"Overgrote meerderheid is voor annexatie", stellen Russische bezetters

Nu alle stemmen zijn geteld, blijkt dat meer dan 98 procent van de kiezers instemt met de annexatie in Loegansk, in het oosten van Oekraïne. In Zaporizja zou het gaan om 93 procent en in Cherson om 87 procent, zeggen de Russische bezetters.

In Donetsk was het langer wachten op de "officiële" resultaten. Uiteindelijk liet de verkiezingscommissie van de zelfverklaarde volksrepubliek weten dat "99,23 procent van de stemmen voor de aansluiting van de regio bij Rusland was", aldus Russische persbureaus.

Dat de referenda in het voordeel van Rusland uitdraaien, hoeft zeker niet te verbazen. De referenda werden immers zo georganiseerd dat een andere uitslag bijna niet mogelijk was. De afgelopen dagen verschenen heel wat verhalen in de media van mensen die gedwongen werden om te stemmen. Russische overheidsfunctionarissen zouden, begeleid door gewapende militairen, van deur tot deur trekken om mensen aan te sporen om te stemmen. 

"Voor mensen die niet opendoen, wordt de stembrief ingevuld met een "ja" en in de bus gestopt", vertelde Rudi Vranckx zondag vanuit Oekraïne. "Ze gaan ook in bedrijven langs, en wie daar niet wil stemmen, dreigt ontslagen te worden. Of mensen krijgen het dreigement dat ze uit hun woning gezet zouden worden." Ook in de stemlokalen zelf zouden gewapende mannen aanwezig zijn. "In feite vragen ze om ja of neen te stemmen, terwijl je rechtstreeks in de loop van een geweer staart", schreef Petro Andriushchenko, een adviseur van de Oekraïense burgemeester van Marioepol, op Telegram.

Oekraïense burgers die naar Rusland gedeporteerd werden, mogen ook meestemmen in de referenda. Officieel mogen inwoners die naar Oekraïne vluchtten dat ook, maar in de realiteit is het erg onwaarschijnlijk dat zij zullen terugkeren naar de bezette gebieden om hun stem uit te brengen. 

Daarnaast is het ook erg moeilijk om de uitslagen onafhankelijk te verifiëren. De internationale waarnemers die vaak door Russische staatsmedia geciteerd worden, zouden talloze internationale principes schenden. Ze zouden zich bezighouden met politiek activisme. Dat vertelden experten in het veld aan CNN. "De internationale waarnemers houden zich helemaal niet bezig met verkiezingswaarnemingen", vertelt Anton Shekhovtsov, die rapporten schrijft over valse verkiezingswaarnemingen, aan CNN. "Ze houden er zich bezig met politieke activiteiten."

Veel westerse landen spreken van "schijnreferenda" omdat ze geloven dat de Russische president Poetin de uitslag van de referenda zal gebruiken om de oorlog te laten escaleren. Wanneer de verschillende bezette gebieden officieel bij Rusland horen, kan Poetin een eventueel Oekraïens tegenoffensief beschouwen als een rechtstreekse aanval tegen Rusland. 

Zo zei hij in een televisietoespraak vorige week dat hij Rusland "met alle mogelijke wapens wil verdedigen". Volgens waarnemers insinueert Poetin hiermee dat hij mogelijk nucleaire wapens zou inzetten in het conflict. Ondanks de dreigementen, achten veel mensen de kans erg klein dat de president werkelijk nucleaire wapens zou inzetten.

"Kiev kan geen gesprekken voeren met Moskou nadat in vier Oekraïense regio's referenda over de annexatie zijn gehouden", verklaarde de Oekraïense president Volodimir Zelenski al aan de Verenigde Naties. "Dat Rusland deze schijnreferenda als normaal beschouwt, dat er hetzelfde scenario zal uitgevoerd worden als op de Krim en dat er een zoveelste poging komt om een deel van het grondgebied van Oekraïne te annexeren, betekent dat we niets te zoeken hebben bij de huidige Russische president."

Daarnaast kondigde Zelenski aan dat de Oekraïense troepen nog vooruitgang hebben geboekt en gebieden heroveren. "We gaan vooruit en bevrijden ons land", klonk het nog.