“Oekraïense regio’s hebben voor toetreding gestemd” in omstreden annexatie-referenda, beweren Russische staatsmedia

Sinds vrijdag liepen er meerdaagse omstreden referenda in vier Oekraïense gebieden die door Rusland worden bezet. Het gaat om de pro-Russische separatistische gebieden Donetsk en Loehansk in het oosten en de gebieden Cherson en Zaporizja in het zuiden. De laatste dag van de referenda ging dinsdag in.

De eerste stembureaus sloten om 16 uur lokale tijd (15 uur Belgische tijd) de deuren. Volgens de eerste voorlopige resultaten heeft meer dan 90 procent van de kiezers “ja” gestemd, melden de agentschappen Ria Novosti, TASS en Interfax.

In de regio’s Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja zou met een overweldigende meerderheid van meer dan 96 procent zijn gestemd voor toetreding tot de Russische Federatie.

In Cherson is 53 procent van de stemmen geteld en daarvan zou 96,3 procent hebben gestemd voor toetreding tot Rusland. In Zaporizja heeft 97,8 procent van de inwoners voor gestemd, na het tellen van 57 procent van de stemmen. Volgens exitpolls zou dat percentage in de volksrepublieken Donetsk en Loehansk zelfs op kunnen lopen tot 99 procent.

De afgelopen dagen hadden waarnemers verschillende meldingen gedaan over Oekraïense inwoners die gedwongen werden om te stemmen.

De leider van Cherson, Vladimir Saldo, riep tegenover de Russische media al de overwinning uit. “Het is al duidelijk dat een verpletterende meerderheid van de mensen het vertrek uit Oekraïne en de vereniging met Unie steunt”, zei hij.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba liet dinsdag weten dat de resultaten “niets veranderen” aan de acties van Kiev tegenover Rusland. “Dat verandert niets aan ons beleid, onze diplomatie en onze acties op het militaire terrein”, zei hij tijdens een persconferentie met zijn Franse collega Catherine Colonna.

Als Poetin de regio’s annexeert, kan hij iedere Oekraïense beschieting zien als een directe aanval op Russisch grondgebied. De president heeft afgelopen week gedreigd kernwapens te kunnen gebruiken om zijn territorium te verdedigen. Russische staatsmedia verwachten dat Poetin vrijdag de annexatie van de gebieden officieel zal aankondigen in een toespraak in het Russische parlement.. Die dag spreekt hij in Moskou beide kamers van het parlement toe.

In de betrokken gebieden zijn veel inwoners intussen gevlucht.

De Oekraïense regering en haar westerse bondgenoten zien de volksraadpleging als een schijnvertoning waarvan de uitslag al vaststond en die kan leiden tot verdere escalatie van het conflict. De volksraadplegingen zouden zijn georganiseerd om de Russische invasie van Oekraïne te rechtvaardigen.

Bij toetreding van de vier bezette gebieden heeft Rusland zo’n 20 procent van Oekraïne in handen, inclusief de Krim. Dat zou zowel diplomatiek als militair grote gevolgen hebben. Aanvallen op die delen van Oekraïne zouden dan aanvallen op de Russische Federatie worden. "Als de territoriale integriteit van ons land wordt bedreigd, zullen we alle beschikbare middelen gebruiken om onze mensen te beschermen", waarschuwde Poetin in een speech onlangs. Hij leek daarmee te zinspelen op het gebruik van kernwapens.

Als Rusland de gebieden onder zijn controle zou annexeren, dan zijn onderhandelingen geen optie meer, zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zondag in een interview met ‘CBS News’. Zelensky had eerder ook al meermaals gewaarschuwd dat “pseudoreferenda” de kans op vredesonderhandelingen zouden torpederen.

In de eerste weken na de Russische inval van Oekraïne werden er onderhandelingen tussen beide strijdende partijen opgestart. Die liggen echter al een hele tijd stil.

Moskou eiste als voorwaarde voor vrede onder meer de erkenning van het schiereiland de Krim, in 2014 ingelijfd, als Russisch territorium. De verwachting is dat hetzelfde zal gebeuren met de met geweld en hulp van pro-Russische separatisten ingenomen provincies in het zuiden en oosten van Oekraïne.

De Europese Commissie wil al wie in Oekraïne betrokken is bij de organisatie van de referenda op haar sanctielijst plaatsen, zo maakte een woordvoerder vanmiddag bekend. Voor de EU zijn de referenda vanuit internationaal rechterlijk opzicht volstrekt illegaal, herhaalde Peter Stano, de woordvoerder van buitenlandvertegenwoordiger Josep Borell. “Er zullen gevolgen zijn voor iedereen die deelgenomen heeft aan de organisatie van deze illegale referenda en die ze heeft ondersteund”, aldus Stano.

Volgens Stano kunnen ook Europeanen die door Moskou als “internationale waarnemers” van de referenda worden ingeschakeld, gesanctioneerd worden. De uiteindelijke beslissing is echter voor de lidstaten, die de nieuwe sancties unaniem moeten goedkeuren.

Herbekijk ook: Bezette Oekraïense gebieden houden “schijnreferenda”