Minister Kitir bezoekt allereerste vakbond Amazon in marge van VN-top New York

In maart 2020 startte Chris Smalls in het magazijn JFK8 van Amazon in het New Yorkse stadsdistrict Staten Island een spontane staking uit protest tegen het gebrek aan bescherming tegen het coronavirus. Even later volgde zijn ontslag en dat bleek de druppel. Onder impuls van Smalls lanceerde een groep activisten een campagne voor de oprichting van een vakbond en tot ieders verrassing wonnen ze op 1 april een stemming in het depot: 2.654 werknemers stemden voor de oprichting van een vakbond, de Amazon Labor Union (ALU), 2.131 tegen.

Met meer dan één miljoen werknemers is Amazon de op één na grootste private werkgever in de Verenigde Staten. Het bedrijf ligt al langer onder de loep vanwege klachten van arbeiders over penibele werkomstandigheden, lage lonen en enorme productiviteitsdruk, maar desondanks heeft het gedurende een kwarteeuw met succes vakbonden uit zijn Amerikaanse vestigingen kunnen houden. In de VS is ook amper tien procent van de werknemers bij een vakbond aangesloten. Velen kijken vakbonden met wantrouwen aan en verkiezen een rechtstreekse relatie met werkgevers.

De Amerikaanse media betitelden de stemming bij JFK8 dan ook als één van de grootste syndicale zeges in decennia. De organisatoren verwierven een cultstatus, maar het syndicale pad liep sindsdien niet over rozen. Een stemming in een ander depot op Staten Island mislukte. Amazon weigerde de ALU te erkennen en diende bij de arbeidsautoriteiten (NLRB) een stapel bezwaren tegen de stemming in, zoals het aanwenden van ongeoorloofde campagnetactieken. Het noopte de vakbond campagnes in andere depots te staken. Begin deze maand boekte de ALU een eerste zege in dit juridisch gevecht, maar de strijd lijkt nog niet gestreden.

"Er ligt een draaiboek klaar bij elk bedrijf in de Verenigde Staten dat een stemming over een vakbond verliest: zoveel mogelijk vertragen. Zij hebben zoveel geld als nodig is om dat te doen, wij moeten terugvechten met wat we ontvangen aan donaties", vertelt Connor Spence, de secretaris en schatbewaarder wiens appartement diende als hoofdkwartier van de campagne. Het aanslepende gevecht werkt bij een deel van de achterban van de ALU op het gemoed. "Sommigen begrijpen dat het even duurt, maar anderen verliezen hun geloof. Dat is precies de doelstelling van deze vertragingsmanoeuvres."

Voor een voormalige vakbondsvertegenwoordigster bij Ford Genk komt de Amerikaanse realiteit "bizar" over. "Ik heb anders gekend. De vakbond was er en dat werd niet in vraag gesteld. Er werden collectieve oplossingen naar voren geschoven zodat niemand achtergelaten werd", stelt Kitir. "Vandaag sta ik hier bij een multinational waar de werkomstandigheden totaal anders zijn en er geen enkele organisatie is om nog maar een sociale dialoog op te starten om de levensomstandigheden van werknemers te verbeteren", betreurt de Belgische minister.

Lukt het de ALU om haar erkenning te vrijwaren, dan wordt Amazon verplicht om onderhandelingen aan te gaan over hogere lonen of betere werkomstandigheden. Veel geloof in een constructieve sociale dialoog met Amazon in de toekomst koesteren deze vakbondsleden niet, maar ze hopen wel dat hun strijd het enthousiasme aanwakkert bij werknemers van andere vestigingen. "Ik wil niet dramatisch klinken, maar ik denk echt dat dit de voorloper van een revolutie kan zijn", maakt campagneleider Julian Mitchell-Israël zich sterk.

Midden oktober volgt mogelijk een volgende stap. Dan staat er een stemming bij een magazijn in Albany op de agenda.

Lees ook:

Werknemers Amazon in New York stemmen voor vorming vakbond

Amazon en vakbonden beschuldigen elkaar van bemoeienissen