals 'mensonterend' gebruikt. Het is vreselijk voor de slachtoffers, die zelf extreem geweld moesten ondergaan", aldus Alié. Voor de burgerlijke partijen draait het volgens de advocate om één ding: "Een sereen debat, met respect voor de rechten van iedereen."
"Mochten de boxen gedemonteerd worden, kan de nabijheid van de verdachten sommige slachtoffers verontrusten", aldus Adrien Masset, die de slachtoffervereniging V-Europe vertegenwoordigt.
Hij wees op een specifiek element in deze zaak in vergelijking met andere terrorismeprocessen waar geen sprake was van boxen: de recente zware veroordelingen van verscheidene beklaagden door het hof van assisen van Parijs afgelopen juni. "Misschien zijn hun persoonlijkheden sindsdien veranderd."
"De vrees van sommige van onze cliënten is dat de beklaagden in deze rechtszaal niets te verliezen hebben, en dat ze een stunt zouden uithalen of willen sterven als martelaar," zo zei hij nog, vooraleer voorzitster Laurence Massart te vertellen dat hij erop vertrouwt dat ze een rechtvaardig evenwicht zal vinden.
Een boodschap die vervolgens werd herhaald door Guillaume Lys, eveneens ter verdediging van V-Europe. "We kunnen redelijke regelingen vinden. Noodzakelijke aanpassingen zijn mogelijk", concludeerde hij.
"Boxen zijn coronaveilig"
Tijdens hun pleidooien verwezen de federale procureurs meermaals naar de coronaveiligheid van de boxen, die ook tijdens de coronacrisis werden gebouwd. Omwille van de afscheidingen kan de verspreiding van het virus tegengegaan worden, klinkt het.
"Speciale veiligheidsvoorwaarden door dreigingsniveau 3"
Ook aanklager Bernard Michel rechtvaardigt het gebruik van de boxen. Michel verwijst bovendien naar het feit dat het proces plaatsvindt onder dreigingsniveau 3. "Of we dat nu aangenaam vinden of niet, het brengt speciale veiligheidsvoorwaarden met zich mee." Zonder die maatregelen zouden er rond elke beschuldigde drie agenten moeten zitten, klinkt het.
"De boxen zijn nodig voor deze debatten, die zeer intensief zijn en lang zullen duren. Ik denk dat dit de minst slechte oplossing is."
Federale procureurs verdedigen glazen boxen: "Het gaat ook om de veiligheid van de slachtoffers"
De federale procureurs zijn aan hun pleidooien begonnen. Federaal magistrate Paule Somers kaart hét discussiepunt van de dag aan: de glazen boxen. "Er moest een evenwicht worden gevonden tussen de publieke belangen en de veiligheid", zegt Somers. Of deze maatregelen nodig zijn? Ze zijn bedoeld om te vermijden dat de verdachten vluchten, er communicatie tussen hen is of ze zichzelf of anderen verwonden."
"Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat dergelijke boxen mogen, zolang er communicatie tussen de beschuldigde en de advocaat mogelijk blijft", aldus de aanklager. "Een metalen kooi kan voor het EHRM niet, maar hier is geen sprake van een metalen kooi."
Volgens Somers mogen de boxen dus niet zomaar als "een mensonterende behandeling" worden beschouwd. De veiligheid van de slachtoffers moet ook gewaarborgd blijven, klinkt het.
De vertrouwelijke communicatie tussen de advocaten en hun cliënten is mogelijk in deze boxen, via telefoon of via de gleuf, aldus Somers. Ook over de schending van het vermoeden van onschuld is de aanklager duidelijk: "Het beeld van een verdachte achter een raam zegt niks over zijn schuld."
Zitting hervat
De zitting is omstreeks 15.10 uur hervat.
Middagpauze tot 14.30 uur
De zitting is geschorst tot 14.30 uur. Dan zullen de advocaten van de andere beschuldigden het woord houden.
Advocaat El Haddad Asufi: "Ik maak me zorgen om reputatie van ons land"
"Is dit een Belgenmop? Ik maak me zorgen over onze reputatie", trok Jonathan De Taye, advocaat van El Haddad Asufi, van leer. De Taye vroeg ook om de strafvervolging tegen zijn cliënt onontvankelijk te verklaren.
"Hij is in Parijs al verschenen voor zijn aandeel in de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs, en is daar veroordeeld tot tien jaar cel", klonk het. "Alle elementen die hem nu, in dit proces, ten laste worden gelegd, zijn al uitgebreid aan bod gekomen in Parijs. Hij heeft al op alle vragen geantwoord, en al die antwoorden zijn opgenomen", aldus De Taye.
"Slachtoffers hebben er niets aan als beschuldigden zwijgen"
"Het is absoluut niet in het belang van de slachtoffers dat dit hele proces over tien jaar zou moeten worden overgedaan nadat België door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld is", zei de advocate van Abdeslam Delphine Paci. "Het is al evenmin in het belang van de slachtoffers dat de beschuldigden hier niet het woord nemen. In Parijs, op het proces over de aanslagen van 13 november, hebben ze dat wel gedaan, en zaten ze niet in een glazen box. Het enige wat wij vragen, is een sereen proces, een proces dat zin heeft", klonk het.
"Het wetboek van Strafvordering voorziet dat een beschuldigde vrij voor het assisenhof verschijnt, enkel begeleid door bewakers die zijn eventuele vlucht moeten verijdelen", ging meester Michel Bouchat, ook advocaat voor Abdeslam, verder. "Laat ons dat gewoon toepassen. Het proces heeft er alles bij te winnen."
"Zes jaar gehad om proces voor te bereiden"
"De moeilijkheden om te communiceren met mijn cliënt worden enkel vergroot door deze boxen", zegt ook Gisèle Stuyck, advocaat van Osama Krayem. Omdat haar cliënt geen Frans spreekt, is direct contact – via de telefoon in de kooi – onmogelijk en moet er een tolk tussenkomen. "Er is zes jaar de tijd geweest om de indeling van de zaal uit te werken", aldus Stuyck.
Laura Séverin, de advocaat van Sofien Ayari, noemt de boxen dan weer een "aquarium". "We kennen onze cliënt als een beleefde, kalme en serene man", zegt Severin. Ayari sloeg deze ochtend echter hard tegen de glazen kooi. "We herkennen hem niet in dat gedrag", reageerde zijn advocaat. "Als je mensen als dieren behandelt, moet je niet verbaasd zijn als ze zich zo gedragen."
"Boxen schenden Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens"
Taelman benadrukte ook nog dat de boxen lijnrecht ingaan tegen het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). "We kunnen niet anders dan zeggen dat hier sprake is van een onmenselijke en vernederende behandeling", zei ze.
"Er is bovendien geen enkel menselijk contact mogelijk, de beschuldigden zitten in een volledige sonore isolatie, en er is amper de mogelijkheid om contact te hebben met hun advocaten." Het voorstel om beschuldigden en advocaten via een parlofoon te laten communiceren, is ook niet aanvaardbaar, aangezien het technisch veel te makkelijk is om die af te luisteren, aldus Taelman.
Faroek: "Enorm veel spanning bij beschuldigden en hun advocaten"
Onze gerechtsjournalist Faroek Özgünes geeft een stand van zaken. Hij geeft nog mee dat de drie beklaagden niet geschetst of gefotografeerd wensen te worden. Bovendien herhaalt hij dat er heel wat heisa rond de glazen boxen is. "Er is enorm veel spanning bij de beschuldigden en ook bij hun advocaten", klinkt het.
Voorzitster Laurence Massart zal nu nog luisteren naar de bezwaren van de advocaten. Een van de volgende dagen zal ze dan een tussenarrest vellen, weet Faroek. Pas dan zal het duidelijk worden of het proces met of zonder glazen boxen doorgaat. Als de boxen afgebroken moeten worden, dreigt de startdatum van het echte proces op 10 oktober wel uitgesteld te worden.
"Beklaagden worden gepresenteerd alsof ze extreem gevaarlijk zijn"
Het kooigevecht gaat verder. Virginie Taelman, die Bilal El Makhoukhi vertegenwoordigt, vult het pleidooi van Eskenazi aan: "Deze kooien vertegenwoordigen niets meer dan een onmenselijke en vernederende behandeling. Bekijk die openingen van een paar vierkante centimeters waardoor ze maandenlang door zouden moeten communiceren... Het is flagrant", aldus Taelman. "Dit alles heeft een enorme invloed op de concentratie, verdediging en communicatie van de beschuldigden."
Ook volgens haar wordt het principe van het vermoeden van onschuld geschonden: "De beklaagden worden in die kooien gepresenteerd alsof ze extreem gevaarlijk zijn", klonk het.
Tiental slachtoffers aanwezig, onder wie basketbalcoach Sébastien Bellin
In de zaal zijn een tiental slachtoffers van de aanslagen op 22 maart 2016 aanwezig. Ook slachtoffer en ex-basketbalspeler Sébastien Bellin (44) is ondertussen aangekomen.
Advocaat van Abrini: "Boxen moeten vernield worden, beklaagden zitten als beesten in kooien!"
De advocaat van Abrini, Stanislas Eskenazi, startte het debat over de "glazen kooien". "Ze zijn afschuwelijk, ze (de beklaagden, red.) zitten als beesten in deze glazen kooien", aldus Eskenazi. "Dit getuigt van een totaal gebrek aan respect voor de beschuldigden en de verdediging", klonk het voorts. "Dit is beschamend voor de rechtstaat."
De advocaat zei bovendien dat het proces in Parijs wel geslaagd was omdat de beklaagden daar niet "als beesten" werden behandeld. "Hier doet men om het even wat", zei Eskenazi.
"Je wil dat deze mannen meewerken aan het proces? Dan moet je ze tonen dat je niet afwijkt van de belangrijke gerechtelijke principes, zoals het vermoeden van onschuld. We kunnen geen proces voeren in deze omstandigheden", klonk het. Deze box moet vernield worden!"
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMPolitiek106
Geld, macht en een blonde vrouw: dit is wat Filip Dewinter naar Russen en Chinezen drijft
-
47
Zomeruur: wat betekent dat juist en wanneer schakelen we over?
Twee keer per jaar verzetten we de klok. In het najaar een uur achteruit, in het voorjaar een uur vooruit. Wanneer gaat de zomertijd in 2024 in? Waarom gaat de klok eigenlijk een uur vooruit? Wat levert het ons op? En wat doet de rest van de wereld? -
PREMIUM51
Volgens collega’s en vrienden van Charon (26) en broer Sannie (25) maakt afscheidsbrief veel duidelijk: “Nu zijn we terug samen bij mama en papa”
Charon (26) en Sannie (25) waren niet “zomaar” broer en zus. Ze waren onafscheidelijk. Verenigd in het verdriet om hun ouders. En nu verenigd in de dood. De politie vond hen maandagmorgen terug in het huis waar ze samen woonden. Hij zou haar eerst omgebracht hebben om daarna zelf uit het leven te stappen. Het onderzoek moet nu uitwijzen of dat een gezamenlijke keuze was. Collega’s en vrienden getuigen: “Ze zei me dat ze niet zou weten wat ze zonder hem zou moeten doen.”Dentergem -
-
Mijnenergie
Benzine, diesel of elektrisch: wat is de goedkoopste brandstof?
-
Independer
Dit zijn de 5 populairste autokleuren en zo beïnvloedt de kleur van je wagen de prijs
Zwart, wit of grijs: het klinkt misschien wat eentonig, maar als je auto deze kleur heeft dan kun je rekenen op de nodige waardevastheid als je hem ooit wil verkopen. Daarnaast zijn er nog een paar andere elementen die de restwaarde van een voertuig bepalen. Independer.be maakt je wegwijs. -
Met hulp van Remco Evenepoel droomt Oubayda (14) van carrière als wielerprof: “Brood of frieten? Dat mag niet meer. Mama moet anders koken”
Anderhalf jaar geleden stond Oubayda (14) vanop de Grote Markt van Brussel nog te zwaaien naar Remco Evenepoel op het balkon van het stadhuis. Zijn wielerheld werd er gevierd na zijn overwinning op de Vuelta en het wereldkampioenschap. Vandaag fietst de tienerjongen met 86 anderen bij het R.EV Team - Evenepoels wielerploeg voor Brusselse jongeren. -
Fietser vindt menselijke resten op jaagpad in Avelgem: arm met hand én trouwring
Avelgem
-
PREMIUMPolitiek
“Geen buitenlandse inmenging”, zei De Croo. En dan belt Erdogan Gents slachtoffer van Turks-Koerdische rellen
-
10
Eurocommissaris Reynders (MR) neemt onbetaald verlof om campagne te voeren voor nieuw postje
Belgisch Eurocommissaris Didier Reynders neemt vanaf 25 april onbetaald verlof bij de Commissie om zich volledig op zijn campagne voor de verkiezing van de volgende secretaris-generaal van de Raad van Europa te kunnen toeleggen. Dat heeft de Commissie woensdagavond bekendgemaakt. -
WEERBERICHT. Regenachtige donderdag met rukwinden tot 75 km/u, ook paasweekend wordt nat
Donderdag wordt regenachtig met meer opklaringen tegen de avond. Er is een matige tot vrij krachtige wind en maxima liggen tussen 7 en 13 graden, zegt het KMI. Vrijdag wordt een wisselvallige dag met bewolking en buien. Ook het paasweekend zal zwaarbewolkt starten, met zondag buien en eventueel een donderslag. -
Gemeenschapsonderwijs GO!: “Lerarentekort nu dubbel zo groot als bij start schooljaar”