Nieuwe weersatelliet zal met accurate voorspellingen “letterlijk levens redden”

De MTG is het meest complexe en innovatieve geostationaire meteorologische systeem dat ooit is gebouwd, klinkt het. Het zal elke tien minuten beelden maken van Europa en Afrika met een hogere resolutie en meer precisie en zal vijftig keer meer gegevens verzamelen dan zijn voorganger. Bedoeling is dat de satelliet twintig jaar dienst zal doen.

De drie MTG-satellieten, twee 'imagers' en een 'sounder', zullen rond december hun positie innemen op 36.000 kilometer boven de aarde, nadat ze zijn opgestegen vanuit Kourou in Frans-Guyana. De eerste twee zullen het Europese continent elke 2,5 minuut fotograferen (in plaats van 5 minuten voorheen) en de hele aarde elke 10 minuten (in plaats van 15 minuten). De laatste satelliet zal de elektrische activiteit, de wind, de vochtigheid en de verschillende wolkenlagen grondig onderzoeken. Het trio zal ook het Sentinel-4-instrument van de Europese klimaatdienst Copernicus meenemen om de luchtkwaliteit boven Europa te observeren.

Eens het nieuwe systeem volledig operationeel is, negen tot twaalf maanden na de lancering, "zal het ons ook helpen om vanuit de ruimte de volledige levenscyclus van een storm te volgen. En dat is een primeur", verklaart Daniel Gellens, directeur-generaal van het Koninklijk Belgisch Meteorologisch Instituut (KMI). "We zullen de eerste tekenen van instabiliteit in de atmosfeer kunnen detecteren voordat wolken worden gevormd, de ontwikkeling van stormen monitoren en bliksemactiviteit volgen."

Het is bijzonder moeilijk te voorspellen waar stormen zich precies zullen bevinden. "Naarmate de situatie verandert, kunnen we preciezer zijn. Dat heet 'nowcasting'. Het nieuwe systeem zal dit aspect verbeteren door twee à drie uur op voorhand aan te geven waar de onweerskern zal passeren", klinkt het. Nu is dat zes uur.
"Die informatie is nuttig bij stormen zoals die tijdens Pukkelpop in 2011", aldus Gellens. Daarmee zullen nationale meteorologische en hydrologische diensten in staat zijn snel ontwikkelende weersverschijnselen met grote gevolgen, zoals zware stormen, snel te identificeren en de nauwkeurigheid van de waarschuwingen te verbeteren.

Wetenschappers voorspellen dat extreme weersomstandigheden vaker zullen voorvallen door de klimaatverandering. Denk maar aan de overstromingen tijdens de storm Bernd waarbij in de zomer van vorig jaar meer dan 180 slachtoffers vielen in België en Duitsland. Afgelopen zomer stond dan weer in teken van droogte en bosbranden.

Het Europees Milieuagentschap schat dat weers- en klimaatgerelateerde gebeurtenissen tussen 1980 en 2020 in de Europese Economische Ruimte 145.000 doden en 520 miljard euro aan economische verliezen hebben veroorzaakt.

Het MTG-project zal de 30 lidstaten van Eumetsat 2,9 miljard euro kosten over een periode van 20 jaar. België zal 2,5 procent van dit budget, of ongeveer 75 miljoen euro, voor zijn rekening nemen.

De eerste Europese weersatelliet van het Meteosat-type werd in 1977 gelanceerd.