James Bond in de Oostzee: wie heeft de Nord Stream-pijpleiding gesaboteerd en waarom?
Er is geen scenario waarin dit geen aanslag is, concludeerden autoriteiten rondom de Oostzee dinsdag unisono over de grote gaslekken die de zee deden kolken. Drie relatief nieuwe, stalen pijpleidingen met een dikke betonnen beschermingslaag, die gaan niet zomaar tegelijkertijd kapot.
Dat de seismografen op het nabijgelegen eiland Bornholm explosies hebben gemeten, maakt het plaatje compleet: hier is sprake van praktijken die niet misstaan in een spannende film. James Bond in de Oostzee.
Het antwoord op de vraag wie er dan achter deze spectaculaire sabotage zit, blijkt een stuk minder duidelijk. Tegelijkertijd is het natuurlijk wel de vraag die iedereen bezighoudt. Hele en halve deskundigen wagen zich daarom weifelend aan voornamelijk drie theorieën. Theorieën met best wat aanknopingspunten, maar waar zeker ook kanttekeningen bij te plaatsen zijn.
Zo gaat er veelvuldig een filmpje rond van de Amerikaanse president Joe Biden. Die zei begin dit jaar dat er “geen Nord Stream 2 meer zou zijn” wanneer Rusland met tanks of troepen Oekraïne zou binnenvallen. “Daar zullen we dan een eind aan maken”, aldus Biden over de pijplijn. Op de vraag hoe dan, antwoordde hij gedecideerd: “Ik garandeer je dat we in staat zijn dat te doen.”
Amerika is altijd een tegenstander geweest van de Nord Stream-pijpleidingen, omdat die de Europese energieafhankelijkheid van Rusland te groot zouden maken. Een standpunt dat met de kennis van nu klopt. Het punt is alleen: Bidens belofte wat Nord Stream 2 betreft, is allang waargemaakt. De pijplijn zou dit jaar in gebruik zijn genomen, maar daarvan zag de Duitse regering af na de Russische inval in Oekraïne.
De VS? Nee hoor, kijk naar Oekraïne, zeggen andere analisten. Ze wijzen erop dat ook dat land altijd een fel tegenstander is geweest van Nord Stream. Dankzij die pijpleiding hoefden de Russen met hun gas immers niet langer over Oekraïens grondgebied om het aan Europa te kunnen verkopen. Toch zou je zeggen dat Oekraïne wel iets anders aan het hoofd heeft dan militaire acties op het grondgebied van bondgenoten.
Tot slot wijzen er ook vingers naar het Kremlin als kwade genius achter de sabotage. Een adviseur van de Oekraïense regering suggereerde dat Moskou de pijplijn – waar het zelf miljarden in heeft geïnvesteerd – kapot heeft gemaakt om het Westen angst aan te jagen. Veel analisten omarmen die theorie, zeker nadat de Noorse autoriteiten hadden laten weten dat er de laatste tijd meldingen zijn van verdachte drones rondom boorplatforms. Het Noorse ministerie van Energie liet dinsdag direct weten dat het de olie- en gasinstallaties extra gaat beveiligen.
Dat angst aanjagen lukt dus aardig. Als het zo makkelijk is om onderzeese gasleidingen kapot te maken, is zijn energievoorziening enorm kwetsbaar, beseft Europa. Die gedachte zou ook de drijvende kracht zijn achter de stijgende gasprijs. Die sprong dinsdag, na een periode van geleidelijke daling, met 20 procent omhoog.
Natuurlijk klinken er ook waarschuwingen te midden van alle speculaties. Zoals die van Katja Yafimava van het Oxford Institute for Energy Studies. Zij benadrukte dat zich dinsdag de zeldzaamheid voordeed: zowel Rusland en Europa was het erover eens was dat Nord Stream is gesaboteerd. Het leidde bij Yafimava tot de verzuchting: “Pas op met wannabe Hercules Poirot en Misses Marple.”
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
