Door Rusland bezette Oekraïense gebieden houden vanaf vandaag “schijnreferenda” over aansluiting bij Rusland

Lees al het nieuws over de oorlog in Oekraïne in ons dossier.

De integratie van de vier gebieden bij Rusland zou een grote escalatie kunnen betekenen in het conflict. Oekraïne en zijn bondgenoten hekelen zulke referenda als illegaal, naar verwachting zullen weinig landen de uitkomst ervan erkennen.

De referenda doen denken aan de Russische annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim in 2014. Dat gebeurde eveneens na een volksraadpleging, dat internationaal niet wordt erkend. Ook nu sloten Kiev en het Westen uit de resultaten te zullen erkennen.

“We zullen de kwestie regelen”, reageert het hoofd van de presidentiële Oekraïense staf op Telegram. “Deze dreiging kan met geweld geliquideerd worden. Dit soort Russische chantage ontstaat vanwege angst voor het verlies.”

Dmitri Medvedev, de voormalige president van Rusland, noemde zulke referenda eerder “essentieel”, zodat de regio’s zich bij Rusland kunnen voegen. Volgens hem is het een “vitale stap om de belangen van de inwoners te beschermen en om te kunnen verantwoorden dat Rusland voor hun veiligheid militaire middelen gebruikt”. Een referendum kan volgens de ex-president “het pad van de Russische geschiedenis” veranderen.

Separatisten in Loehansk en Donetsk maakten zich in 2014 los van Oekraïne. Ze riepen twee volksrepublieken uit die tot begin dit jaar alleen werden erkend door elkaar en Zuid-Ossetië, een afvallige pro-Russische regio in Georgië die zelf maar door een handvol landen als land wordt gezien. De Russische president Vladimir Poetin besloot in februari - vlak voor de Russische inval - de onafhankelijkheid van de volksrepublieken Donetsk en Loehansk te erkennen.

Ook in Cherson zal een referendum gehouden worden. Russische troepen hebben ongeveer 95 procent van de Zuid-Oekraïense regio in handen. Ten slotte wordt ook een volksraadpleging georganiseerd in het gebied rond Zaporizja.

Nu Rusland de greep op bezet Oekraïens grondgebied probeert te verstevigen, herhaalde de Russische president Vladimir Poetin ook nucleaire dreigementen. In zijn toespraak die woensdagochtend werd uitgezonden, een dag na de aankondiging van de referenda, kondigde Poetin een gedeeltelijke mobilisatie af. Hij dreigde er ook mee “alle middelen die ons ter beschikking staan” in te zetten om “Rusland en ons volk te beschermen”, als de “territoriale integriteit van ons land wordt bedreigd”. “Dit is geen bluf”, zei hij ook.

De bedreigingen van Poetin volgen op het Oekraïense tegenoffensief van de afgelopen weken. De Oekraïners heroverden meer dan 10 procent van het grondgebied dat de Russen hadden ingenomen. Het Kremlin hoopt met de annexatie de bevolking in eigen land te kunnen mobiliseren. Het Russische leger heeft momenteel een gebrek aan militairen in Oekraïne.

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg spreekt echter van “schijnreferenda” en een “verdere escalatie van Poetins oorlog” tegen Oekraïne. Hij roept de internationale gemeenschap op “deze flagrante inbreuk tegen het volkenrecht” te veroordelen, en de ondersteuning van Oekraïne op te schroeven. De Noor is in New York voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Ook de Verenigde Staten spreken over “schijnreferenda”. “Wij zullen dit gebied nooit als iets anders dan een deel van Oekraïne erkennen”, sprak Jake Sullivan, de Nationale Veiligheidsadviseur van Amerikaans president Joe Biden, dinsdag. Volgens Sullivan gaat het om een aanfluiting van de basisbeginselen van soevereiniteit en territoriale integriteit, waarop het internationale systeem gebaseerd is. “We weten dat deze referenda gemanipuleerd worden. We weten dat Rusland deze schijnreferenda nu of in de toekomst zal gebruiken als basis voor een vermoedelijke annexatie van deze gebieden”, luidde het.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei in New York dat de “schijnreferenda” in strijd zijn met het internationaal recht en niet zullen worden aanvaard. Het zijn volgens hem slechts pogingen om “imperialistische agressie” te verhullen.

Volgens de Franse president Emmanuel Macron zou het “cynische” plan grappig zijn als het niet zo tragisch was. De internationale gemeenschap zal de resultaten van deze “parodie” in ieder geval niet erkennen, zei Macron. Net als Scholz riep hij Moskou op Oekraïne te verlaten.

Bekijk ook: “Je voelt dat de druk op Poetin is toegenomen”

Lees ook:

Onze reporter is getuige van familiehereniging na vlucht per fiets, dwars door het front: “Ik dacht dat ik ze voor altijd kwijt was” (+)

Russische jongens getuigen: “Wanneer de oproepingsbrief komt, zijn er twee opties: je verstoppen of sterven” (+)

Onze reporter trok naar de Oekraïense stad waar zopas een massagraf met 450 lijken werd ontdekt: “De geur van de dood is overal” (+)

Herbekijk ook: