Waarom Wout van Aert 8.000 euro uit eigen zak betaalde om in businessclass naar Australië te kunnen vliegen

Heeft u uw wekker al gezet? Zondagochtend gaat het WK wielrennen in Australië officieel van start met de individuele tijdrit bij de vrouwen. Uur van afspraak: 1.35 uur Belgische tijd. De mannen, met Remco Evenepoel als een van de topfavorieten, beginnen er om 5.40 uur aan. Tegen 9 uur ’s ochtends zal alles erop zitten. Dat is het logische gevolg van een WK in een tijdzone die acht uur voorligt op de onze.

Dat stelt de renners voor een probleem. “Je kan onmogelijk veralgemenen, maar als de Belgische delegatie met tientallen renners naar daar trekt, is de kans groot dat daar eentje bij zit die puur door het tijdverschil zijn of haar ding niet zal kunnen doen”, stelt slaapexpert Inge Declercq van het UZA. De ene is daar gevoeliger voor dan de andere. “Zelf slaap ik bijna meteen weer normaal als ik een tijdverschil van zes uur moet overbruggen. Maar er zijn ook mensen die een week last hebben van de overgang van zomer- naar winteruur.”

Marginal gains

Daar komt nog eens bij dat de locatie in Australië vanuit onze tijdzone bekeken extra uitdagend is. “Onderzoek wijst uit dat de late namiddag of de vroege avond het beste moment van de dag is voor sportprestaties. Dat heeft te maken met de centrale lichaamstemperatuur”, aldus Declercq. Het WK op de weg start om 2 uur Belgische tijd. “Dat is fysiologisch gezien het tijdstip waarop onze performantie net het laagst is en waarop we dus het minst goed presteren.”

In het wielrennen, een sport waar teams sowieso tot het uiterste gaan om allerlei marginal gains te vinden, is het overbruggen van het tijdsverschil zo een halszaak geworden in de aanloop naar dit WK. Zij die er het minst goed in zijn, dreigen met slaaptekort aan de start te komen. “En dat haalt de performantie serieus naar beneden”, zegt Declercq.

Het is dus vingers kruisen dat Wout van Aert, Remco Evenepoel of Lotte Kopecky niet toevallig net de renners zijn die worstelen met het tijdverschil. Evenepoel en Kopecky arriveerden dinsdagavond – woensdagochtend lokale tijd – in Australië. Vijf dagen voor ze aan de start van de tijdrit staan, dus. Declercq: “Een gemiddeld persoon heeft makkelijk twee à drie dagen nodig om te bekomen van dat tijdverschil. Jetlag is eigenlijk een mismatch tussen de interne klok in onze hersenen die aangeeft wanneer we moeten slapen en wakker zijn en ons externe dag- nachtritme. Dan kan het zijn dat het buiten plots donker is terwijl ons brein aangeeft dat we nog wakker moeten zijn. Dat werkt verstorend.”

8.000 euro extra

De slaapexpert gaat ervan uit dat de Belgische renners met hun medische begeleiding daarom maatregelen genomen zullen hebben. “Je kan al voor je vertrek op de luchthaven je interne klok wat vooruitschuiven”, zegt Declercq. “Om te beginnen is je blootstelling aan licht belangrijk. Maak het licht als het ochtend is in je nieuwe tijdzone, bijvoorbeeld met een speciale lichtbril. Ten tweede is er je voedingspatroon. Als het tijd is voor ontbijt, eet je best iets met veel trage koolhydraten. Dan begin je ook best te bewegen. Andersom is het belangrijk dat je het donker maakt – door bijvoorbeeld een slaapmasker op te zetten – en niet meer te eten of actief te zijn als het nacht is in je nieuwe tijdzone. Ook je mindset speelt mee: je moet proberen je oude tijdzone zo snel mogelijk te ‘vergeten’.”

Dat verklaart natuurlijk waarom Wout van Aert er zo’n punt van maakte in businessclass naar Australië te vliegen. De zilveren medaille van 2020 betaalde daar zelfs 8.000 euro extra voor. Uit eigen zak. “Ik snap wel dat hij die investering doet”, zegt Declercq. “Ontzettend belangrijk tijdens die reis is dat je je lichaam en brein het signaal geeft dat het bedtijd is in de nieuwe tijdzone. In economyclass zullen de renners ook wel in half geplooide toestand in slaap vallen, maar in businessclass kan je gaan liggen. Dat maakt de jetlag makkelijker te verteren.”