Assisenvoorzitter Laurence Massart oordeelt in een speciaal arrest dat er niet voldoende redenen zijn om te spreken van mensonterende behandeling, zoals de advocaten stelden. De constructie hindert het contact met de advocaat. De voorzitter vindt dat het te ver gaat om te spreken van mensonterende omstandigheden. Ze ziet wel een andere inbreuk op het Europese verdrag voor de rechten van de mens. Met name tegen het recht op een eerlijk proces. De boxen die er nu staan maken een eerlijk proces volgens haar onmogelijk.

LEES OOK. “Als beesten in glazen kooien”, dat vinden hun advocaten niet kunnen. Valse start dreigt voor proces over aanslagen Brussel (+)

Ze beklemtoonde daarbij dat de advocaten niet per definitie tegen een glazen box waren, maar wel tegen de box zoals die in de assisenzaal is gebouwd. Voor haar was de vraag dus vooral of deze box acceptabel was. In haar arrest beschreef ze de glazen boxen tot in detail. Met aandacht voor onder meer de temperatuur in de boxen, in vergelijking met die in de zaal. En voor de smalle sleuf en de geboorde gaatjes waarlangs de advocaten en hun cliënten moeten praten. Ze had ook aandacht voor het isolement dat de beschuldigden gedurende het proces werd opgelegd, in hun glazen box. Bovendien wordt niet iedereen gelijk behandeld, want de ene box is kleiner dan de andere. Ook zorgt de constructie voor moeilijkheden qua zichtbaarheid, want magistraten en beschuldigden kunnen elkaar moeilijk zien.

Vermoeden van onschuld

Ze vindt dat het vermoeden van onschuld in gevaar wordt gebracht door de manier waarop ze in de glazen boxen worden geplaatst. Dat het contact tussen cliënt en advocaat wel degelijk te veel gehinderd wordt. En dat het onveilig is dat er geen politieman in de glazen boxen zit, maar alleen erachter, ervan gescheiden door een gesloten deur.

(Lees verder onder de foto)

De beslissing heeft grote gevolgen voor de start van het proces. Het zou een enorm werk zijn om het gevaarte, dat 250.000 euro kostte, af te breken. Gedeeltelijk weghalen zou ook geen optie zijn omdat daardoor de stabiliteit van de boxen in gevaar zou komen en ze zouden kunnen instorten. De constructeur vond het zelfs al te gevaarlijk om de gaatjes te boren waardoor de beschuldigden met hun advocaten konden spreken.

Boycot

De discussie over de individuele glazen boxen was al meteen een eerste grote test voor assisenvoorzitter Laurence Massart. De beschuldigden – en zelfs enkele advocaten – dreigden met een boycot als “de glazen kooien” zouden blijven staan. Ze gebruikten maandag, tijdens de voorbereidende zitting, zelfs heel grote woorden als “mensonterend” en “foltering”. Het openbaar ministerie bleef er echter bij dat die glazen veiligheidsconstructie “de best mogelijke oplossing” was. Zowel praktisch, als voor de veiligheid. Het alternatief zou zijn om achter elke beschuldigde drie agenten te plaatsen, om te voorkomen dat ze een gevaar zouden kunnen betekenen. Nog los van de kostprijs van al die man-uren, zou dat meteen ook betekenen dat er een veel grotere beschuldigdenbank moet komen. En die zou dan weer moeilijker in beeld gebracht kunnen worden, voor de slachtoffers die het assisenproces in de nevenzalen zullen volgen.

(Lees verder onder de tekening)

Opvallend beeld trouwens tijdens deze extra zitting. Ibrahim en Smail Farisi, twee beschuldigde broers die eerder deze week nog achter het veiligheidsglas zaten en die toen met de grootste beveiliging vanuit de gevangenis naar de assisenzaal waren gebracht, zaten nu vrij in de zaal. Ze werden eerder deze week vrijgelaten op bevel van de Kamer van Inbeschuldigingstelling. De twee broers worden ervan verdacht een schuilplaats te hebben geregeld voor de terroristen. Allebei houden ze vol dat ze niets verkeerd gedaan hebben en al zeker niet thuishoren bij de andere beschuldigden. Ze waren al vrij voor het proces, maar werden enkele dagen voor de start weer opgepakt.

Verdediging tevreden: “procureur is dolgedraaid”

Sébastien Courtoy, de advocaat van een van de beschuldigden op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016, is tevreden dat de individuele glazen boxen voor de beschuldigden moeten worden afgebroken. “Het is een hele slechte week voor de federale procureur”, zei Courtoy na de zitting.

Courtoy, die beschuldigde Smail Farisi vertegenwoordigt, vergeleek de boxen eerder al met “hokken uit de Zoo van Antwerpen”. Dat de rechtbank nu heeft beslist dat ze neergehaald moeten worden, zonder daarbij zelf een alternatief voor te stellen, geeft Courtoy “een grote glimlach”, zei hij. “Het was onmogelijk. De procureur is gewoon dolgedraaid.” Courtoy deed geen uitspraken over wat er eventueel in de plaats moet komen van de individuele boxen.