Belgische houwitsers nu toch naar Oekraïne, dankzij … de Britten
Belgische houwitsers zijn dan toch naar het front in Oekraïne gestuurd. Het gaat om zo'n 25 zware rijdende kanonnen die het Belgische leger in 2015 verkocht aan twee privébedrijven. Bij het begin van de oorlog in Oekraïne wilde ons land de wapens terugkopen, maar het vond de vraagprijs te hoog. Daarom heeft het Verenigd Koninkrijk de houwitsers uiteindelijk gekocht en naar Oekraïne gestuurd. België wil volgend jaar enkele jeeps opsturen van de medische component van defensie.
In mei dit jaar onderhandelde onze regering met twee Vlaamse bedrijven over de terugkoop van 28 tweedehandse M109-pantserhouwitsers. Ons land wilde die naar Oekraïne sturen. "De prijs lag rond de 150.000 euro per stuk", zegt een bron binnen regeringskringen. Dat zou de totale aankoop en verscheping op zo'n 5 miljoen euro brengen. "Een buitenkansje", zegt een bron binnen de industrie.
Maar de regering-De Croo twijfelde en weigerde om de marktprijs te betalen, omdat ze zélf jaren eerder diezelfde houwitsers aan een veel lagere prijs aan de opkopers had verkocht, namelijk aan 15.000 euro per stuk.
In mei bleek dat de 28 M109's dan ook al verkocht waren door de Vlaamse bedrijven aan het Verenigd Koninkrijk, dat maar graag de gangbare marktprijs betaalde.
"Een gemiste kans voor België om Oekraïne militair te steunen. Onze regering had in eigen land kunnen shoppen, voor een marktconforme prijs", zegt een bron dicht bij het dossier.
Wilde regering marktprijs niet betalen, of handelde ze gewoon te traag, of beide?
De regering schermt met het argument dat de vraagprijs meer was dan de prijs die Defensie ooit kreeg toen ze de M109's verkocht in 2015. Maar de bedrijven wijzen erop dat een deel van de M109's binnenin vernieuwd werden, er een semi-automatisch laadsysteem werd ingebouwd én dat de jarenlange stockage natuurlijk ook geld kost.
"Vanzelfsprekend ligt de marktprijs vandaag voor de M109-houwitsers een pak hoger dan vijf jaar geleden", zegt een directe bron uit de wapenindustrie. "Maar de markt voor tweedehands militair materieel ziet er met de oorlog in Oekraïne dan ook helemaal anders uit. Iedereen wil nu bruikbaar, goed bewaard tweedehands militair materieel kopen. De vraag naar houwitsers is nu veel hoger, en het aanbod beperkt. Dus gaat de prijs hoger", zegt de bron.
"Maar wie denkt dat de Vlaamse bedrijven op de tweedehands markt van militair materieel spectaculair méér zouden kunnen vragen dan wat de markt wil betalen, kent weinig van dit soort specifieke verkopen", aldus de bron. "Dit is een kleine markt, maar ook hier gelden de wetten van vraag en aanbod."
Een andere bron met ervaring in de uitvoer van militair materieel voegt eraan toe: "Ook de exportvergunning van de houwitsers naar Oekraïne had snel geregeld kunnen worden, aangezien bij de regionalisering van de exportvergunning een uitzondering is voorzien voor uitvoer door Defensie en de politie".
Defensie: "Onze eigen stocks zijn leeg", Belgische ambulances naar Oekraïne
Al in maart 2022 waarschuwde vicestafchef Marc Thys dat de stocks van Defensie, na jaren van onderinvesteringen, pijnlijk leeg zijn. Defensie slaagt er op vraag van de regering toch in om wat oude kogelwerende vesten, helmen, verouderde anti-tankwapens en machinegeweren te vinden om die naar Oekraïne te verschepen, maar daar blijft het zowat bij. Oekraïne vraagt op dat moment vooral zware wapensystemen zoals tanks, gepantserde voertuigen en houwitsers om de Russische opmars te stoppen.
Andere Europese landen zoals Oostenrijk, Nederland en Duitsland leverden intussen wel M109-houwitsers.
Volgens Cédric Maes, woordvoerder van minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS), plant Defensie om volgend jaar verschillende ambulances van het type Toyota Landcruiser naar Oekraïne te sturen. "Het gaat niet om zware gepantserde voertuigen, maar de jeeps kunnen ook op moeilijk terrein gewonden evacueren", aldus Maes.
Defensie moest te snel, te goedkoop militair materieel verkopen
In 2014 besloot Defensie om 64 M109-houwitsers uit geldgebrek (toen al) vervroegd uit dienst te nemen. De wat verouderde, maar nog bruikbare M109-pantserhouwitsers werden verkocht aan FTS (Flanders Technical Services). Dat de M109's net een dure update hadden gekregen op kosten van Defensie maakte de verkoop extra zuur. Door de oorlog in Oekraïne is een rush ontstaan op dit soort nog bruikbaar tweedehands militair materieel.
